Dünyada örneği yok: Dönemindeki liderler unutuldu, Atatürk unutulmadı
Güncelleme Tarihi:
Türkiye, kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ü ölümünün 83. yıldönümünde bir kez daha bitmeyen bir sevgi ve özlemle andı. Peki, nasıl oluyor da dönemindeki birçok liderin aksine Atatürk ölümünün üzerinden 83 yıl geçmesine karşın bugün ilk günkü duygu seliyle anılıyor? Tarihçiler yorumladı...
HEDEFLERİYLE HÂLÂ GÜNCEL
9 Eylül Üniversitesi Tarih Bölümü Başkanı Prof. Dr. Hakkı Uyar: Tarihimize baktığımızda, Atatürk kadar dünyada pozitif etki yaratan bir başka lider yok. Bu biraz da, 1923’de önümüze koyduğu hedeflerle ilgili. Bu hedefler doğrultusunda da Atatürk hâlâ güncel. O, sadece istiklalimizi sağlamadı, aynı zamanda istikbalimizi de sağladı.
“Artık bağımsızlığımızı sağladık, bundan sonra askeri zaferlerle övünmeyi bir kenara bırakıp uygarlık savaşına odaklanalım” diyordu. Bunun için de önümüze üç hedef koydu. Birincisi, ulusal egemenliğe dayalı demokratik bir rejim, ikincisi Türkiye’yi çağdaş bir ülke haline yükseltmek, üçüncüsü de hukuk devleti haline gelmek.
BAKMADAN GEÇME!
Bu üç hedef bugün hâlâ güncel. Bardağın boş tarafı da var, dolu tarafı da. Bütün bunlara bakınca da, bugün insanların dünyada olanları gördükten sonra Atatürk’ün kıymetini daha iyi anladıklarını düşünüyorum.
Son yüzyılın dünyasına baktığımızda pek çok rejim yıkıldı. Doğuya baktığımızda da Türkiye kadar başarılı olup rol model olabilen bir başka ülke yok. Onun için dönüp, Atatürk’e bakmaktan başka bir çaremiz yok. Gençler de bunu görüyor diye düşünüyorum. Atatürk’le ilgili algıları da “sarı saçlı mavi gözlü” söylemiyle öne çıkan fiziki görünüme değil, yaptıklarına odaklı.
BAKMADAN GEÇME!
10. Yıl Nutku’nun sonunda, ortaya koyduğu hedeflere ulaşıldığında, yani Türkiye gerçekten modern ve saygın bir ülke olduğunda tek isteğinin kendisinin hatırlanması olduğunu söyler. Bugün Türkiye’de de mazlum ülkelerde de hatırlanıyor. Dünyada onun gibi ülkeleri için “kurucu babalar” var. Ama bugün hiçbiri Atatürk kadar büyük bir etki alanına sahip değiller. Bunun nedeni, Atatürk’ün hem ülkesinin bağımsızlığını sağlaması hem de ülkesi için modernleşme yolunu açması.
ÇÖKMÜŞ BİR ÜLKEYİ YENİDEN KURDU
Eski Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Yusuf Halaçoğlu: O dönemin liderleri normal birer devlet başkanı sıfatı taşıyordu. Ama Atatürk öyle değil. Var olan bir ülkenin başına geçmedi, işgal edilmiş, çökmüş bir ülkeyi düşmandan arındırarak yeniden ama çok farklı bir şekilde kurdu. Diğerlerinden en önemli farkı buydu. Dünyada tanınıp kendisinden övgüyle söz edilmesi de bundan kaynaklanıyor.
BAKMADAN GEÇME!
Bütün yetki elindeyken “Hayır Cumhuriyet olacak’ dedi, istese padişah olabilirdi. Ama o, halkın iradesine yönelik bir devlet sistemi kurdu. Ve yine o dönem sözde modern ülkelerin yapamadıkları birçok önemli şeyi yaptı. Örneğin kadınlara seçme seçilme hakkını verdi, dini ilkelerle yönetilen devleti laik demokratik bir hüvviyete soktu. Bunları da süratle yaptı.
Tamamen yeni bir ülke var etti. Çağdaşları açısından bakıldığında da, herkes lider olamaz. Liderlik vasfına sahip bir insan olarak Atatürk bu başarıya ulaştı.
BAKMADAN GEÇME!
DÜNYANIN HER YERİNDE SAYGI DUYULUR
Prof. Dr. Ergün Aybars: Atatürk her şeyden evvel insandır. Büyük bir eser yaratmıştır. Bu eser de devrimleriyle yarattığı Türkiye Cumhuriyeti ve Türk ulusudur. Bu eserinin üç temel ekseni de eğitim, bilim ve kültürdü. Bunlar, UNESCO’nun da temel ilkeleri olmuştur. Yani Atatürk’ten ilham alınarak kurulmuştur.
Tunus ve Cezayir’in kurtuluş savaşçıları, Atatürk’ün resimleri ceplerinde olduğu halde Fransa’ya karşı mücadele vermişlerdir. Hindistan’da Nehru ondan ilham almıştır.
BAKMADAN GEÇME!
Bugün Çin’de lise son sınıf tarih kitaplarında Mao, Lenin, Atatürk ve Gandi örnek liderler olarak okutulur. Yani Çin’de her lise mezunu Atatürk hayranıdır. Komünist Küba’nın lideri Castro kendi heykelini bile yasaklarken, Atatürk’ün heykelini diktirmiştir. ABD Başkanı Roosevelt Atatürk hayranıdır. Churchill bir yandan Atatürk’e çok kızar, bir yandan hayranlık duyar.
‘Anafartalar’da benim siyasi hayatımı darmadağın etti, onun büyük askeri dehası karşısında çaresiz kaldım’ der. Bugün dünyanın neresine giderseniz gidin, her yerde tanınıp bilinir, saygı duyulur. Türkiye’de de gençler başta olmak üzere bugün hâlâ coşkuyla anılmasına gelirsek...
BAKMADAN GEÇME!
Aslında her zaman vardır bu coşku. Bugünlerde daha da artmasının nedeni, Türkiye 1950’lerden beri Amerikan emperyalizminin de etkisiyle istenen gelişmeyi gösteremedi. Bütün bunların da etkisiyle bugün insanlarımız Atatürk’ü daha iyi anladı, öğrendi. Onun yolundan gidildiğinde ülkenin kurtulacağını düşündüğü için de bu coşkuyu yaşamaktadırlar diye düşünüyorum.
ON BİNLER ATA’YA KOŞTU
Anıtkabir, sabah yapılan resmi törenin ardından 7’den 70’e onbinlerce vatandaşın akınına uğradı. Ellerinde Türk bayrakları ve karanfillerle Anıtkabir’e gelenler Atatürk’e sevgilerini dile getirdi.
BAKMADAN GEÇME!
Bazı vatandaşlar bir ellerinde bayrak bir ellerinde baston, Anıtkabir’in merdivenlerini çıkarken, aileleriyle birlikte gelen minikler de Türk bayraklarıyla Anıtkabir avlusunda poz verdi. Anıtkabir’e ziyaret gün boyu yoğun bir şekilde sürdü. (Mert Gökhan KOÇ / ANKARA)