Ebola salgını yeniden gündemde: Ebola virüsü nedir, belirtileri neler, bulaşıcı mı?
Güncelleme Tarihi:
Ebola salgınının bittiğinin ilan edilmesine yakın yeni vakaların görülmeye başladığı haberleri geldi. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde ebola salgının yeniden başladığını duyurdu. Can almaya devam eden ebola virüsü, Aralık 2013'te Batı Afrika'da yayılmıştı. Gine, Liberya ve Sierra Leone'de 2014-2017 yıllarında görülen salgında 30 bin kişiye virüs bulaşmış, bunlardan 11 bininden fazlası ölmüştü. Peki, ebola virüsü nedir, belirtileri neler, bulaşıcı mı?
2014 Ebola salgını Batı Afrika’da birçok ülkeyi etkisi altına almış tarihteki en büyük Ebola salgınıdır. Ebola virüsü adını Afrika’daki bir nehirden alan, insanlarda ve memelilerde hastalık yapan çok tehlikeli bir virüstür. Öldürücülüğün çok yüksek olmasından dolayı Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından 4. Risk Grubu Patojen (yüksek bireysel ve toplumsal risk) olarak kabul edilmektedir.
Ebola, virüsü taşıyan maymun, yarasa, antilop gibi hayvanların organ, kan ve vücut sıvılarına temasla ortaya çıkan bir virüs. İnsandan insana geçiş ise hasta kişilerin kan ve vücut sıvılarına temasla veya bunların bulaştığı eşyalarla gerçekleşiyor. Demokratik Kongo Cumhuriyeti gibi ebola salgını olan ülkelere seyahat edenlerin, bu bölgelerde yaşayanların ve hasta kişilerle temas şüphesi olanların ebola açısından değerlendirilmesi gerekiyor. Bu öyküye eşlik eden 38 derecenin üzerinde ateş, ciddi baş ve kas ağrısı, aşırı halsizlik, bulantı, kusma ve açıklanamayan kanamalar; ebola şüphesini kuvvetlendiriyor.
BAKMADAN GEÇME!
Ebola Belirtileri
EVH ağır seyreden, akut viral bir hastalıktır. Hastalık kendini ateş, yoğun halsizlik, kas ve eklem ağrısı, baş ağrısı ve boğaz ağrısının ani bir şekilde başlaması ile belli eder. Bu belirtileri kusma, ishal, vücutta döküntüler, böbrek ve karaciğerde fonksiyon bozukluğu ve bazı durumlarda hem vücut içindeki hem de dışındaki kanamalar takip eder. Laboratuvar bulguları düşük akyuvar, trombosit sayısı ve karaciğer enzimlerinde yükselmedir. İnsanlar, kan ve sıvıları virüsü taşıdığı sürece bulaşıcı olmaya devam ederler. Hastalığın kuluçka süresi (virüsle enfekte olduktan belirtilerin ortaya çıkmasına kadar geçen süre) 2 ila 21 gündür.
Ebola nasıl bulaşır?
Ebola başlangıçta vahşi hayvanlardan (meyve yarasaları, kirpi ve maymun, goril, şempanze gibi primatlar) insanlara hayvanların kan, vücut sıvıları ve dokularıyla doğrudan temas yoluyla bulaşır.
İnsan enfeksiyonu oluştuğunda virüsün başkalarına bulaşmasının birçok yolu vardır. Ebola, enfekte insanlarla doğrudan temas yoluyla insandan insana bulaşır. Bu, kişi enfekte vücut sıvılarına veya kontamine olmuş nesnelere dokunduğunda virüs, bütünlüğü bozulmuş cilt veya göz, burun ve ağızdaki mukoza zarlarından girdiğinde ortaya çıkabilir. Temas şu şekillerde olabilir:
Enfekte bir kişinin kanı ya da salgılarıyla doğrudan temas.Enfekte salgılarla kontamine olmuş objelerle (ör. ekipman, yatak takımları, giysiler) temas.
Defin işlemleri sırasında cenazeye doğrudan temas.
EVH virüsü ile enfekte olan ya da EVH geçirmiş birisiyle cinsel temas (İyileşen erkek hastaların spermlerinde 7 haftaya kadar virüs bulaştırması mümkündür).Hasta bakımıyla uğraşırken enfekte salgılarla temas (Genellikle virüs aileler ve arkadaşlar aracılığıyla bu şekilde yayılmakta) .
Ebola virüsü, vahşi hayvan eti veya enfekte av hayvanlarının işlenmesi ve tüketilmesi yoluyla yayılabilir.
Sivrisineklerin veya diğer böceklerin Ebola virüsünü bulaştırdığına dair bir kanıt yoktur.
Ebola Kanamalı Ateşi salgınlarında hastalık sağlık tesislerinde hızla yayılabilir (klinikler, hastaneler v.b.). Maske, elbise ve eldiven gibi uygun koruyucu ekipman giymeyen personelin bulunduğu sağlık tesislerinde virüse maruziyet riski yüksektir. Enjektör ve ekipmanların uygun bir şekilde temizlenmesi ve imha edilmesi önemlidir. Tek kullanımlık olmayan malzemeler tekrar kullanılmadan önce sterilize edilmelidir. Sterilizasyona dikkat edilmezse virüs bulaşımı devam eder ve salgın büyüyebilir.
BAKMADAN GEÇME!
Ebola salgının tarihi
Bir tür kanamalı ateşe yol açan Ebola virüsü, ilk kez 1976'da Sudan'ın Nzara ve KDC'nin Yambuku kentlerinde eş zamanlı salgınlarla ortaya çıkmıştı. KDC'deki salgın, Ebola Nehri yakınında bir köyde başladığı için hastalığa bu nehrin ismi verilmişti. Ebola virüsü, Aralık 2013'te Batı Afrika'da yayılmıştı. Gine, Liberya ve Sierra Leone'de 2014-2017'de görülen salgında 30 bin kişiye virüs bulaşmış ve hastaların 11 binden fazlası ölmüştü.