BES hakkında bilinmesi gereken her şey
Güncelleme Tarihi:
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edilen ve Resmi Gazete'de yayımlanan Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı yani Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) uygulaması 1 Ocak 2017 tarihi itibariyle başladı.
Bireysel Emeklilik Sistemi gereği 1 Ocak itibariyle maaşlardan belli oranlarda kesintiler yapılacak. Peki bu sistemden nasıl çıkılır, kimleri kapsıyor, ne kadar kesinti yapılacak, dahası sistemden çıkmak isteyenlerin ne yapması gerekiyor? İşte yanıtı aranan sorular ile ilgili tüm detaylar:
BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ KİMLERİ KAPSIYOR?
45 yaşını doldurmamış herkesi kapsıyor. Yani hem kamu çalışanlarını hem de özel sektör çalışanlarını kapsıyor.
BAKMADAN GEÇME!
BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ ZORUNLU MU?
İlk başta herkesten kesinti olacak ancak sonrasında cayma hakkı olduğundan zorunlu sayılmıyor.
KESİNTİ YAPILAN ÇALIŞAN NE KADAR SÜREDE SİSTEMDEN ÇIKABİLİYOR?
Çalışanın kendisine bildirildiği tarihten itibaren iki ay sonrasında sözleşmeden çayma hakkı bulunuyor.
BAKMADAN GEÇME!
BES'TEN ÇIKAN ÇALIŞANA KESİNTİSİ GERİ ÖDENİYOR MU?
Cayma halinde ödenen katkı payları, varsa hesabında bulunan yatırım gelirleri ile birlikte 10 işgünü içinde çalışana iade ediliyor.
SİSTEM ÇIKANLARA ÖDEMELERİ DIŞINDA BİR ÜCRET ÖDENECEK Mİ?
*İlk 3 yıl içinde sistemden çıkanlar hiçbir şekilde devlet katkısını alamıyorlar.
*3 ila 6 yıl arasında çıkanlar devlet katkısındaki birikimlerinin yüzde 15’ini,
*6 ila 10 yıl arasında çıkanlar yüzde 35’ini,
*10 yılı tamamlayanlar yüzde 60’ını alabiliyorlar.
*10 yılı tamamlayıp bir de 56 yaşını dolduranlar devlet katkısının tamamını alıp,
emekli oluyorlar.
BAKMADAN GEÇME!
SİSTEMDEN ÇIKMAK İSTEYENLER NE YAPMALI?
Çalışanlar ayrılmak istediklerine dair dilekçeyi işverenlerine teslim etmeli.
ÇALIŞAN BES ÖDEMELERİNE ARA VERME TALEP EDEBİLİR Mİ?
Evet edebilir. Cayma hakkı kullanmayan çalışanlar Hazine Müsteşarlıklarınca belirlenen hallerde katkı payı ödemesine ara verilmesi talebinde bulunabilir.
BAKMADAN GEÇME!
ÇALIŞAN ÇALIŞTIĞI YERDEN AYRILIP BAŞKA BİR YERE GEÇTİĞİNDE NE OLUR?
Çalışanın eski işyerindeki birikimi yeni işyerindeki hesabına aktarılır ve aynı şekilde devam eder.
YENİ İŞYERİNDE EMEKLİLİK PLANI BULUNMUYORSA NE YAPMALI?
Çalışan talep ettiği takdirde eski işyerinde düzenlenmiş olan sözleşme kapsamında katkı payı ödemeleri devam eder, eğer talep etmezse emeklilik sözleşmesi sonlandırılır. Çalışan talebini yeni işyerine ayın sonunda bildirmek zorundadır.
BAKMADAN GEÇME!
KİMDEN NE KADAR KESİNTİ YAPILACAK?
Çalışanın 5510 sayılı Kanunun 80'inci maddesi çerçevesinde belirlenen prime esas kazancının yüzde 3'üne karşılık gelen tutar karşılığında kesinti yapılacak. Bu oran 2 katına kadar artırılacağı gibi yüzde 1'e kadar azaltılma konusunda da Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Örneğin; aylık prime esas kazancınız, 2.000 liraysa, maaşınızdan aylık 60 lira kesilecek. Bu da yıllık 720 lira kesilmiş olacağı anlamına geliyor.
BAKMADAN GEÇME!
BES İLE NE ZAMAN EMEKLİ OLUNABİLECEK?
Mevcut BES’teki şartlar otomatik katılım için de geçerli; sistemde 10 yıl kalan ve 56 yaş koşulunu sağlayan emekliliğe hak kazanacak ve hem sistemdeki kendi birikimleri ile birlikte getirilerini hem de devletin yaptığı tüm katkıları alabilecek.
