Çölyak hastaları ne yer? Çölyak hastalarının yememesi gereken besinler neler? Çölyak hastalığında beslenme
Güncelleme Tarihi:
Çölyak hastalığında beslenme, hastalık boyunca dikkat edilmesi gereken en önemli konulardan. Çölyak hastalığı (ÇH), günümüzde en sık rastlanan besin alerjilerinden biridir. Çölyak hastalığı hakkında doğru bilgiye ulaşma, komplikasyonların önlenmesi, tıbbi beslenme tedavisinin uygulanması son derece önemlidir. Bu hastalığı olan kişilerin düzenli beslenmeyle hastalığı kontrol altına alması gerekiyor. Peki, çölyak hastaları ne yer? Çölyak hastalarının yememesi gereken besinler neler?
Çölyak hastalığı (ya da Gluten Enteropatisi), bağırsaklardaki sindirimi sağlayan villus [tüysü oluşumlar] denilen yapıların bozulmasına sebep olan ve dolayısıyla da yiyeceklerdeki besinin emilmesini engelleyen ve ince bağırsakta hasarlar oluşturan bir sindirim sistemi hastalığıdır. Bu hasara buğday, arpa, çavdar, yulaf gibi tahılların içerisinde bulunan guluten isimli bir protein neden olmaktadır. Çölyak hastalığı, vücutta immunolojik cevabı tetikleyen çevresel (gluten tüketimi) ve genetik faktörlerin birlikte rol oynaması sonucunda ortaya çıkar. Çölyak hastalığın oluşması için hem genetik yatkınlık hem de çevresel faktör olan glutenli gıdalar tüketmekle kendini gösterir.
Çölyak hastaları, buğday, arpa, çavdar, yulaflı gıdalar tüketmedikleri gibi ayrıca marketlerde satılan hazır gıdaların içeriklerine dikkat etmelidirler. Mutlaka gluten içermeyen gıdalar tüketmeliler.Doğal glutensizlerin dışında glutensiz olarak tanımlanan bir gıda tam anlamı ile glutensiz değildir. Diğer bir deyişle sıfır glutenli bir yaşam olanaksızdır. WHO (World Health Organization-Dünya Sağlık Örgütü) ve FAO (Food and Agriculture Organization- Amerikan Gıda ve Tarım Örgütü) 1998’de kilogramında 200 mg dan daha az gluten içeren gıdaları glutensiz gıda olarak ilan etmiştir. Peki, Çölyak hastaları ne yer? Çölyak hastalarının yememesi gereken besinler neler?
BAKMADAN GEÇME!
Çölyak hastalarının yiyebilecekleri
•Tüm sebzeler,
•Tüm meyveler,
•Tüm bakliyatlar,
•Tüm katkısız katı ve sıvı yağlar,
•Yumurta, bal, reçel, basit toz şeker, zeytin,
•Et, balık, tavuk, (Bu ürünler katkılı olmadıkları gibi daha önce unla kızartılmış bir yağda kızartılıp işleme tabi tutulmamalıdır.)
•Una batırılmamış konserve çeşitleri,
•Mısır, pirinç, patatesin hem kendileri hem de unları besin hazırlamada kullanılabilir. Ayrıca kestane unu, nohut unu, soya unu, üzüm çekirdeği unu da kullanılabilir.
•Evde çekilmiş güvenli baharatlar.
Çölyak hastalarının yememesi gereken besinler
Çölyak hastalığında diyet tedavisinde tüketilmemesi gereken besinler:
•Buğday, arpa, çavdar ve yulaf katkılı her türlü ürün. (un, bulgur, bulgur pilavı, irmik, makarna, şehriye, kuskus, ekmek, kek, pasta, kurabiye, bisküvi, börek, çörek, gofret, simit, kraker, dondurma külahı, unlu tatlılar, gluten içeren hazır salça, ketçap, un ilave edilen çorbalar, soslar, tarhana, yarma gibi).
•Galeta ununa, una batırılarak kızartılmış tavuk balık gibi et ürünleri.
•Malt kullanılan içecekler, bira votka cin v.b.
•Guten içeren hazır çorbalar, köfte, pane harçları gibi hazır çeşniler.
•Sirke, çikolata, puding, sakız, ketçap, mayonez, dondurma gibi gıdaların bazılarında gluten bulunabilmektedir. Bunlar yenilmeden önce muhakkak ürün hakkında bilgi edinilmelidir.
•Tuzlu, soslu kuruyemişler, glutenle yapıştırıldığı için yasaktır. Ancak bunların glutenle işlem görmemiş hali, gluten içermeyen kuruyemişler serbesttir.
BAKMADAN GEÇME!
Glutensiz diyette ayrıca nelere dikkat edilir?
•Doğal gıdalara önem verilmeli. (süt-et-balık-yumurta-sebze-kurubaklagil-pirinç-mısır-patates)
•Okul ve dışarıda yemek yerken dikkatli seçimler yapılmalı.
•Buğday unu karışık mısır unu, pirinç ununa dikkat edilmeli.
•Etiketsiz gıda tüketiminde çok dikkatli olunmalı.
•İlaçlar, kozmetik ürünleri, şampuan, kremler vb. gluten içerikleri yönünden dikkatli kullanılmalı.
•Pişirme ve hazırlık aşamasında güvenli gıdaların glutenli gıdalarla bulaş olmamasına dikkat edilmeli.