Binlerce şirket yok oldu ama bu şirketler ayakta kaldı! İşte Türkiye'nin 100 yıllık şirketleri
Güncelleme Tarihi:
Türkiye'de tarihi 100 yılı aşan firma sayısı da 100 yılı bulan firma sayısı da çok değil. Birçok firma ikinci-üçüncü kuşaktan sonra yaşanan sorunların kurbanı oluyor. Peki. binlerce şirketin yok olup gittiği bir süreçte ayakta kalan Türkiye firmaları hangileri?
Türkiye'de tarihi 100 yılı aşan firma sayısı da 100 yılı bulan firma sayısı da çok değil. Bir çok firma ikinci-üçüncü kuşaktan sonra yaşanan sorunların kurbanı oluyor. Peki. binlerce şirketin yok olup gittiği bir süreçte ayakta kalan Türkiye firmaları hangileri?
Yenigün Reçelleri - 1914
Yenigün Gıda 4 nesildir Antalya’da faaliyetine devam ediyor. Şirketin başında dördüncü nesil patronu Necmi Alpagot bulunuyor. Alpagot, işlerin nasıl başladığı ile ilgili olarak daha önce yaptığı açıklamada, "Dedemin babası zamanından gelen bir gelenek.
Ev hanımlarının evlerde yaptığı turunç, patlıcan, bergamot reçelleri ikram ediliyormuş ve bunu ilk kavanozda satmaya başlayan büyük dedemiz olmuş. Böylelikle Antalya'da ticari değer kazanmış bir ürün" demişti.
BAKMADAN GEÇME!
Ford Otosan
Ford Motor Company ve Koç Holding’in ortaklığında 1959 yılında kurulan Ford Otosan (Ford Otomotiv Sanayi AŞ), 2005 yılından bu yana, Türkiye’nin en fazla ihracat yapan ilk 3 şirketi arasında yer alıyor. 6 yıldır üst üste elde ettiği otomotiv sektörü ihracat şampiyonluğunu 2015 yılında, 'Türkiye ihracat şampiyonluğu' ile taçlandıran şirket, 2016 yılında da 83 ülkeye yaptığı araç ve parça ihracatı ile bu unvanını devam ettirdi. 1.500 kişilik Ar-Ge mühendisi kadrosuyla Türkiye’nin otomotiv sektöründeki en büyük Ar-Ge organizasyonuna sahip olan ve 10.000’i aşkın kişiye istihdam sağlayan Ford Otosan, Borsa İstanbul’daki en değerli ilk 30 şirket arasında (BIST 30) bulunuyor.
1959 yılında Otomobil Sanayi- Otosan A.Ş.'yi kuruldu ve ilk montaj fabrikasının temelleri atıldı.
Sinai planlama ile kurulan ilk otomotiv şirketi olan Ford Otosan’da iktisadi kalkınmaya katkı hedeflendi.
1960 yılında İstanbul Fabrikasında Ford Consul otomobil ve Ford Thames kamyon montajı ile üretime başlandı.”
Abdi İbrahim - 1912
1912 yılında Eczacı Abdi İbrahim Bey tarafından İstanbul Küçükmustafapaşa semtinde ilk eczane kuruldu. 1919 yılında ilk ilaç üretim fabrikası faaliyete geçti ve ilk hazır ilaç üretimine geçildi.
1939 yılında eczacı İbrahim Hayri Barut ile yönetimde ikinci kuşak devri başladı. 1952'de laboratuvarlar Vefa semtine taşındı.1975'de şirketin ismi "Abdi İbrahim İlaç Sanayi ve Ticaret AŞ" olarak değiştirildi.
BAKMADAN GEÇME!
Develi Restoran - 1912
Develi Restoran, halen Develi Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini yürüten Arif Develi’nin dedesi tarafından 1912 yılında, Antep’te kuruldu. Arif Develi, 1966 yılında İstanbul’a gelerek, İstanbul'un tarihi mekânlarından Samatya’da Develi restaoranı açtı.
Arif Develi, halen Develi’nin Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini yürütse de Develi mirasını iki oğlu, Ali ve Nuri Develi profesyonel anlamda devam ettiriyor.
APİKOĞLU - 1910
Apikoğlu’nun hikayesi, kendi aileleri için hazırladıkları ev yapımı sucukların lezzetinin dilden dile dolanmasıyla başladı.
Çevreden gelen yoğun talepler sonucunda satışa başlanmasının ardından Apikoğlu 1910 yılında Kayseri'de Türkiye’nin ilk et ürünleri imalatçısı olarak kuruldu ve faaliyete geçti.
Apikoğlu, 1920 yılından sonra üretimine İstanbul’da devam etti. Firma halen 15 bin metrekare kapalı, 45 bin metrekare açık alanda kurulu kombina tesislerinde ürettiği 75 çeşit ürün ile faaliyetine devam ediyor.
