MASADAKİ FORMÜLLER
Gelelim, EYT’liler için konuşulan formüllere. Madde madde sıralayayım, sonra da bu formüllerin hangisi gerçekçi, hangisi değil, ona değineyim.
- 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olup da gerekli prim gün sayısı ile çalışma yılını tamamlayanların yaşa bakılmadan emekli edilmesi.
- 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olup da gerekli prim gün sayısını doldurmayanlara askerlik ve doğum borçlanması imkanı tanınarak, prim gün sayılarının tamamlayıp, yaşa bakılmadan emekli edilmesi.
- Tüm emeklilikte yaşa takılanlar için belirli prim gün sayısını tamamlayanların yaşa ve çalışma yılına bakılmadan emekli edilmesi ki, konuşulan prim gün tutarları erkekler için 9000 gün, kadın çalışanlar için 7200 prim gün.
- Emeklilikte yaş takılanların yaş şartında indirim yapılması.
- Prim gün sayısını tamamlayanların emekli aylıklarında belirli oranda kesinti yapılarak erken emekli edilmesi.
- Başta Almanya ve Finlandiya olmak üzere bazı Avrupa ülkelerinde uygulandığı gibi emekliliğe kaç yıl kaldıysa her yıl için belirli oranda aylıklardan kesinti yapılarak emeklilik imkanı tanınması. Buna da kesintili emeklilik modeli deniyor.
Konuşulan daha çok model var ama EYT’liler için ağır basan formüller bunlar. Peki, bunların uygulanabilirliği var mı? Öncelikle şu sorunun cevabı önemli: Yapılacak düzenleme bir kereliğine olup, belirli sayıda EYT’lileri mi kapsayacak; yoksa bugün ve gelecekte tüm emeklilikte yaşa takılanları kapsayacak bir düzenleme mi yapılacak? Eğer tüm emeklilikte yaşa takılanlardan bahsediyorsak, sayıları 6 milyonu buluyor. Sadece 8 Eylül 1999’öncesi sigorta girişi olup da emeklilikte yaşa takılanlardan bahsediyorsak sayı 1 milyona düşüyor. Açıkçası, sosyal güvenlik sisteminin üzerine getireceği yük hesaba katıldığında, tüm emeklilikte yaşa takılanları kapsayacak, geniş bir düzenleme yapılacağını sanmıyorum. 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişli olup da prim gün sayısını ve çalışma yılını tamamlayıp da yaşa takılanlara –ki, asıl EYT’li olan bu kesimdir- yönelik bir düzenleme yapılacaktır. Belki, bu kesim içinde prim gün sayısı eksik olanlara askerlik ve doğum borçlanması hakkı tanınarak, emekli olmalarına imkan tanınabilir.