Bir ülke daha yasakladı! Hem para hem de hapis cezası var
Güncelleme Tarihi:
Tek kullanımlık plastik poşet yasağı son olarak Yeni Zelanda'da yürürlüğe girdi. İşte poşete savaş açan ülkeler...
İlk kez 2002 yılında Bangladeş'te uygulanmaya başlanan naylon poşet yasağına son olarak Yeni Zelanda katıldı. Yeni Zelanda'da geçtiğimiz yıl yasalaşan "tek kullanımlık poşet yasağı" 1 Temmuz'dan itibaren yürürlüğe girdi. Yasağın ihlal edilmesi durumunda, marketlere 67 bin dolara kadar para cezası verilecek.
İlk kez 2002'de Bangladeş'te uygulanmaya başlanan naylon poşet yasağı 60'dan fazla ülkede bulunuyor. Türkiye'nin de yer aldığı plastik poşet yasağı ve ücretli plastik poşet uygulaması olan ülkeler... (Ülke ülke cezalar ve plastik poşet ücretleri)
BAKMADAN GEÇME!
Kenya
Ne zaman başladı? Ağustos 2017'de başladı.
Üreten ve satanlara 4 yıl hapis cezası ya da 38 bin dolar para cezası uygulanıyor.
Fransa
Ne zaman başladı? 2015'ten beri süpermarket kasalarında naylon poşet yasak.
2017'den de beri sebze ve meyve reyonlarında da yasaklandı.
BAKMADAN GEÇME!
İtalya
Ne zaman başladı? 2011'den beri yasak sürüyor
Varolan poşetler ise geri dönüştürülebilir maddeden imal ediliyor.
Yasak ihalinin cezası ise 25 bin euro.
Vanuatu
Ne zaman başladı? Temmuz 2017'de başladı.
(Hem şişe hem poşet için geçerli) Yasağı başlatan ilk Pasifik ülkesi oldu.
BAKMADAN GEÇME!
Çin
Ne zaman başladı? Haziran 2008'de başladı.
Bedava poşet dağıttığı saptanan işyerlerine ağır ceza söz konusu.
Hindistan
Yasak olmasına karşın etkisi çok yok, uygulama çok etkin değil.
Halen ince naylon poşetler çöp torbası olarak kullanılıyor.
BAKMADAN GEÇME!
Tayvan
Ne zaman başladı? Şubat 2018'de sadece naylon poşet değil, tek kullanımlık plastik torbalar ve pipet ile kaplar için de geçerli.
Zimbabve
Ne zaman başladı? Temmuz 2017'de başladı.
Yasağı ihlal edenler 30 ile 500 dolar arasında para cezası ödemek zorundalar.
BAKMADAN GEÇME!
ABD
Ülkenin geniş bir kısmında halen ücretsiz.
Ancak toplam 20 eyalet ve 180 şehirde yasak ya da ücretli.
Norveç
Poşet başına 10 cent isteniyor. Tüketiciler için caydırıcı değil.
Poşetler doğaya bırakılmıyor. Yüzde 80'inden fazlası çöp torbası olarak kullanılıyor.
BAKMADAN GEÇME!
İngiltere
Ne zaman başladı? 2015'te büyük marketlerde ücretli oldu.
(Bakkal ve büfeler hariç)
Almanya
Marketlerde yasak değil ancak ücretli.
Küçük poşetler 0,50 euro ve büyük poşetler ise 1 euro.
BAKMADAN GEÇME!
Malibu
Mart 2018’de, Kaliforniya’daki Malibu’nun yerel meclisi, tek kullanımlık plastik çubuk, karıştırıcı ve plastik çatal bıçak takımı satış, dağıtım ve kullanımının yasaklanması için oy kullandı.Seattle
1 Temmuz 2018'den itibaren Seattle, tek kullanımlık plastik kapların yanı sıra plastik çubuklara yasaklama getirdi.
Montreal
Kanada'nın Montreal şehri, tek kullanımlık plastik torbaları 2018'de yasakladı. Bireyler yasak ihlalinde 1.000 dolar, şirketler ise 2 bin dolar ödemek zorunda.
Kanada
Montreal dışında Kanada'da Ocak 2018’den beri yasağa sahip.
BAKMADAN GEÇME!
Avustralya
Avustralya'da birçok bölgede tek kullanımlık plastik torbalar yasaklanırken, süper marketler de müşterileri için aşamalı olarak kaldırmıştır.
Hamburg
Almanya'nın Hamburg kenti, Şubat 2016'da geri dönüştürülemez plastik kahve kapsüllerine karşı yasaklama getirdi. Yasaktan önce, her yıl milyarlarca plastik çöplükte birikiyordu.