BAKMADAN GEÇME!
İlancılık AŞ - 1909
1909 yılında David Samanon, Jak Hulli ve Kahire'de Havas adlı bir ajansın yönetici Ernest Hoffer, İlancılık'ın temellerini atarak İlanat Reklam Acentesi'ni kurdu. Türk reklamcılığının gelişmesinde önemli rol oynayan bu ekibe daha sonra dönemin Cumhuriyet Gazetesi Yazı İşleri Müdürü Kamil Salih Sel eklendi. Ülkenin ilk telefon numaralarından olan 94-95’i alan ve gazete ilancılığı yaparak işe başlayan firma, 2. Dünya Savaşı'nda yaşanan ekonomik krizden olumsuz etkilendi.
Daha sonraları yürütülen ithalat projeleri ile eski günlerine dönmeye başladı.
İlk yürüyen bilborttan dergi mecrasına reklam vermeye, radyo ve sinemalara reklam vermekten bugün gazetelerde kullanılan sütun santim kavramını yaratmaya kadar sektörde pek çok ilki gerçekleştirdi.
Splendid Otel, 1908
Büyükada'da yer alan oteli Sakızlı Müşir Kazım Paşa, Osmanlı ordusundan mareşal rütbesiyle emekli olmasının ardından 1908 yılında kurdu. Otel ilk kurulduğu yıllarda 'Kazım Paşa Oteli' olarak biliniyordu. 1936 yılında Kazım Paşa'nın vefatı ile otelin mülkiyeti kızı Nazire Tokgöz’e geçti.
1941’de onun ölümünün ardından ise otel kısa bir süre kapalı kaldı. Daha sonra işleri Paşa'nın damadı İsmail Hakkı Tokgöz devraldı.
BAKMADAN GEÇME!
1957’de İsmail Hakkı Tokgöz’ün vefatının ardından otelin mülkiyeti ve işletmesi kızı Belma Hatice ve onun eşi Nihat Hamamcıoğlu’na geçti. Belma Hanım ve Nihat Hamamcıoğlu idaresinde Splendid Palas eski heyecanını sürdürmeyi başardı. Otel halen Hamamcıoğlu ailesinin mülkiyetinde bulunuyor ve 6. nesil tarafından aile geleneği olarak idare ediliyor.
Otelin internet sitesinde yer alan bilgiye göre, Splendid Otel Türkiye'de 1.derecede tarihi eser statüsünde orjinalliği ilk günki özeliklere sadık kalınarak işletilen tek otel.
Komili - 1878
Komili'nin öyküsü 1878 yılında Midilli Adası'nda başlıyor. O yıllarda Osmanlı toprağı olan Ada'da yaşayan Komi'li Hasan, Midilli Adası'nda sabun ve zeytinyağı üreterek geçimini sağlamaktadır. Aile, Lozan Antlaşması'ndan sonra mübadele gereği Ayvalık'a göç eder ve Komili markasının öyküsü burada devam eder. Zeytinyağında bir çok ilke imza atan Komili, 1995 yılında Komili ailesi tarafından dünyanın dev şirketlerinden Unilever’e satıldı.
Unilever Komili markası ile 13 yıl üretim yaptı. 2008’de Unilever Komili’yi Anadolu Grubu’na sattı. Son olarak ise geçtiğimiz aylarda Komili ABD'li gıda devi Bunge şirketine satıldı.
BAKMADAN GEÇME!
Koska Hacı Emin Bey-1907
Koska’nın geçmişi 1900’lü yılların başında Denizli’de Hacı Emin Bey’in faaliyet gösterdiği helvacı dükkânına kadar uzanıyor. Baba mesleğini sürdüren Halil İbrahim Adil Dindar 1931 yılında oğulları ile birlikte İstanbul’a gelerek Koska semtinde bir dükkân açar, zamanla ürettikleri helva ve tatlıların lezzeti ile ünlenir.
Bulundukları semtten dolayı Koska’daki Helvacı olarak anılmaya başlar ve daha sonra bu ünvanı markaları olarak tescilletirler.
1974’de Topkapı’da kurulan fabrikada helvanın yanısıra lokum, reçel ve koz helva üretimine de başlanır. 1983 yılında Mümtaz ve Nevzat Dindar kardeşler diğer küçük kardeşlerinden ayrı olarak Merter’de inşa ettirdikleri yeni tesislere taşınarak faaliyetlerini burada sürdürme kararı alırlar.
Halen dördüncü kuşağın yönetiminde olan KOSKA 1998 yılı sonlarında taşındığı Avcılar-Ambarlı Kavşağında, on bir dönüm arazi üzerine kurulu 22.000 m2 kapalı alana sahip yeni tesislerinde üretimini sürdürüyor.
