Filyasyon nedir ve ne demek? Türkiye'de filyasyon ekipleri nasıl çalışıyor? İşte filyasyon kelimesinin anlamı ve detaylar
Güncelleme Tarihi:
Filyasyon nedir ve ne demek? sorusu, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'nın yaptığı açıklamalarla beraber, yanıtı internette aranan konulardan. Koronavirüs salgının hem dünyada hem de ülkemizde devam ettiği bugünlerde filyasyon çalışmaları sıklıkla gündeme gelen konular arasında yer alıyor. Virüs testinin pozitif çıktığı vakaların temaslı olduğu kişilerin takibi için yapılan bu çalışma salgın mücadelesinde en ciddi rol oynayan etkenlerden biri.. Peki Türkiye'de filyasyon çalışmaları nasıl gerçekleştiriliyor? İşte, filyasyonun anlamıyla ilgili ayrıntılar.
Filyasyon kelimesi tıpta hastalığın kaynağını bulmak anlamına gelmektedir. Özellikle bulaşıcı hastalıklarda yapılan hastalığın ilk ortaya çıkış nedenini bulmak için yapılan çalışma anlamına gelmektedir.
Filyasyon, herhangi bir bulaşıcı hastalığın hangi sebeplerden ötürü kaynaklandığının tespit edilmesi işlemine verilen isimdir. Başka bir deyişle kaynak arama çalışmasıdır. Bu çalışmalar neticesinde tehlikenin hala devam edip etmediği ve başka insanların risk altında olup olmadığı gibi önemli bilgiler elde edilebilmektedir. Filyasyon çalışmaları bulaşıcı hastalıklar mücadele etmede çok önemlidir.
Bulaşıcı hastalıklarla mücadele kapsamında vakaların bildiriminden sonra hastalık etkenini, kaynağını, bulaşma yolunu saptamak ve korunma ve kontrol önlemlerini almak amacıyla yapılan saha incelemesidir.
Bu inceleme sırasında vaka ile teması olanlar da koruma ve kontrol önlemlerine dahil edilir.Vaka görüldüğünde filyasyon çalışması gerektiriyorsa hastalık geriye doğru taranır. Filyasyon çalışması kapsamında, vakanın kaynağını bulmak ve belirlemek için çalışmalar yapılır. Hasta ve hastayla teması olanlar da dahil koruma altına alınması önlemleri uygulanır.
FİLYASYON EKİBİ KİMLERDEN OLUŞUYOR
Bir salgında saha incelemesine başlamadan önce ilk yapılması gereken bu incelemede kimlere ihtiyaç olduğunun saptanmasıdır. Buna salgının niteliğine göre karar verilir.
Bu amaçla oluşturulacak ekibin içinde:
- Bulaşıcı hastalıklar şubesi çalışanları
- Toplum sağlığı merkezi çalışanları
- Çevre sağlığı teknisyeni
- Varsa halk sağlığı uzmanı
- Klinisyen
- Veteriner hekim
- Laboratuvar çalışanı
- Varsa ya da ulaşılabiliyorsa konuyla ilişkili diğer teknik uzmanlar yer alabilir.
BAKMADAN GEÇME!
FİLYASYON TÜRKİYE'DE NASIL UYGULANIYOR
Hurriyet Gazetesi muhabiri Meltem Özgenç filyasyon ekibini yakından takip etti..
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın “COVID-19’da, mücadelede filyasyon ekiplerinin öneminden sıklıkla bahsederken, çalışmaların virüs zincirinin kırılmasında çok büyük öneme sahip olduğunu belirtiyor.Dünyada sadece Türkiye’nin uyguladığı filyasyonun ne olduğunu öğrenmek için merkezlerine girdik. Türkiye çapında 4 bin 600 kişilik ekip tek tek koronavirüslü hastaların son temas ettiği kişilerin listesini çıkarıyor. Bu kişiler bulunarak ateş, öksürük gibi semptomları olup olmadığı öğreniliyor. Temaslı listesindekiler karantinaya alınarak virüs bulaşmışsa başkalarına da geçmesi önleniyor.
Bulaşıcı bir hastalıkla ilgili temas zincirinin tarandığı ‘filyasyon’, vatandaşın hayatına koronavirüsle girdi. Oysa Türkiye bu işlemi tüm bulaşıcı hastalıklarda, enfeksiyon zincirini kırmak için kullanıyor. COVID-19 ile birlikte dünyada sadece Türkiye’nin uyguladığı filyasyonun nasıl uygulandığını Hürriyet olarak yerinde araştırdık. Türkiye genelinde 4 bin 600’e yakın sağlık personelinin görev aldığı filyasyon ekipleri, 3’er kişi halinde ve 24 saat esasına göre çalışıyor. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Hizmetleri Başkanlığı Bulaşıcı Hastalıklar Birim Sorumlusu Dr. Kerime Altunay, işlem ile COVID-19 hastası ile temaslıların tek tek incelendiğini belirterek Hürriyet’e şunları söyledi:
HASTALIK GELMEDEN
“Bizim Türkiye olarak bir pandemi planımız vardı. Koronavirüsün Çin’de çıkışıyla birlikte ocak ayında bu planı revize ettik ve uygulamaya koyduk. Hatta hastalık ülkeye gelmeden filyasyona başladık. Tabii kimseyi izole etmedik. Sadece semptom var mı diye baktık. Çünkü bazı hastalıkların belirtileri koronavirüsle benzer olabiliyor. Her belirtiyi tek tek kontrol ettik.
