Corona virüsü nasıl anlaşılır, teşhis edilir? Corona virüsünün belirtileri neler koronavirüs tedavisi var mı?
Güncelleme Tarihi:
Çin'in Hubey eyaletine bağlı Vuhan kentinde ortaya çıkan ve birçok ülkeye yayılan yeni tip Corona Virüsü (Kovid-19) dünya genelinde bulaştığı kişi sayısı 423 bini aştı. Çin'de yayılım hızı yavaşlayan virüs; ABD, İspanya, İtalya, Almanya ve Fransa gibi ülkelerde ise hızla yayılmaya devam ediyor. Genellikle griple benzer belirtilere sahip olan corona virüsünün nasıl anlaşıldığı ve nasıl belirti verdiği ile teşhisinin nasıl yapıldığı vatandaşlarca araştırılıyor. Öte yandan corona virüsü tedavisi de merak edilen konular arasında. Peki, Corona virüsü nasıl anlaşılır, teşhis edilir? Corona virüsünün belirtileri neler koronavirüs tedavisi var mı?
2020 Aralık ayında Çin'in Vuhan kentinde görülen ve 'Kovid-19' olarak da adlandırılan dünya çapında ölümlere neden olan corona virüsü milyonlarca insanı tedirgin etmeye devam ediyor. Coronaya karşı ülkeler tedbirlerini aldı ve gelişmelere göre tedbirlerini genişletmeye devam ediyor. Tedirginlik yaratan virüse ilişkin doğru bilgi edinilmesi sağlığın korunması için önem taşıyor. Corona virüsünün belirtilerinin neler olduğu ve diğer ayrıntılar da vatandaşlarca araştırılıyor. Peki, Corona virüsü nasıl anlaşılır, teşhis edilir? Corona virüsünün belirtileri neler koronavirüs tedavisi var mı? İşte, Sağlık Bakanlığının verileri ışığında corona virüsü belirtileri ve diğer bilgiler...
Tüm dünyayı etkisi altına alan corona virüsüyle ilgili açıklamalar gelirken corona virüsü belirtileri ülkemizde çok sayıda kişi tarafından takip ediliyor. 2019'un Aralık ayından bu yana etkisini giderek arttıran corona virüsü Çin'de yayılım hızını azaltırken, İtalya başta olmak üzere Avrupa ülkelerinde hızını artırıyor. Çin ve İran'ın yanı sıra Avrupa'nın tamamını etkileyen yeni tip Corona virüsü (Kovid-19) salgınında vaka sayısı artarken, ülkeler de salgının daha fazla yayılmasını önlemek için ek tedbirler almaya devam ediyor. Dünya genelinde yeni tip koronavirüs (Kovid-19) bulaşan kişi sayısı 400 bine yaklaşırken, hayatını kaybedenlerin sayısı 15 bini geçti. Günlerdir bu konu nedeni ile diken üstünde olan vatandaşlar da corona virüsünün vücuda girdikten sonra nasıl belirti verdiğini merak ediyor. Corona virüsünün belirtilerinin neler olduğunu araştırıyor. Peki, corona virüsünün belirtileri neler? Corona virüsü nasıl anlaşılır,teşhis edilir?
KISACA CORONA VİRÜSÜ NEDİR?
Corona virüsü, hayvanlarda yaygın olarak görülen bir virüs türü. Virüsün 4 alt türü var. Ender olarak hayvanlardan insanlara bulaşabiliyor. Hayvanlardan insanlara bulaştığında oluşan hastalığa “zoonoz” deniyor. Corona Virüsü’nün insandan insana bulaşabilen türünün ilk örnekleri 2003 yılında ortaya çıkan SARS ve 2012 yılında Suudi Arabistan’da ortaya çıkan MERS salgınlarında görüldü.
Şu anda gündemde olan tür ise SARS ve MERS salgınlarındaki türden farklı, daha önce tanımlanmamış yeni bir tür. Yeni ortaya çıkan bu Corona Virüsü türüne verilen isim “2019-nCoV”. Hastalardan elde edilen numunelerdeki virüsün elektron mikroskobu ile çekilen ilk fotoğraf görüntüsü Çin Hastalıkları Kontrol ve Önleme Kurumu (CCDC) tarafından 27 Ocak’ta yayınladı. Fotoğrafta da görüldüğü üzere virüsün yüzeyinde onu kaplayan bir halka görülüyor. Bu kısım “taç” anlamına gelen “korona” kelimesi ile ifade ediliyor.