BAKMADAN GEÇME!
Bebek Badem Ezmecisi Mehmet Halil Bey-1904
Mudanyalı Mehmet Halil Bey, Haydarpaşa Lisesi’nde okumak üzere geldiği İstanbul’da Fener Rum Lisesi’nde eğitim gören Arnavutköylü Anastasya Hanım’la tanışır.
O dönemlerde iki ayrı dinden insanların evlenmesi çok zor da olsa, büyük aşkları aileleri yumuşatır. Fakat Anastasya Hanım’ın babasının bir şartı vardır; evlendikten sonra genç çiftlerin İstanbul’da yaşayacak olması. Bunun üzerine Mehmet Halil Bey’in babası, Mudanya’da yapmakta olduğu badem ezmesi ve şekerleme işini oğluna öğretmek üzere 1-2 yıllığına İstanbul’a gelir.
Bebek’te bir dükkân açarlar. Bebek Badem Ezmecisi’ni ‘Meşhur’luğa götüren süreç de 1904’te başlamış olur. Mehmet Halil Bey, Sevim İşgüder henüz 1.5 yaşındayken yaşamını yitirir. Anastasya Hanım iki kızını okutmak için bütün yükü omuzlarına alır. Ancak hastalanınca 1957 yılından itibaren Sema ve Sevim İşgüder kardeşler kendilerini badem ezmesi üretirken bulurlar. Birliktelikleri de Sema Hanım’ın yaşamını yitirmesine dek sürer.
Meşhur Bebek Badem Ezmecisi, adı olduğu üzere Bebek’te küçük bir dükkânda, Sevim İşgüder tarafından yönetiliyor.
BAKMADAN GEÇME!
Kaptanoğlu Denizcilik - 1904
Kaptanoglu Denizcilik'in hikayesi 1904 yılında Hacı İsmail Kaptaoğlu'nun babası Mehmet Kaptan'ın taşımacılık işlerine başlamasına kadar gider. Osmanlı'nın son dönemlerinde taşımacılık sektörü ağırlıklı olarak yabancı şirketlerin tahakkümünde idi.
Hacı İsmail Kaptanoğlu ise babasının gemilerinde kaptanlık yapıyordu. Karadeniz’in doğu sahilleri ile Poti ve Batum ile Trabzon arasında soğan patates götürüp, gazyağı şeker ve un getiriyorlardı.
İsmail Kaptanoğlu ve 5 kardeşi 1950'li yıllara kadar babaları ile birlikte çalıştı. Daha İstanbul'a geldiler. Önceleri guletleriyle İstanbul ve Mürefte Şarköy arasında üzüm taşıdılar. sonra her kardeş kendi şirketini kurdu.
Nil gemisi İsmail Kaptanoğlu’na kaldı. 1954 yılında 550 tonluk İsmail Kaptanoğlu gemisine, 1962 yılında ise meşhur Nusret Mayın gemisini alarak 600 tonluk başka bir gemiye sahip oldu. İsmail Kaptanoğlu bir yandan Hacı İsmail Kaptanoğlu müessesesinin temellerini atarken öte yandan da Türk denizcilik sektörünün önderlerinden birisi olarak bu sektördeki sivil toplum örgütlerinin kuruluşuna da öncülük etti. Gemi Armatörleri Kooperatifi’nin ve de Türk Armatörler Birliği’nin kurucularından olan Hacı İsmail Kaptanoğlu vefatına kadar da Gemi Armatörleri Kooperatifi’nin başkanlığını sürdürdü.
BAKMADAN GEÇME!
İbrahim Etem Ulagay İlaç Sanayi - 1903
Yüz yılı aşkın bir süre önce küçük bir tahlilhanede başlayan İbrahim Etem Ulagay İlaç Sanayii Türk A.Ş.’nin hikayesi aynı zamanda Türk İlaç Sektörünün endüstrileşme sürecine de ışık tutuyor. İE Ulagay, 1903 yılında tıbbi analizlerin yapıldığı küçük bir laboratuvar olarak kuruldu.
Başlangıçta tıbbi tahlillerin, kimyasal ve besin analizlerinin yürütüldüğü bu küçük laboratuvar, Gedikpaşa’da “Kimyager Doktor İbrahim Etem Laboratuvarı” adıyla faaliyetlerini sürdürdü.
1909 Türkiye’de ilk defa vitamin ve hormon preperatlarının üretilmesiyle laboratuvar "ilaç üretim tesisi” statüsü kazanmış oldu. 1924 yılında laboratuvarın adı “Doktor İbrahim Etem Kimyaevi” olarak değiştirildi ve üretim alanı Çemberlitaş’a taşındı.
