Aşılarla ilgili merak edilenler! İşte 5 korona aşısı
Güncelleme Tarihi:
Dünyayı kasıp kavuran COVID-19 salgınına karşı aşı yarışı hızla sürerken 5 aday öne çıkıyor. Bunlar Pfizer/BioNTech, Moderna, Oxford/Astrazenega, Sputnik V ve Coronovac aşıları. Aşıların işleyişi, etkinliği ve fiyatı değişkenlik gösteriyor. İşte aşılarla ilgili merak edilenler.
Korona kâbusu tüm dünyada artarak sürerken, aşı yarışı da hız kazandı. İlk olarak Aralık 2020’de Çin’de görülen COVID-19 virüsünün ardından, 100’ü aşkın şirket aşı için harekete geçti. Aşı konusundaki en büyük handikap, Dünya Sağlık Örgütü kriterlerine göre denemelerin adım adım yerine getirilmesi. Bu da laboratuvar çalışmaları ile öncelikle hayvanlar daha sonra insanlar üzerinde deneme yapılmasını öngörüyor. Aşı için peş peşe umutlandıran haberler gelirken, başarı oranları, saklama koşulları ve fiyatları gibi birçok noktada birbirinden ayrılıyorlar. İşte COVID-19’a karşı başarısı tescillenen önde gelen 5 aşı ve özellikleri...
AŞILARA ÜÇ AŞAMALI TEST GEREKİYOR
Bir aşının yaygın olarak kullanılabilmesi için 3 aşamada insanlar üzerinde test edilmesi gerekiyor. Klinik denemelerin ilk aşamasında, az sayıdaki gönüllü sağlıklı denek üzerinde aşının güvenli olup olmadığı ve insanlar üzerindeki muhtemel yan etkileri araştırılıyor.
BAKMADAN GEÇME!
İkinci aşamada, aşının bağışık tepkilerini uyandırmadaki etkinliği 100’den fazla denek üzerinde test ediliyor.
Üçüncü ve son aşamada ise aynı işlem, binlerce denekle tekrarlanıyor. Tüm bu süreç, aylar ve hatta yıllar alabiliyor.
BAKMADAN GEÇME!
PFIZER & BIONTECH: BNT162b1
Amerikan Pfizer ile Türk asıllı Dr. Özlem Türeci ile Uğur Şahin’in başında bulunduğu Alman biyoteknoloji şirketi BioNTech ortaklığında geliştirilen aşı, şu an denemelerde lider.
“RNA tipi” olarak bilinen bu aşının, koronaya karşı yüzde 95 etkili olduğu açıklandı.
BAKMADAN GEÇME!
Belirgin bir yan etkisi kaydedilmedi. Etkinliğinin yaş, cinsiyet, ırk ve etnisite gibi değişkenlere takılmadığı da bildirildi.
Avrupa ve ABD’de ruhsat başvuruları yapıldı. 2021 sonuna kadar 1.3 milyar doz üretilmesi bekleniyor. Eksi 70 derecede muhafaza gereksinimi taşımacılık ve depolama noktasında zorluk yaratabilir. Avrupa’daki tek doz fiyatı 15.5 Euro (144 TL) olarak açıklandı. Aşının her yıl tekrarlanması gerekebilir.
BAKMADAN GEÇME!
Uğur Şahin, 2021’in ilk 3 ayı içinde Türkiye’nin ihtiyacı kadar aşı dozunu karşılamak istediklerini belirtti.
MODERNA: mRNA-1273
Amerikan biyoteknoloji firması Moderna geliştirdiği aşının yüzde 94.5 etkinlik gösterdiğini açıkladı. Moderna da “RNA aşısı” diye bilinen ve virüsün genetik kodunun bir parçasının bağışıklık sistemini eğitmek için vücuda enjekte edildiği bir yöntemi kullanıyor.
BAKMADAN GEÇME!