BAKMADAN GEÇME!
CİDDİ BİR SAĞLIK ORDUSU
Filyasyon ekibinin Ankara grubunda 900 kişi var. Tüm Türkiye’de ciddi bir sağlık ordusu demek bu. Bizim Halk Sağlığı Bilgi Sistemi’miz var. Bu sistemi sürekli süzüyoruz. Yeni bir hasta gördüğümüz an telefonla arıyoruz. Sonra sahadaki ekiplerimize haber verilerek önce hasta izole ediliyor. (Durumu ağırsa hastanede, değilse evde.) Daha sonra da temaslıları tek tek tespit ediliyor. Hasta ile aynı evi paylaşan temaslılara öncelikle farklı odalarda ya da birbirlerinden çok uzakta oturmalarını tavsiye ediyoruz.
Aynı eşyaları kullanmamalarını istiyoruz. Bizden sonra bu kişileri aile hekimleri arayıp semptom sorgulaması yapıyorlar. Öncelikle kişilere ‘ateşiniz var mı, öksürük şikâyetiniz oldu mu, nefes darlığınız var mı, kimlerle temas ettiniz’ diye soruyoruz. Hep en başa dönüyoruz ve çalıştığı işyerinden, ki bir kişi bile olsa, onu ve temaslıları izlemeye başlıyoruz. Hastadan sürüntü alırken özel kıyafetimizi giyiyoruz, maske takıyoruz, hijyen kurallarına çok önem veriyoruz. Eve gelir gelmez hemen duşa giriyoruz.”
ZONGULDAK’TA YÜZDE 99 TAKİP
Temaslı takibinin en yüksek oranda sonuçladığı il yüzde 99 ile Zonguldak. En düşük il ise yüzde 92 ile Şanlıurfa. Vakaların en yoğun olduğu İstanbul’da şu an 1200 filyasyon ekibi görev alıyor.”
KORKUYU SES TONUNDAN ANLIYORUZ
Ankara Numune Hastanesi’nde özel bir bölüm filyasyon ekibine ayrılmış durumda. Bu bölümde çağrı merkezi gibi kullanılan birimde yaklaşık 40 kişi görev yapıyor. Ekipler telefonla şüphelilere ulaşıyor. Uyarılar yapıyor. Ekipte telefon başında görev yapan Rahime Karakülah, 11 yıldır sağlık sektöründe çalışıyor. 2 yıldır da izleme-değerlendirme biriminde görev yapan Karakülah, “İnsanların korkularını ve streslerini telefonun başında ses tonunda anlayabiliyoruz. Onlara neler yapmaları gerektiği konusunda yönlendirip moral vermeye çalışıyoruz” diye konuştu.
Ekibin bir diğer üyesi Derya Koçak, 2 yıldır Aile Hekimliği biriminde çalışıyor. Koçak, “Sayı arttıkça tabii ki bizler de etkileniyoruz. Ancak korkmayıp, vatandaşlarımızla olan diyaloğumuzda hijyen açısından ne yapmaları gerektiğini anlatıyoruz ve motivasyonlarını yüksek tutuyoruz. Zaman bizi de etkileyen diyaloglar yaşıyoruz. Bunlardan birisi de 49 yaşında hiçbir kronik hastalığı olmayan ve koronavirüse yakalanan bir annenin çocuklarıyla yaptığım görüşmeydi” dedi.
BAKMADAN GEÇME!
İZOLASYON GEVŞERSE VAKALAR ARTAR
Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. İlhami Çelik, vaka sayılarındaki düşüşün çok sevindirici olduğunu belirterek bir uyarı yaptı. Çelik, “Düşüş gözlense de hâlâ gerekli tedbirleri almamız ve izolasyon kurallarına uymamız gerekiyor. İzolasyon kurallarındaki gevşeme, kendini ciddi bir vaka artışıyla gösterecektir. Bu da tüm emekleri boşa çıkarır. Bu nedenle önümüzde iki-üç hafta çok önemli. Lütfen kurallara uyalım” dedi.
HEM TELEFONDA HEM SAHADA
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın önceki gün açıklamalarında bahsettiği filyasyon saha ekibi kapılarını Hürriyet’e açtı. Ankara İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Hizmetleri Başkanlığı’nda görev yapan 40 kişilik ekip, vardiyalarla 7 gün 24 saat çalışıyor. Telefon başından bir dakika ayrılmayan filyasyon ekibi, koronavirüslü kişilerle temas etmiş ya da etme ihtimali bulunan kişilerle telefonda görüşerek onları yönlendiriyor. Özel kıyafetli ekipler de telefon başındaki ekiple irtibata geçip vatandaşlara ulaşıyor.
BAKMADAN GEÇME!