1955 yılında faaliyetlerine halen devam ettiği Topkapı tesislerine taşındı ve bir Amerikan şirketi ile yapılan know-how anlaşması sayesinde yerli antibiyotik üretimine başlandı. 2001 yılında ise hisselerinin büyük çoğunluğu İtalya’nın en büyük ve Avrupa’nın en önemli ilaç şirketlerinden MENARINI Group tarafından satın alındı.
IE Ulagay, faaliyetlerine halen Türk-İtalyan ortaklığı şeklinde devam ediyor.
BAKMADAN GEÇME!
Arkas Holding - 1902
Gabriel J. B. Arcas tarafından 1902 yılında ithalatçı olarak İzmir'de kurulur. 1935 yılında vefatıyla birlikte Marsilya'da yaşayan oğlu Lucien Gabriel Arkas gelir ve görevi devralır.
1943 yılı şirket için önemli bir dönüm noktasıdır. Güçlü bir armatürlük şirketi sahibi olan Fretelli Spenco, Arkas'a acentesi olması için teklif götürür. Lucien Gabriel Arkas, 1944 yılında ise kendi adına bir deniz acenteliği kurar ve ilk gemi gelir. Ardından gemilerin sayısı artmaya başlar ve tren nakliyesi işine de girer.
Ülkenin her zamankinden daha fazla iş kollarına gereksinim duyduğu günlerde Arkas, üç tarafı denizlerle çevrili bu yarımadanın potansiyelini değerlendirmeye başlar.
Arkas'ın, Türkiye'den yüklediği gemiler önce Mısır'a doğru yol alır. Kısa bir süre sonra da tüm dünyaya açılır.ARKAS'ın gelişimi de halen Arkas Yönetim Kurulu Başkanı olan Lucien Arkas'ın, 1964 yılında Lucien Arkas Vapur Acenteliği'ni kurması ile hız kazanır. Dünya taşımacılık sektöründe başarıları ve güvenilirliğiyle tanınan armatörlere acentelik hizmeti veren bu şirket, Türk Taşımacılık Sektörü'nü uluslararası pazarda başarıyla temsil eder. Arkas, 1978 yılında Türkiye'den Avrupa'ya ilk konteyner yüklemesini yaparak ülkemizde bu taşımacılık sisteminin yerleşmesine öncülük eder.
BAKMADAN GEÇME!
Hamidiye Su - 1902
1898'de İstanbul'a kaliteli içme suyu sağlamak amacıyla II. Abdulhamit'in emriyle bir komisyon kurulur.
Yapılan projeye göre Kırkçeşme tesislerinin doğu kolu üzerinde ve Kemerburgaz'ın güneydoğusundaki Karakemer ve Kovukkemer civarındaki membalar 20 maslakta toplanır ve kirlenmelere engel olmak için maslaklara demir kapılar yapılarak kilitlenir.
Tesisin büyük bölümünün tamamlanması ise 1900 senesini bulur. Suyun verilmesi ve resmen kabulü 26 Mayıs 1902'de yapılır.
Bütün Osmanlı su tesislerinde sular pişmiş kilden yapılmış künk borular içerisinden isale edilirken ilk defa Hamidiye suyunda font borular kullanılır, sular bu borular içerisinden basınçlı akıtılarak vanalar ile şebekede manevra yapma imkanı sağlanır. Hamidiye Suyu, kurulduğu günden itibaren, çeşmeler vasıtasıyla İstanbul halkına ulaştırılıyordu. Ancak zaman içerisinde gerek şehrin büyümesi, gerekse sebillerin tahrip olmasıyla bu hizmetin, kurulduğu zamandaki gibi sokak sebillerinden yürütülmesi imkânsız hale geldi.
1979 yılından itibaren şişelenerek halka ulaştırılmaya başlandı. Tesis, bugün İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin bir iştirak şirketi olan Hamidiye Kaynak Suları A.Ş. tarafından işletiliyor.
BAKMADAN GEÇME!
Pandeli Restaurant - 1901
1901 yılında Pandeli Çobanoğlu tarafından kurulan Pandeli Restoran, 115 yıl faaliyet gösterdikten sonra geçtiğimiz yıl kapandı. Pandeli Mısır Çarşısı’nın hemen girişinde yer alıyordu.
Pandeli 115 yıllık tarih yolculuğunda birçok ünlü ismi ağırlamıştı. Mustafa Kemal Atatürk Kolağası olduğu zamanlarda en çok Pandeli’ye gelirmiş. Celal Bayar, Kraliçe II.Elizabeth, İspanya Kralı Juan Carlos ve Kraliçe Sofia, Robert McNamara, Robert De Niro, Tony Curtis gibi isimler de Pandeli’ye gelenler arasında.
Hatta Pandeli’nin duvarlarında Audrey Hepburn’ün fotoğrafları da bulunuyordu.