Yeni Delhi
Hindistan'da 20 milyondan fazla insana ev sahipliği yapan bu devasa şehir, 2017'de tüm tek kullanımlık plastik çeşitlerini yasakladığında gezegene yardım etme yolunda büyük bir adım attı. 1.600 şehirden en kötü hava kalitesine sahip olduğu şehir analiz edildi, çöplüklerde yasadışı plastik yanığı şikayetleri yapıldıktan sonra bir adım attı.
BAKMADAN GEÇME!
Fas
1 Temmuz 2016'da yasaklandı. Öncesinde ülkede her yıl 3 milyar plastik poşet kullandı. Bu da kişi başına 900 poşet anlamına geliyor.
Ruanda
Dünyadaki diğer ülkeler plastik torbalara vergi koymayı yeni düşünmeye başladığında Ruanda onları tamamen yasakladı.2008'den bu yana, ülkede plastik bir poşet taşımak size hapis cezası getiriyor.
BAKMADAN GEÇME!
Avrupa Birliği ülkelerindeki plastik poşet ücretlendirmeleri şöyle:
Belçika'da 0,37 avro (2,19 lira), Bulgaristan'da 0,37 dolar (1,92 lira), Danimarka'da kilo başına 25,5 dolar (132,04 lira), Finlandiya ve Almanya'da 20 cent (1,04 lira), Macaristan ve Polonya'da 0,23 avro (1,35 lira), Malta'da 1,3 dolar (6,73 lira), biyobozunur poşet başına ise 0, 22 dolar (1,14 lira), Portekiz'de 10 cent (52 kuruş). Fiyatlandırma, İspanya'da ise otonom bölgelere göre değişiklik gösteriyor.
Avusturya'da gönüllü yasaklama ve tekrar kullanılabilir poşet satışı teşviki uygulanıyor. Bu ülkede poşet için belirlenen ücret 0,21 avro (1,24 lira) olurken, Estonya'da 30 cent-1 avro (1,50-5,89 lira), Yunanistan'da 0,4-0,7 avro (2,35-4,11 lira), İrlanda'da 22 cent (1,14 lira), Lüksemburg'da 3 cent 16 kuruş, Hollanda'da 0,25 avro (1,47 lira), Slovakya'da 5-6 cent (26-47 kuruş), Slovenya'da 0,20- 0,50 avro (1,18- 2,95 lira), İsveç'te 0,21-0,52 avro (1,24-3,06 lira), İngiltere ve İskoçya'da ise 5 pence (3,30 lira) alınıyor. Fransa'da bunun için 2-4 penny (1,32-2,64 lira) ödenirken bazı bölgelerde kısmi yasak da uygulanıyor.
Çekya'da fiyat, perakendeciler tarafından belirlenirken, Hırvatistan ve Letonya ücret almaya 2019'da başlayacak.
BAKMADAN GEÇME!
İtalya'da, biyobozunur olanlar hariç marketlerde poşet kullanımı yasak. Litvanya'da 15-50 mikron arası poşetlerin satışı yasaklanırken, Romanya taslak kanun hazırlığı yapıyor. Buna göre 1 Temmuz 2019 itibarıyla naylon poşet satışı bu ülkede yasaklanacak.
Öte yandan AB Parlamentosunun yeni plastik stratejisi içerisinde de konuyu ele alıp yakın zamanda yeni önlemleri içeren tek kullanımlık plastiklere ilişkin mevzuatı yayınlaması bekleniyor.
Plastiğin doğaya verdiği zarar
1970’lerden itibaren kullanımı çok yaygınlaşan plastiğin geri dönüşümü, yeniden üretilmesinden çok daha maliyetli olduğu için tercih edilmiyor. Plastik suda 400, toprakta ise 800 yılda yok olabiliyor. Türkiye’de her kesimden insan plastik kullanımına karşı olduğunu dillendirse de, plastik kullanımını caydırıcı bir önlem olan ücretlendirme konusu, siyaset üstü bir mevzu olarak maalesef algılanmadı. Doğaya inanılmaz ölçüde zarar veren, hava ve su kirliliğine sebep olan, küresel ısınmayı artıran, insan sağlığına olan olumsuz etkilerinin sadece bir kısmı bilinen plastik poşet konusu, Türkiye’de siyasi olarak algılandı ve olması gerektiği gibi uygar bir düzlemde tartışılamadı.
BAKMADAN GEÇME!
İktisat teorisine göre herhangi bir malın kullanımını azaltmanın yolu, vergilendirme veya ona yönelen talebi kısıtlayacak önlemler almaktan geçer. Çevreye ve insan sağlığına zarar veren uygulamaların azaltılması için caydırıcı vergiler konulur veya fiyatı artırılır ki insanlar o malzemeyi daha az kullansın. Bedava olduğu için hesapsızca ve gereğinden çok fazla kullanılan plastik poşetlerin ücretlendirilmesi de talebi azaltan, hatta keskin bir şekilde düşüren bir önlemdir.