BAKMADAN GEÇME!
CORONA NASIL ÖLÜME NEDEN OLUYOR?
Virüs insanlara bulaştıktan sonra en sık akciğerlere yerleşiyor ve burada çoğalıyor. Virüs yeni olduğu için bağışıklık sistemimiz de virüsü tanımıyor ve karşı koymak için yetersiz kalıyor.
Bu durumda zatürre gelişiyor ve akciğerlerin kapasitesi sınırlandığı için hastalar solunum sıkıntısı çekmeye başlıyor. Enfeksiyonun giderek yayılması ile genellikle solunum yetmezliği ile hastalar kaybediliyor.
BAKMADAN GEÇME!
CORONA VİRÜSÜ TEŞHİSİ NASIL YAPILIR?
Halihazırda bilinen hastalıklar için birçok tanı yöntemi, araç gereç, tahlil vs. mevcut. Ancak yeni çıkan bir virüsün ne olduğunu ve hangi özellikleri taşıdığını anlamak için uzun süren analizler gerekli. Yeni bir virüsün “yeni” olduğunu anlamak için genetik yapısının çözümlenip daha önce bilinen türlerle karşılaştırılması gerekiyor. Eğer bilinen türlere uymuyorsa bu durumda yeni olduğuna kanaat getiriliyor. Bir canlının genetik yapısını çözümlemek eskiden yıllar alabiliyordu, şimdi ise gelişen teknoloji ile günler içerisinde bu mümkün. Nitekim 9 Ocak tarihinde de yeni Corona virüsünün genetik yapısı tamamen çözümlendi. Hastalara tanı koymak için alınan balgam ve burun sürüntüsü numunelerinde bulunan virüslerin genetik yapıları çıkarılıyor, ardından 9 Ocak’ta tespit edilen gen dizisiyle karşılaştırılıyor.
Ancak bu karmaşık ve uzun süren işlemlerin daha hızlı ve kolay yapılabilmesi için bilim insanları yöntem geliştirmeye çalışıyor. Bunun için farklı ülkelerde yeni yöntem geliştiren bilim insanları bulgularını DSÖ’nün bu konuya özgü yayına açtığı bir sayfada yayınlıyor.
DSÖ de bu rehber niteliğindeki bulguları tüm laboratuvar çalışanlarının açık erişimine sunuyor. Özetle, yeni Corona virüs için birkaç saat veya gün içinde sonuç veren pratik bir tanı koyma aracımız henüz yok, ama geliştirme aşamasında. Daha önceki SARS ve MERS salgınlarında üretilen yöntemler de bu yeni salgındaki AR-GE çalışmalarını hızlandırıyor.
BAKMADAN GEÇME!
NASIL BULAŞIR?
Corona virüsler genellikle yabani hayvanlarda bulunuyor ancak evcil hayvanlarda da bulunabiliyor. İnsandan insana geçebilen Corona virüslerin sebep olduğu SARS salgınında öne çıkan virüs kaynağı yabani bir kedi türü olan misk kedileriydi. MERS salgınında ise tek hörgüçlü develer öne çıkan virüs kaynağıydı. Corona virüs koronavirüs salgınında ise tam olarak bir kaynak saptanamamış durumda. İlk zamanlar virüsün yılanlardan yayıldığına dair haberler ortaya çıkmıştı ancak genetik materyali tamamen çözümlendiğinde yeni Corona virüsünün genetik diziliminin yılanlarda değil yarasalarda bulunan Corona virüse yüzde 96 oranında benzediği ifade edildi. Virüsün gen dizilimi SARS’a sebep olan türe de yüzde 80 oranında benzerlik içinde.
Salgın ilk başladığında yeni Corona virüs etkeninin insandan insana bulaştığı şüpheli idi ancak toplumda çok hızlı yayılması, hastaların diğer hasta bireylere temas öyküsü varlığı, ülke sınırları dışında da vakaların görülmesi insandan insana yayılımının mümkün olduğunu gösterdi.