Emgen Optik - 1901
Eczacı Salih Necati Emgen'in 1901'da Üsküdar Meydanı'nda ilk Eczanesini açmasıyla Emgen Optik dünyaya geldi. Fenni Gözlük satışı, o dönemde henüz Gözlükçülük kanunu çıkmadığından, yüksek okul mezunları olan eczacılara bırakılmıştı.
Bu durum Cumhuriyet döneminde 1939 yılında çıkan Gözlükçülük Kanunu'na kadar devam etti.
BAKMADAN GEÇME!
Eczacı Salih Necati, cumhuriyetin kuruluş yıllarında Sirkeci'deki yeni yerine geçerek, Gözlükçü-Eczacı olarak bu sektörde isim yapmaya başladı. Soyadı Kanunu'nun çıkmasıyla, Orta Asya Türk Dillerinde "İlaç yapan, Şifa veren" anlamına gelen "EMGEN" ismini seçti.
Firmanın gözlük işine ağırlık vermesi 1925 yılından sonra başlar. Salih Necati Emgen'in 1948 yılında vefatından sonra oğlu Rahmi Emgen, kendiside Eczacı olmasına rağmen yalnız Gözlükçülük üzerine yoğunlaşarak, 1948 de, halen aynı yerde faaliyet gösteren, Beyoğlu İstiklal caddesindeki mağazayı açtı. Firma, 1978'den beri Çetin Emgen idaresinde faaliyet gösteriyor.
Sırmakeş Su - 1900
1900'lü yılların başında Tanzimat Dönemi'nin ünlü romancı ve gazetecilerinden Ahmet Mithat Efendi kendi arazisi olan Beykoz Dereseki Köyü'ndeki özel Müezzinoğlu ormanlarından çıkan suya Sırmakeş adını koyar ve Sırmakeş Su doğar.
Günümüzde Sırmakeş Su, Sapanca Kartepe'den temin ediliyor. Tulumbaları, küpleri, cam şişeleri gören Sırmakeş bugün de faaliyetlerine farklı ambalajlarla devam ediyor.
BAKMADAN GEÇME!
Alevli AŞ Yuda Levi - 1898
1870’li yıllarda Kehribarcıların üç kardeşi ile Yuda Levi’nin üç kardeşi ile birlikte Juda Levy Freres et Fils adlı bir zücaciye şirketi kurdular.
Şirketin ortaklarından Davit Levi kuzeni ile birlikte Rıfat Kehribar ve Davit Levi adi ortaklık kurup aynı adreste işe devam ettiler. 1942 yılında Davit Levi emekli olunca oğlu Şabat Levi babasının işine devam eder. Ve şirketin adı Rıfat Kehribar ve Şabat Levi’ye döner.
1957 yılında Rıfat Kehribar ortaklıktan ayrılır ve aynı adreste Alevli Zücaciye Şabat Levi ve Hayim Levi Kolektif şirketi kurulur ve iki kardeş devam ederler. 1977’den bu yana da kolektif şirket Alevli Zücaciye Tic. A.Ş. olarak aynı adreste devam ediyor.
Konyalı Lokantası Ahmet Doyuran - 1897
KONYA'nın Doğanbey ilçesinden 1895 yılında çıkan büyük dede Hacı Ahmet Doyuran 1897'de dört masa ve 16 sandalye ile Sirkeci'de 'Konya Lezzet Lokantası' adıyla mütevazı bir aşçı dükkanı açar.
Bir süre sonra lokantayı damadı Mustafa Doğanbey'e devreder.
BAKMADAN GEÇME!
Konyalı'nın şöhreti 1940'lardan sonra Nurettin Doğanbey'in çabalarıyla Türkiye'ye yayılır. Yerli yabancı devlet adamlarının, kral ve kraliçelerin, sanatçıların uğrak yeri olur.
Bugün, Doğanbey Ailesi'nin dördüncü kuşağından Mehmet Eren Doğanbey tarafından işletilmektedir.
Tarihi Sarıyer Börekçisi- 1895
Tarihi Sarıyer Börek'in geçmişi 1895 yılına kadar dayanıyor. Osmanlı Devleti’nin kıtlık dönemlerine denk gelen 1890’lı yıllarda kurulan Sarıyer Börekçisi Türkiye’nin en eski aile şirketlerinin başında geliyordu. Üstüne pudra şekeri dökülerek ortaya çıkan Sarıyer Böreği’nin yaratıcıları yüz yılı aşkın bir süredir aile şirketi özelliğini korumayı başardı. Ancak tarihi börekçinin aile şirketi olma özelliği dördüncü kuşakta son buldu.
Ailenin son temsilcisi Hüseyin Ondur, şirket borç batağına sürüklenince Sarıyer Börekçisi’ni Cihangir Uzun’a sattı. Ancak Sarıyer Börekçisi isminin daha sonra başka kişilere satıldığı anlaşıldı. Olay yargıya taşındı, isim Uzun tarafından geri alındı. (Kaynak: sarıyergazetesi.com)
BAKMADAN GEÇME!
