Ayasofya kaç yılında müze oldu ve ne zaman yapıldı? İşte Ayasofya'nın tarihi önemiyle ilgili merak edilenler...
Güncelleme Tarihi:
Ayasofya'nın tarihi önemi, Ayasofya Camisi'nin ibadete açılmasıyla beraber merak konusu oldu. 86 yıl sonra kılınan ilk namazda Cumhurbaşkanı Erdoğan ve çok sayıda vatandaş saf tuttu. 15 asırlık öneme sahip Ayasofya, anat ve mimarlık tarihi bakımından dünyanın önde gelen yapıları arasında yer tutuyor. Ayasofya Fatih Sultan Mehmet tarafından İstanbul’un 1453 yılında fethi ile birlikte camiye çevrilmiş, çeşitli tarihi belgelerde harap durumda olduğu belirtilen yapı İstanbul’un fethinden sonra hiçbir tahribata uğratılmadığı gibi, yapılan güçlendirme ve onarımlarla günümüze kadar en iyi şekilde korunmuştur. Peki, Ayasofya kaç yılında müze oldu ve ne zaman yapıldı? İşte, Ayasofya Camisi'nin tarihi önemiyle ilgili bilgiler.
Ayasofya'nın ne zaman müze olduğu ve kaç yılında yapıldığı araştırılan konular arasında yerini aldı. Danıştay 10. Dairesi, Ayasofya'nın camiden müzeye dönüştürülmesine dair 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararını iptal etti. Ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yaptığı açıklamada 24 Temmuz'da Ayasofya'nın ibadete açılacağını duyurmuştu. Bugün ibade açılan Ayasofya Camii'nde yıllar sonra ilk ezan okundu. İşte İstanbul’un fethinden sonra Fatih Sultan Mehmet tarafından camiye çevrilen Ayasofya'nın tarihi önemi...
AYASOFYA'NIN TARİHİ
Tarihi yarımadada Fatih ilçesine bağlı Sultanahmet meydanında bulunan Ayasofya, İstanbul’da yapılmış en büyük Bizans kilisesi olup, aynı yerde üç kez inşaa edilmiştir.İlk yapıldığında Megale Ekklesia (Büyük Kilise ) adını almış, V. yüzyıldan itibaren ise Hagia Sophia (Kutsal Hikmet) olarak adlandırılmıştır.I. Kilise İmparator Constantinos ’un (324–337) oğlu imparator Constantios (337–361) tarafından 360 yılında yaptırılmıştır. Bu kilise bazilikal planlı ve ahşap çatılıdır. Kilise 404 yılında İmparator Arcadios’a karşı, çıkan halk ayaklanmasında kısmen yakılmış ve harap olmuştur. II. Kilise İmparator II. Theodosios (408–450) tarafından Mimar Ruffinos ’a 415 yılında inşaa ettirilmiştir. Bu yapı da yine bazilikal planlı, ahşap çatılı, 5 nefli ve 3 kapılı anıtsal girişli bir yapıdır. II. Ayasofya da İmparator Iustinianos ( 527–565) aleyhine 532 yılında başlayan ve tarihte Nika ayaklanması olarak adlandırılan isyan sonucunda yanmış ve yıkılmıştır.Bugünkü Ayasofya İmparator Iustinianos tarafından dönemin iki önemli mimarı olan Miletos’lu (Milet) Isidoros ile Tralles’li (Aydın) Anthemios ’a yaptırılmıştır. Binanın yapımına 23 Şubat 532 tarihinde başlanmış,1000 usta ve 10.000 işçi ile 5 yılda tamamlanmış, 27 Aralık 537 yılında ibadete açılmıştır. Ayasofya’da VI. yüzyılda yapılan orjinal tavan mozaiklerinin bitkisel ve geometrik motifli olanları günümüze kadar ulaşmış, ancak tasvirli mozaikler ikonaklazma akımının bitiminden sonra yapılmıştır.
BAKMADAN GEÇME!
AYASOFYA NE ZAMAN CAMİ OLDU?
Ayasofya Fatih Sultan Mehmet tarafından İstanbul’un 1453 yılında fethi ile birlikte camiye çevrilmiş, çeşitli tarihi belgelerde harap durumda olduğu belirtilen yapı İstanbul’un fethinden sonra hiçbir tahribata uğratılmadığı gibi, yapılan güçlendirme ve onarımlarla günümüze kadar en iyi şekilde korunmuştur. Ayrıca Osmanlı mimari unsurları ile yapılan ilave ve eklerle de kutsal bir mekân ve ibadethane olarak varlığını sürdürmüştür.