Hasta kişilerden veya hastalığı taşıyan hayvanlardan bulaş damlacık yoluyla (hapşurma, öksürme sırasında saçılan ve havada asılı kalabilen küçük sıvı damlalarının başka insanlar tarafından solunmasıyla) gerçekleşiyor. Toplumda her kış görülen grip salgınlarında olduğu gibi koronavirüsler de solunum yoluyla yayılıyor. Ayrıca virüsün mukozal yüzeylere (ağız içi, gözler, burun içi gibi vücudun iç yüzeylerine) teması da bulaş açısından yüksek risk içeriyor. Bu sebeple hasta bireylerin izole odalarda tedavi edilmesi, hastane havalandırma sisteminin yeterli olması önem taşıyor. Hastaların yatırılması için yeterli yer olmadığında ise salgın hastalarına özgü ayrılmış çok yataklı odalarda tedaviye devam edilebileceği DSÖ tarafından belirtiliyor.
CORONA NASIL BELİRTİ VERİR?
Hastalığın belirtileri basit bir soğuk algınlığından zatürreye kadar uzanan geniş bir yelpazede dağılıyor. Sık rastlanan en önemli belirtileri ise yüksek ateş, balgamlı öksürük, nefes darlığı. Belirtisini gördüğümüzde doğrudan hastalığı tanıyabileceğimiz spesifik bir belirtisi yok.
BAKMADAN GEÇME!
HAVADAN BULAŞMA RİSKİ VAR MI?
Dünyayı kasıp kavuran yeni tip koronavirüsün yapıştığı yüzeye göre ömrünün değiştiği, ayrıca havada da birkaç saat yaşadığı ortaya çıktı. Hapşırıkla birlikte yayılan damlacıklar üç saate kadar havada asılı kalıyor. Kartonda 24 saat, plastik yüzeyde iki-üç gün tehlike saçıyor. Bu da hastalığın niye bu kadar bulaşıcı olduğuna işaret ediyor.
AŞI ÇALIŞMALARINDA SON DURUM
Çin'de Aralık 2019'da ortaya çıkan yeni tip Corona virüs (Kovid-19) salgınının kısa sürede dünyanın her yerine yayılmasının ardından çok sayıda ilaç firması ve araştırma kuruluşu, hastalığa karşı aşı veya ilaç geliştirmek için çalışmalar yürütüyor.Virüsün bulaştığı kişilerde üst solunum yolu enfeksiyonuyla birlikte akciğer iltihaplanmasına ve ileri safhada zatürreye yol açan hastalığa, belirtileri gidermeye yönelik tıbbi müdahaleler dışında bir çare geliştirilebilmiş değil.
BAKMADAN GEÇME!
Salgının yayılmasıyla, başta ABD ve Çin'de olmak üzere, Covid-19'a bağışıklık sağlayabilecek bir aşı ve tedavi edebilecek bir ilaç geliştirme yönündeki çabalara hız verildi.Virüsün genetik diziliminin bilinmesi, aşı geliştirme sürecinin hazırlık safhasını hızlandırarak klinik denemelerin yolunu açtı.
Kovid-19'un genetik yapısının 2002-2003'te Çin'den dünyaya yayılan Şiddetli Akut Solunum Yolu Sendromuna (SARS) yol açan Corona virüsle yüzde 80 ila 90 arasında örtüştüğünün anlaşılması; araştırmacılara, SARS'a aşı bulmak için yapılan geçmiş çalışmalardan yararlanma olanağı sağladı.
BAKMADAN GEÇME!
KORONAFOBİ ORTAYA ÇIKTI
Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) sosyo-psikolojik etkisinin psikolojik ayağında kontrolün elde tutulması gerektiğini belirterek, kaygının korkuya dönüşmemesi gerektiğini söyledi.
Dünya ve Türkiye'de gündeme gelen koronavirüs salgınına karşı herkeste bir kaygı olduğunu dile getiren Tarhan, "Artık insanlar sabah yeni bir gelişme var mı diye uyanıyor. Gayet normal sağlıklı bir tepki bu çünkü kontrollü korku, kontrollü stres faydalı ama korku fobi derecesine girerse sorun başlıyor." diye konuştu.