REBUL - 1895
Rebul Eczanesi, 1895 yılında Jean Cesar Reboul tarafından İstanbul Beyoğlu’nda Grande Pharmacie Parisienne-Büyük Paris Eczanesi adıyla kurulur.
Osmanlı’nın son dönemine tanıklık eden ve günümüze kadar kurulduğu yerde yaşamını sürdüren tek eczanedir.
Cumhuriyet tarihinin ilk eczacılarından Kemal Müderrisoğlu, 1920’de üniversitenin ikinci yılında staj yapmak için Rebul Eczanesi’ne başvurmasıyla başlayan ve uzun yıllar süren bu hem ortaklık hem de baba oğul ilişkisi; 1938 yılında Türk halkını lavanta kolonyası ile tanıştırır. Önceleri Bay Reboul’un bahçesinden yetiştirilen lavantaların uçan yağlarından elde edilen kolonya, daha sonra her yıl Fransa’nın güneyinde Grasse kentine yakın bölgelerden gün ağarana kadar toplanan lavanta çiçekleri ile üretilmeye başlanır.Sene 1939’u gösterdiğinde Bay Reboul ülkesine dönerken, eczanesini hayattaki tek yakını olan genç ve çalışkan eczacı Kemal Müderrisoğlu’na devreder.
Akabinde eczanenin ismi Rebul olarak değişir. Rebul Lavanda Kolonyası ise o dönemin en gözde kokularından biri haline gelir ve adı Pera ile özdeşleşir.
BAKMADAN GEÇME!
7-8 Hasanpaşa Fırını - 1893
1893 yılında fırın olarak Hasan Paşa tarafından yapıldı. 124 senedir Beşiktaş'taki yerinde faaliyet gösteren fırın ilk yıllarda ekmek yapımı ile meşhurken sonraki yıllarda kuru pasta türü unlu mamuller üretimine de başladı. Fırın halen dördüncü kuşak tarafından işletiliyor.
Fırına ismini veren 7-8 Hasan Paşa'nın hikayesi ise şöyle: "Osmanlı zamanında Hasan diye bir çalışan padişahın hayatını kurtarıyor. Bunun üzerine paşa oluyor.
Fakat paşa olan kişinin imza atması lazım ve Hasan'ın okuma-yazması yok. Ona eski Türkçe'de bir yedi bir de sekiz çizerse "Hasan" diye okunacağını söylüyorlar. Adı da bunun üzerine "7-8 Hasanpaşa" diye kalıyor."Kaynak: mimarizm.com
BAKMADAN GEÇME!
Tuzcuoğlu Nakliyat Tuzcuzade Ahmet Bey - 1893
Tuzcuoğlu Ailesi'nin o zamanki reisi Tuzcuzade Ahmet Bey, Konya’da tuz ticareti ve nakliyesiyle uğraşmaktadır. Aile I. Dünya Savaşı sonrası İzmir’e göç eder.
İzmir’de daha sonradan şirketin simgesi olacak olan at arabalarıyla nakliyat işine devam eder. İhraç mallarını depolardan limana nakliyat işini ve askeri nakliyat işini yürütürler. 1950’li yıllara gelindiğinde Türkiye’de Nato dolasıyla kurulan üsler ve tesislerde görevli askeri ve sivil personele hizmet vermek amacıyla, ev eşyası taşımacılığına profesyonel olarak başlanır. Tuzcuoğlu, Ankara (Merkez), İstanbul, İzmir ve Adana’da bulunan şubeleriyle faaliyetlerine devam ediyor.
Hacı Şakir Hacı Ali - 1889
Kırım’da Kazan Tatarı Hacı Ali Bey, Volga Nehri boyunda adacıklardan birinin üzerinde sabun ve mum üretmektedir. Ancak bir sel felaketinin ardından taşınmaya karar verir ve İstanbul’a göç eder.
Laleli At Pazarı’nda evinin altında tezgahını 1889 yılında yeniden kurar. Hacı Şakir daha sonra Sabuncuoğlu soyadını alır.
BAKMADAN GEÇME!
Türkiye Cumhuriyeti'nin 91 numaralı Ticaret Sicili'ne sahip şirketi olan Sabuncuzade M. Şakir ve Mahdumu Müessesatı Ticari ve Sınai Türk Anonim Şirketi'nin kuruluşu, bizzat Atatürk'ün imzasıyla 1925'te tescil edilir. Unvanda bulunan ve çok az sayıda kuruluşa verilen 'Türkiye Anonim Şirketi' ibaresi ise kuruluşta yıllarca iftihar konusu olur. Daha sonra Hacı Şakir, İstanbul Ticaret Odası'nın 9'uncu, İstanbul Sanayi Odası'nın ilk şirketi olur. Hacı Ali Bey’den sonra oğlu, torunları, dört kuşak şirketi yönetirler.
