Epilepsi nedir? Epilepsi nöbeti ne demek?
Güncelleme Tarihi:
Epilepsi kronik bir hastalıktır. Doğum sırasında ya da daha sonra herhangi bir nedenle beyin zedelenmesi oluşan kişilerde gelişir. Günümüzde her yaş, cins, ırk, etnik grup ve sosyoekonomik sınıftan insan epilepsili olarak yaşamaktadır. Peki, epilepsi nedir? Epilepsi nöbeti ne demek?
Halk arasında sara hastalığı olarak da bilinen epilepsi, kısa süreli beyin fonksiyon bozukluğuna bağlıdır ve beyin hücrelerinde geçici anormal elektrik yayılması sonucu ortaya çıkar. Epilepsi nöbetlerinin çok değişik çeşitleri mevcuttur. Herkes tarafından epilepsi veya sara dendiği zaman anlaşılan ve iyi bilinen tonik-klonik nöbetin yanı sıra başkalarının hiç fark etmeyeceği kadar hafif nöbet çeşitleri de vardır. Tanımlanmış bu mevcut nöbet tiplerine rağmen herkesin geçirdiği nöbet kendine özgü bazı farklılıklar gösterebilir. Temelde akılda tutulması gereken nöbetlerin iki çeşit olduğudur: parsiyel nöbetler, beyinde bir bölgeye sınırlı başlayan nöbetlerdir. Jeneralize nöbetler beyinde yaygın olarak başlarlar.
Nöbet türleri tedavi tercihini değiştireceğinden, ne tür nöbet olduğunun bilinmesi hangi epilepsi ilacının daha etkili olacağı konusunda yol göstericidir. Bu nedenle birisi nöbet geçirdiğinde nöbet hakkında notlar almak hatta video çekmek çok yarar sağlar.
BAKMADAN GEÇME!
EPİLEPSİ KRİZİ NASIL ANLAŞILIR?
Her zaman tipik sara krizi karakterinde olmasa da bazı belirtilerle tanınır. Sara krizini davet eden bazı durumlar olabilir. Örneğin uzun süreli açlık, uykusuzluk, aşırı yorgunluk, kullanılan ilaçların doktor izni dışında kesilmesi ya da değiştirilmesi, hormonal değişiklikler sara krizinin ortaya çıkmasına neden olabilir. Bazı durumlarda sara krizi, madde bağımlılarının geçirdiği madde yoksunluk krizi ile karıştırılabilir.
Epilepsi krizinin belirtileri nelerdir?
Hastada sonradan oluşan ve ön haberci denilen normalde olmayan kokuları alma, adale kasılmaları gibi ön belirtiler oluşur,
Bazen hasta bağırır, şiddetli ve ani bir şekilde bilincini kaybederek yığılır,
Yoğun ve genel adale kasılmaları görülebilir, 10–20 saniye kadar nefesi kesilebilir,
Dokularda ve yüzde morarma gözlenir,
Ardından kısa ve genel adale kasılması, sesli nefes alma, aşırı tükürük salgılanması, altına kaçırma görülebilir,
Hasta dilini ısırabilir, başını yere çarpıp yaralayabilir, aşırı kontrolsüz hareketler gözlenir,
Son aşamada hasta uyanır, şaşkındır, nerede olduğundan habersiz, uykulu hali vardır.
Bazı kişilerde, sara krizi aşağıdaki hafif belirtilerle görülebilir;
Bir noktaya doğru dalgın bakış ve kişinin hayal alemine dalmış gibi görünmesi,
İstemsiz mimik ve hareketler, dudak ısırma gibi hareketler,
Anlamsız konuşma ve tekrarlayan hareketler,
Dikkati dağıtacak derecede bellek yitimi.
BAKMADAN GEÇME!
EPİLEPSİ KRİZİ NE KADAR SÜRER?
Nöbet birkaç saniyeden birkaç dakikaya kadar sürebilir. Genellikle birkaç dakika içinde kendiliğinden durur. Nöbet yarım saatten uzun sürerse veya çocuk bilinci hiç açılmadan yarım saatten daha uzun süre ve/veya çok sayıda nöbet geçirirse buna ‘status’ denir. Bu tehlikeli bir durumdur çünkü bu kadar uzun süre nöbet geçirince beyin oksijensiz kalabilir, beyin hasarı gelişme olasılığı yüksektir. Son zamanlarda status süresinin 10 dakika olarak kabul edilmesi önerilmektedir.
Nöbet sonrasında çocuk yorgun düşüp bir süre (30 dk-1 saat) uyur, ki buna nöbet sonrası dönem diyoruz. Bu durumu nöbet ile karıştırmamak gereklidir.