Tarhan, insanların maskesiz dolaşmadığını, kalabalık veya bir ortamda şüpheli kişilerin olmadığı zamanlarda bile maske taktıklarını belirterek, konuşmasını şöyle sürdürdü:
"Ofisinde de maskesiyle çalışıyorsa bu tarz bir tepki fobik bir tepkidir. Ortada makul bir şüphe olmadan maskeyle dolaşmak fobi işaretidir, makul bir şüphe varsa solunum belirtisi veren kişilere karşı maske takılır, önlem alınır. Solunum belirtisi vermeyen kişiye maske takarak dolaşmak, kaçınma davranışına girmek fobidir. Bunun adına koronafobi denir. Kişiye koronafobi demek için üç tepki önemli: Solunum tepkisi vermeyen kişilerden kaçınmak, solunum belirtisi vermeyen kişilerin yanında maske takmak, böyle bir durumda tamamen sosyal teması kesmek. Bu üç belirti varsa koronafobi başlamış diyebiliriz.
Fobi olması için kaçınma davranışının olması, kişinin aşırı duyarlı olması lazım. Fobiyi ortaya çıkaran durumla ilgili aşırı bir zihinsel uğraş olması lazım. Koronafobi ilerledikçe korona paranoyasına dönüşüyor, şu anda halk dillinde koronayak yani paranoyak gibi bir tabir söz konusu. Koronayak olan kişilerde de yine üç ana belirti var: Kişi tamamen ürkek hareket eder, orantısız tepkiler verir, bununla ilgili şakayı dahi kaldıramaz. Paranoyak olan kişiler şakayı kaldıramaz, mizah ayrımı yapamaz, en yakınından bile şüphelenir. Koronavirüs korkusu özellikle mizofobi yani mikrop korkusu gibi hastalık yaşayan kişilerde el yıkama davranışını artırabileceği gibi bu gibi hastalıkları tetikleyebilir."
BAKMADAN GEÇME!
Rutin işlerini aksatan kişilerin "korona paranoyasına giriyor" anlamına geldiğini belirten Tarhan, "Normalinde kişi önlemini alır ve rutin hayatını bozmaz ama rutin hayatını bozuyorsa koronafobi ötesinde artık davranışlara da yansımış demektir. Davranışlar aşırı kaçınma davranışlarıdır. Birey, aile bağlarını koparıyorsa, her insana şüpheyle yaklaşıyorsa, her insana bana virüs bulaştıracak, bana kötülük yapacak diye düşünerek koronaya tehdit algısıyla yaklaşıyorsa paranoyaklaşıyor demektir. Buna korona paranoyası denir." değerlendirmesinde bulundu.
Tarhan, bütün bu süreçlerin ruh sağlığıyla doğrudan bağlantılı olduğunu anımsatarak, şöyle devam etti:
"Şu anda dünyayı bekleyen en büyük tehlikelerden biri korona korkusunun korona geçtikten sonra da devam etmesi ve insanları işlevsiz, yetisiz bırakmasıdır. Zekasını, yeteneklerini kullanamayan, çalışamayan hatta işe yarım yamalak giden kitleler ortaya çıkarması gibi korkular mevcut. Bu nedenle yine burada stres altında soğukkanlı kalma becerisi önemli. Burada önemli bir unsur da liderlik. Önemli kurumların, şirketlerin, yöneticilerin liderlik vasfı çalışanların tepkisini belirler. Lider eğer işe gelmiyorsa, devamlı maske takıyorsa, önceliği kendinde görüyorsa, geminin kaptanı gemiyi en son terk edendir. İlk önce geminin kaptanı gemiyi terk ediyorsa o gemide huzur ve güven olmaz. O gemide insanlar geleceğini güvende hissedemezler. Bu nedenle liderlerin örnek olma davranışlarını önemseyelim."
BAKMADAN GEÇME!
PANDEMİ NE ZAMAN BİTER?
Dünya binlerce kişinin ölümüne neden olan yeni tip koronavirüsün, insanların virüse bağışıklık kazanması, etkin bir aşının bulunması ya da virüsün zaman içinde mutasyona uğraması sonucu etkisini yitirebileceği bildirildi.