Yapının içine XVI. ve XVII. yüzyıllarda minber, mihrap, vaaz kürsüleri, ahşap korkuluklar ilave edilmiştir. Sultan I.Mahmut döneminde kütüphane yaptırılmıştır. Burada yer alan çiniler XVI. yüzyılın seçkin örneklerindendir.Sultan III. Murat, zamanında minareler, Ayasofya avlusu içerisinde I. Mahmut tarafından şadırvan ve Sıbyan mektebi ve Sultan Abdülmecit döneminde muvakkithane yaptırılmıştır. Ayasofya’nın güney avlusunda III. Murat türbesi, Sultan III. Mehmet türbesi, Sultan II. Selim Türbesi, Şehzadeler Türbesi inşaa edilmiştir. Bizans döneminde Vaftizhane olan yapı ise Sultan I. Mustafa ve Sultan İbrahim türbesi haline getirilmiştir. Fatih Sultan Mehmet’in Ayasofya’yı camiye çevirdikten sonra kuzey tarafına bir medrese inşa ettirdiği bilinmektedir.
BAKMADAN GEÇME!
AYASOFYA NE ZAMAN MÜZE OLDU?
Ayasofya 24 Kasım 1934’ te Mustafa Kemal Atatürk’ün önerisi ve Bakanlar Kurulu kararı ile müzeye dönüştürülerek 1 Şubat 1935’te ziyarete açılmıştır. Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'ün verdiği izin sonrası başlayan çalışmalar 15 yıl sürdü ve 1947'de tamamlandı.1996'da Dünya Anıtları İzleme listesine alınan Ayasofya'nın kubbesi ve minareleri, Dünya Anıtları Fonu'nun da desteğiyle 1997-2002 arasında restore edildi.Müze aynı zamanda UNESO Dünya Mirası listesinde.
YENİDEN CAMİ OLMA SÜRECİ
Ayasofya'nın tekrar cami olma süreci ilk olarak 2005 yılında başladı, 2005 yılında yargıya taşınan olay Danıştay 10. Dairesi tarafından reddedildi.
2016'da tekrar açılan dava da Haziran 2018'de açıklanan karar ile aynı şekilde sonuçsuz kaldı. Temmuz 2016'da Ayasofya Müzesi'nde düzenlenen Kadir Gecesi programında, 85 yıl aradan sonra sabah namazı ezanı okundu. Ekim 2016'da Müze'nin ibadete açık olan bölümü Hünkar Kasrı'na, Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından uzun yıllardan sonra ilk kez asaleten imam atandı. 2016 itibarıyla Hünkar Kasrı bölümünde vakit namazlar kılınmaya ve minarelerinden Sultanahmet Camii ile 5 vakit çifte ezan okunmaya başlandı.
29 Mayıs 2020 tarihinde İstanbul'un Fethinin 567. yıl dönümünde Fetih Suresi okundu. Bu gelişmelerin ardından Ayasofya'nın cami olma süreci tekrar gündeme geldi. Sürekli Vakıflar Tarihi Eserlere ve Çevreye Hizmet Derneği'nin "Ayasofya'nın camiden müzeye dönüştürülmesine yönelik Bakanlar Kurulu kararının iptali" istemiyle Danıştay'da dava açması üzerine 2 Temmuz 2020 tarihinde duruşma gerçekleştirildi ve 10 Temmuz 2020 tarihinde Danıştay 10. Dairesi, Ayasofya'nın camiden müzeye dönüştürülmesine dair 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararını "Ayasofya'nın vakıf senedindeki cami vasfı dışında kullanımının ve başka bir amaca özgülenmesinin hukuken mümkün olmadığını" belirterek iptal etti.
Bunun üzerine 2729 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile Ayasofya, Diyanet İşleri Başkanlığı'na devredilerek tekrar cami statüsüne dönmüş oldu.
BAKMADAN GEÇME!
Cumhurbaşkanı Erdoğan cuma namazı için Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'nde
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, cuma namazı için Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'ne geldi.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 86 yıl sonra ibadete açılan Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'ne geldi.
Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş'ın karşıladığı Cumhurbaşkanı Erdoğan, cuma namazı için Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'ne giriş yaptı.
Dua programına katıldı
Cumhurbaşkanı Erdoğan, saat 12.00 sıralarında Ayasofya Meydanı'na gelmesinin ardından camiye giriş yaptı.
Erdoğan, Diyanet İşleri Başkanlığınca camide düzenlenen dua programında, Kur'an-ı Kerim tilavetlerini dinledi.
Cuma namazıyla birlikte ibadete açılacak olan Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'ndeki dua programına, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, TBMM Başkanı Mustafa Şentop, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, eski başbakanlardan Tansu Çiller, kabine üyeleri, İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş, BBP Genel Başkanı Mustafa Destici ile İstanbul Valisi Ali Yerlikaya ve partilerin temsilcileri de katıldı.
Ayasofya'nın minarelerinden 4 müezzin birlikte sela okudu
86 yıl sonra ibadete açılan Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'nin 4 minaresinde 4 müezzin birlikte sela okudu.
Başta Ayasofya Meydanı olmak üzere vatandaşlarca doldurulan alanlardan tekbir sesleri yükselirken, tarihi ana tanıklık edenler, cep telefonlarıyla video ve fotoğraf çekti.
Sıcak havaya rağmen sabahın erken saatlerinden itibaren daha önce belirlenen Cuma namazını kılma alanlarına gelenler, Ayasofya'nın minarelerinden okunan selayı kaydetti.