Şirket daha sonra önce Maya Grubu’na, 1991 yılında da Colgate Palmolive’e satılır.
İmam Çağdaş Kuruluş Yılı - 1887
Gaziantep denince akla ilk gelen yerlerden biri olan İmam Çağdaş’ın tarihi 1887 yılına uzanıyor.
Halep’ten gelen Hacı Hüseyin Efendi (Çağdaş) kentin 34’üncü esnafı olarak Maarif’te bir dükkan açar. Daha sonra Gaziantep Kalesi’nin yerleşim alanı olarak ihtiyaca cevap vermemesi üzerine çevrede birçok han yapılır ve kentin ilk çarşısı olan Uzun Çarşı kentin merkezi olur.
BAKMADAN GEÇME!
Hacı Hüseyin Efendi’de 1898 yılında Uzun Çarşı’ya taşınır. Hacı Hüseyin Efendi’den sonra işi devralan ve müesseseye ismini veren İmam Usta, vefat ettiği 1964 yılına kadar çalışmaya devam eder. İmam Usta’dan sonra da oğlu Talat Çağdaş bayrağı devralır.
Bugün asırlık aile şirketini, babası İmam Usta’dan bayrağı devralan Talat Çağdaş ve oğlu Burhan Çağdaş birlikte yaşatıyor.
Vefa Bozacısı Kuruluş Yılı - 1876
Hacı Sadık Bey, 1870 yılında Arnavutluk Prizren'den İstanbul'a gelir. O yıllarda bozanın sulu kıvamlı, esmer renkli ve ekşi lezzetli biçimde, şehir halkından 200’e varan esnaf tarafından yapılıp satıldığını görür.
O dönemde farklı bir yöntem dener ve bugünkü haliyle yani koyu kıvamlı, açık sarı renkli henüz yeni mayalanma kabarcıklarının oluştuğu andaki çok hafif ekşimsi lezzeti, bu markanın ilk imzası olur.
BAKMADAN GEÇME!
Evinin altında kendi imkanları ile ürettiği bozasını, altı yıl boyunca kış geceleri saray ve çevresinde, omzunda taşıdığı bakır güğümlerle dolaştırarak tanıtır. Hacı Sadık Bey, artan talep karşısında cesaretlenir. Zamanın saraylı, aristokrat aileleri ile bürokratlarının oturduğu İstanbul'un en gözde semtlerinden biri olan Vefa'da, 1876 yılının Eylül ayında boza ürününün dünyadaki ilk resmi ticarethanesini açar.
Vefa semtinde açılan bozacının adı “Vefa Bozacısı” olarak belirlenir ve bu ata içeceği ürüne hem bir standart getirilir hem de bir meslek haline gelerek nesiller boyu devamlılığı sağlanır.
Hacı Sadık Bey, çok fazla ilgi gören bu özel Türk içeceğinin kıvam ve lezzetini koruyabilmek için yıllar boyu bizzat kendisi üretir. Daha sonraki yıllarda, oğlu İsmail Hakkı Vefa'yı da yanına alarak Vefa Bozacısı üretimine beraber devam ederler.
Hacı Sadık Bey’le başlayan üretim, bugün 4. nesil aile fertleriyle devam ediyor.
BAKMADAN GEÇME!
Kuru Kahveci Mehmet Efendi Mehmet Efendi - 1871
19’uncu yüzyılda Türk kahvesi çoğunlukla çiğ çekirdek olarak satılıyor, evlerde tavada kavrulduktan sonra el değirmenlerinde çekiliyor ve içiliyordu.
1871 yılında işi babasından devralan Mehmet Efendi, çiğ çekirdek kahveyi kavurup dibekte öğüterek müşterilerine hazır olarak satmaya başlar. İstanbul Tahmis Sokağı’nda taze mis gibi kavrulmuş kahve kokusu çevreye yayılmaya başlar. Mehmet Efendi müşterilerine sağladığı bu kolaylıkla, bir süre sonra “Kurukahveci Mehmet Efendi” lakabıyla anılır.
1931 yılında vefat eden Mehmet Efendi’nin ardından oğulları Hasan Selahattin, Hulusi ve Ahmet Rıza Beyler baba mesleğini sürdürdüler.
Aile 1934 yılında “Kurukahveci” soyadını aldı. Genç yaşta hayata veda eden Hulusi Bey’in ardından yönetimi, yurtdışında eğitim görmüş olan en küçük kardeş Ahmet Rıza Kurukahveci devraldı. Bu dönemde kahve, parşömenli kâğıt paketlere konularak şehir içindeki bakkallara otomobil ile dağıtılmaya başlandı. Böylece Türkiye’de bir ilk daha gerçekleştirilmişti.