Avrupa’da ve ABD’de ruhsat alınması için başvurular yapılırken, bu aşının da iki doz halinde yapılması öngörülüyor. İlk dozdan 28 gün sonra diğer dozun uygulanması planlanıyor.
Moderna, aşının normal bir buzdolabında, 2 ila 8 derecede 30 gün, eksi 20 derecede ise altı ay saklanabileceğini duyurdu. Bu da onu depolama ve nakliye kolaylığı noktasında diğerlerinden öne geçiriyor.
BAKMADAN GEÇME!
Ancak şirketin CEO’su Stephane Bancel, fiyatların talebe bağlı olarak 25-37 dolar (195-280 TL) arasında değişebileceğini belirtiyor.
OXFORD & ASTRAZENECA: AZD1222
İngiltere’de Oxford Üniversitesi tarafından geliştirilen koronavirüs aşısının, dün yüzde 70 koruma sağladığı açıklandı.
BAKMADAN GEÇME!
Başarı oranı diğerlerine göre düşük olsa da, çok daha ucuz olduğu, daha kolay depolandığı ve dağıtımının daha kolay olacağı belirtiliyor.
Oxford Üniversitesi Jenner Enstitüsü ile Oxford Aşı Grubu iş birliğinde geliştirilen ve üretim lisansı İngiliz-İsveç ilaç şirketi AstraZeneca tarafından satın alınan aşı adayı için, soğutma ihtiyacının olmadığı belirtiliyor.
BAKMADAN GEÇME!
Aşı adayı, insanlarda basit soğuk algınlığına yol açan adenovirüsün zayıflatılmış ve kendini çoğaltamayan bir versiyonunu içeriyor.
GAMALEYA: SPUTNIK V
Rusya, ağustos ayında tescil edilen ve “dünyanın ilk koronavirüs aşısı” olduğunu duyurduğu “Sputnik V”in başarı oranının yüzde 92 olduğunu açıkladı.
BAKMADAN GEÇME!
Rus Gamaleya Mikrobiyoloji ve Epidemiyoloji Ensititüsü ile Rusya Doğrudan Yatırım Fonu’nun ortaklaşa geliştirdiği aşı, Oxford aşısı gibi, soğuk algınlığına yol açan bir adenovirüsten alınan, kendini çoğaltamayan, ayrı dozlar halinde uygulanan iki virüs bileşenini (rAd26 ve rAd5) içeriyor.
Oldukça erken bir tarihte tescillenen aşı, güvenlik noktasında soru işaretleri yaratıyor. Zira Sputnik-V, kısa süren 1’inci ve 2’nci aşama klinik denemelerin ardından 3’üncü aşamada insanlar üzerinde test edilmeye başlanmıştı.
BAKMADAN GEÇME!
DSÖ yetkilileri, prosedürlerin aceleye getirilmesinin halk sağlığı bakımından sakıncaları olacağına dikkat çekiyor.
SINOVAC: CORONAVAC
Çin’in kamuya ait Sinovac şirketi tarafından geliştirdiği “CoronaVac”, en fazla umut bağlanan çalışmalar arasında görülüyor.
BAKMADAN GEÇME!
Çin hükümeti, 22 Temmuz’da 1’inci ve 2’nci aşama denemelerde etkinliği kanıtlanan ve ciddi bir yan etkiye rastlanmayan aşı adayının acil durum kullanımına izin verdi bile.
Formülünde virüsün etkisizleştirilmiş bir versiyonunu içeren aşı adayı için 21 Temmuz’da Brezilya’da, 11 Ağustos’ta Endonezya’da 3’üncü aşama klinik denemelere başlandı.
BAKMADAN GEÇME!
İnsanlar üzerindeki 3’üncü aşama testlerine 17 Eylül’de başlanan Coronavac, “Türkiye’de denenen ilk COVID-19 aşısı” olması bakımından da önem taşıyor.
Türkiye ilk aşamada Çin’den 10 milyon doz Coronovac almayı planlıyor. Öncelikle risk gruplarının aşılanması hedefleniyor.