ÖDEMEDEKİ GECİKMEDEN KİM SORUMLUDUR?
Katkı payı zamanında aktarılmazsa 5'inci maddedeki hesaplama yöntemi uyarınca varsa birikiminde oluşan parasal kaybından işveren sorumludur.
BAKMADAN GEÇME!
SİSTEME KAYITLI KİŞİ NE KADAR SÜREDE EMEKLİ OLABİLİR?
Bireysel emeklilik sistemindeki şartlar otomatik katılım için de geçerli sayılıyor. Sistem içinde 10 yıl boyunca kalan bir kişi 56 yaş koşulu sağlayan emekliliğe hak kazanıyor. Bu durumda hem kendi sistemindeki birikimlerini, getirilerini ve devletin yaptığı katkıları alabiliyor.
DEVLET KATKISI OLACAK MI, NE KADAR OLACAK?
Bir kereye mahsus olmak üzere 4632 sayılı Kanunun ek 1'inci maddesi hükmündeki hak kazanma ve ödeme koşullarına tabi olmak kaydıyla 1.000 TL'lik bir devlet katkısı olacak. Emeklilik halinde en az 10 yıllık, yıllık gelir sigortası sözleşmesi yapılması halinde birikimin yüzde 5'i karşılığında ek Devlet katkısı sağlanması düzenleniyor.
BAKMADAN GEÇME!
SİSTEMDEN ÇIKAN BİR KİŞİ DEVLET KATKISINI ALABİLECEK Mİ?
Sistemden ilk 3 yıl içinde çıkan bir çalışan kesinlikle devlet katkısı alamayacak.
DEVLET KATKISI HANGİ ŞARTLARDA ALINACAK?
3 ila 6 yıl arasında çıkanlar devlet katkısındaki birikimlerinin yüzde 15’ini, 6 ila 10 yıl arasında çıkanlar yüzde 35’ini, 10 yılı tamamlayanlar yüzde 60’ını alabiliyor.
BAKMADAN GEÇME!
İŞVEREN KATKI YAPACAK MI?
Sistemde işverenin herhangi bir katkısı söz konusu olmayacak. Kesinti çalışanın maaşından yapılacak.
BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİNE ÇALIŞAN BİREYSEL KATILIM SAĞLAYABİLİR Mİ?
Bireysel katılım söz konusu değil. Çalışan çalıştığı işyeri tarafından sisteme dahil edilecek.
BAKMADAN GEÇME!
İŞVEREN ŞİRKETİNİ KAPATIRSA YA DA İFLAS EDERSE NE OLACAK?
Çalışanların birikimleri devlet güvencesinde emeklilik fonlarında kalacak. İşverenin kasasında kesintiyi tutma hakkı bulunmuyor.
İŞLEMLERDEN SORUMLU OLAN KİM, ÇALIŞAN KENDİSİ Mİ TAKİP EDECEK?
Tüm işlemler, para tahsil, takip gibi tüm işlemler işverenin sorumluluğunda olacak.
BAKMADAN GEÇME!
EKSTRA KESİNTİ OLACAK MI?
Şirketlerce fon işletm gideri kesintisi dışında başka herhangi bir kesinti söz konusu olmayacak.
MEVCUT BİREYSEL EMEKLİLİĞİ OLANLAR NE YAPACAK?
Otomatik katılım sistemine katılmak zorunlu ve 45 yaş altı tüm çalışanlar işverenler tarafından otomatik sisteme sokulacak. Ama çalışanlar 2 ay sonra sistemden çıkabilirler, böylece iki BES’leri olmaz.
BAKMADAN GEÇME!
E-DEVLET SİSTEMİNDEN BİREYSEL EMEKLİLİK SORGULANABİLİYOR MU?
Türkiye Sigorta Birliği açıklamasına göre, BES'te katılımcıların bilgilendirilmesi amacıyla e-Devlet'te e-Hizmetler bölümündeki Emeklilik Gözetim Merkezi sekmesinde "Bireysel Emeklilik Sistemi Devlet Katkısı Kullanım ve Limit Bilgileri Sorgulama" servisi başlatıldı.
İŞVEREN İHLALDE BULUNURSA NE OLACAK?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca her bir ihlal için 100 TL idari para cezası uygulanır.
BAKMADAN GEÇME!
HANGİ ŞİRKETLER NE ZAMAN BES'E GİRECEK?
Öncelikle 1000 ve üzerinde çalışanı olan işletmeler BES sistemine girecek. Nisan 2017'de ise 250 kişilik şirketler ve kamu kurumları çalışanlarını Bireysel Emeklilik Sistemi'ne dahil edecek. Son olarak eylül ayında ise 100 ve üzeri çalışan kapasitesine sahip şirketler BES sistemine giriş yapacak.