İlyas Bazna (Çiçero) kimdir?
Asıl adı İlyas Bazna olan Çiçero, 28 Haziran 1904 Priştine’de doğdu. Priştine o zaman Osmanlı toprakları içinde. 1912’de Balkan Savaşı’yla milyonlarca insan göçe zorlanınca, İlyas Bazna da ailesiyle birlikte önce Selanik’e, oradan da İstanbul’a göçtü. İstanbul’da askeri bir okula gitti. Birinci Dünya Savaşı sonunda İstanbul İngiliz, Fransız ve İtalyanların işgali altına girince, o zaman daha 16 yaşında olan İlyas Bazna, bir Fransız nakliyat şirketinde işe girdi. Şoförlüğü öğrendi. Bir Fransız subayın motosikletiyle kaza yaptı. Askeri cezaevine düştü ama cezaevinden kaçmayı başardı. Çanakkale’de yakayı ele veren İlyas Bazna ‘Tehlikeli genç suçlu’ olarak İstanbul’daki Fransız askeri mahkemesince üç yıl ceza yedi ve Marseille Cezaevi’ne sürgün edildi. Orada Fransızca öğrendi.
Türkçe, Hırvatça, Fransızca, biraz Yunanca ve Almanca bilen, aryalar okuyan bariton sesli İlyas Bazna, cezasını çektikten sonra Türkiye’ye döndü. İkinci Dünya Savaşı sırasında önce Ankara’da Alman sefaretinde sefir Albert Jenke’nin yanında şoför ve uşak olarak çalıştı. Sefirin özel mektuplarını okuduğu için işten atılınca, İngiliz sefaretine girdi. Türkiye, İkinci Dünya Savaşı’nda tarafsız kaldığı için başkent Ankara casuslar için uluslararası bir buluşma merkeziydi. Ankara’da bir araya gelen casuslar, birbirlerinden gizli bilgi koparmaya çalışıyorlardı. Hiçbir yerde dikiş tutturamayan, lükse, paraya ve kadına düşkün olan İlyas Bazna, bu fırsatı kaçırmak istemedi. Kavas, yani uşak olarak çalıştığı İngiliz sefaretinde sefir Sir Hugessen’i akşam verdiği uyku haplarıyla derin uykuya sevk eden İlyas Bazna, sefirin çekmecesindeki ‘çok gizli’ belgelerin fotoğrafını Leica marka fotoğraf makinasıyla çekip, büyük paralar karşılığı Almanlara sattı.
İlyas Bazna, kazandığı casusluk parasıyla lüks bir hayat yaşadı. Ama Viyana’daki Kolşitzki’nin tersine yoksulluk içinde öldü. Casusluk hizmeti karşılığı Osmanlı ordusundan kalan kahve stoklarını ve Viyana’da kahve işletme izni alan Kolşitzki, büyük servet sahibi oldu. Ancak Almanlardan kazandığı sterlinlerin büyük çoğunluğu sahte çıkan Çiçero Münih kentinde yoksulluk içinde işsizlik yardımıyla hayata tutunmaya çalıştı. 66 yaşında, 1970’de Münih’te ölen Çiçero, Münih’in Stadelheimer Strasse üzerindeki Friedhof Perlacher Forst Mezarlığı’na gömüldü.