Ayrıca o yıllarda büyük yenilik olarak tanımlanan afiş ve takvim çalışmaları ile firmanın reklamları yaygınlaştırıldı. Özel arabalarla yurtiçinde kahve dağıtımı da bu dönemde başladı. Galatasaray Sahne Sokak'ta bir şube açıldı.
BAKMADAN GEÇME!
Bugün Kurukahveci’nin yönetiminde olan Mehmet Efendi’nin torunları; Ahmet Rıza Kurukahveci’nin vefatından sonra yönetimi devraldılar. Mehmet Efendi’nin kahve öğüttüğü dibekleri bir asır sonra geliştirdiler ve ortaya yeni kahve makineleri çıktı.
1871 yılında Tahmis sokakta faaliyete başlayan işletme, bugün tüm dünyaya hizmet veriyor.
Karaköy Güllüoğlu Hacı Mehmet Güllü - 1820
Güllü Ailesi, 1800’lü yıllardan beri baklavacılık yapıyor. Ailede baklavacılığa ilk başlayan kişi ise Gaziantep’te “Güllü Çelebi” diye anılan Hacı Mehmed Güllü.
Gaziantep’te tatlıcılık mesleğine giren Güllü Çelebi, meslekte ilerleyebilmek için tatlıcılıkta en ileri bölgeler olan Halep ve Şam’a gitti ve altı ay kalıp baklavacılığın inceliklerini öğrendi.
BAKMADAN GEÇME!
Gaziantep’e dönünce de bir baklava tezgâhı kurdu. Güllü Çelebi’nin vefatından sonra oğlu Hacı Mahmud Güllü, baba mesleğini sürdürdü ve oklava ile tek tek açılan ince yufkadan baklava yapımını başlattı.
Hacı Mahmud Güllü’nün dört oğlu da baklavacı olarak yetişince, Güllü Ailesi’nde baklavacılık bir gelenek halini aldı.
Hacı Bekir Lokumları, Hacı Bekir - 1777
Türkiye'nin en eski şirketi 1777 yılında kurulan Hacı Bekir Lokumları. Kastamonu'nun Araç ilçesinden İstanbul 'a gelerek 1777 yılında Bahçekapı'da açtığı küçük şekerci dükkanında, lokum, akide gibi şekerleri imal edip satmaya başlayan ve daha sonra 1817-1820 yıllarında hac görevini yerine getirmesiyle Hacı Bekir olarak anılacak olan, Şekerci Hacı Bekir Efendi'nin kurduğu şirket, bugün beşinci kuşak tarafından yönetiliyor.
BAKMADAN GEÇME!
Şekerci Hacı Bekir Efendi'nin, Türk lokumunun "Turkish Delight" olarak tanınmasında da büyük katkısı oldu.
Elmacı Pazarı Güllüoğlu - Mahmut Güllü - 1850
1850'de kurulan Elmacı Pazarı Güllüoğlu, Güllü ailesinin ilk baklavacılık yaptığı dükkan olarak biliniyor.
Aynı zamanda Antep Baklavasının da doğduğu yer olan bu dükkan, tarihi dokusu ile gelenleri o yıllara alıp götürüyor.
O zamanlar henüz Gazi ünvanını almamış olan Antep'te, Elmacı Pazarı'nda kurulan Baklavacı Güllüoğlu'ndan yetişmiş olan nice ustalar şimdi dünyanın dört bir yanında baklavacılık yapıyorlar.
BAKMADAN GEÇME!
Altan Şekerleme -1865
Karagözoğlu Emin Bin tarafından, 1865 yılında kurulan Altan Şekerleme, 1. Dünya savaşına kadar kendisi tarafından çalıştırılır.
Savaş esnasında beş çocuğundan 4 ü şehit olur. Daha sonra kendisi de hac için yola çıktığında geride kalan oğlu Mustafa Altana üç kese altın bırakarak Altan şekerlemenin devam etmesini ister.
Karagözoğlu Emin Bin hac ( Hicaz ) vazifesini yerine getirmek için gittiği MEKKE de vefat eder.
1894 doğumlu Mustafa Altan 1973 yılında Altan şekerlemeyi 2 çocuğuna devreder ve 1974 de de vefat eder.
Çocuklardan büyük olan Abdullah Altan ve kardeşi 1973 yılında babalarından devraldıkları Altan şekerlemeyi bir yıl ortak yürütürler, 1974'de anlaşamadıkları için ayrılırlar.
Ayrılığın ardından Altan şekerleme ismini Abdullah Altan devralır.
Abdullah Altan 1974 de devraldığı Altan şekerlemeyi halen, oğlu Hakan Altan'la beraber yürütmekte.
