KİRA ARTIŞ ORANI HESAPLAMA | Enflasyon oranı (TEFE-TÜFE) açıklandı... Kasım - Aralık ayı kira artış oranı ne kadar olacak? Kira artış oranı enflasyon ile değişiyor mu?
Güncelleme Tarihi:
Kira artış oranı ne kadar sorusu enflasyon Aralık ayına girdiğimi bu günlerde özellikle kiracıların internette araştırdığı konular arasında yer alıyor. Aralık ayı kira artış oranı ile ilgili açıklamalar yakından takip ediliyor. Kiralara yapılan yüksek artışların ardından hükümet tarafından kira düzenlemesi devreye sokuldu. Buna göre kira artış oranında yüzde 25'in üzerinde zam yapılamayacak. Peki, Aralık kira artış oranı ne kadar? İşte, kira artış oranı hakkında bilgiler.
Kira fiyatlarındaki rekor artış ve yüksek enflasyona rağmen kanunla ev kiralarına yüzde 25 artış sınırı, ev sahipleri ile kiracıları karşı karşıya getiriyor. Ev sahibi okurlarım, eylülde yenilenecek kira kontratlarında hâlâ yüzde 25 artış sınırının geçerli olup olmadığını soruyor. Birçok okurum da home office’ler için uygulanacak kira artış oranını merak ediyor. Okurlarımın bu sorularına gayrimenkul ve kira davalarında uzman Ankara Barosu avukatı Murat Tezcan’ın yanıtları şöyle:
Son dakika... Kasım ayı enflasyonu açıklandı
Türkiye İstatistik Kurumu Kasım ayına ilişkin enflasyon rakamlarını duyurdu. Kasım'da enflasyon yüzde 84,39 oldu.TÜFE'deki (2003=100) değişim 2022 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre %2,88, bir önceki yılın Aralık ayına göre %62,35, bir önceki yılın aynı ayına göre %84,39 ve on iki aylık ortalamalara göre %70,36 olarak gerçekleşti.
BAKMADAN GEÇME!
Bir önceki yılın aynı ayına göre en az artış gösteren ana grup %35,87 ile haberleşme oldu. Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise %107,03 ile ulaştırma oldu.
Ana harcama grupları itibarıyla 2022 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre en az artış gösteren ana grup %-1,42 ile giyim ve ayakkabı oldu. Buna karşılık, 2022 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise %5,75 ile gıda ve alkolsüz içecekler oldu (ana harcama gruplarına göre endeksler, ağırlıklar ve değişim oranları Ek Tablo-1'dedir).
2022 yılı Kasım ayında, endekste kapsanan 144 temel başlıktan (Amaca Göre Bireysel Tüketim Sınıflaması-COICOP 5'li Düzey), 17 temel başlığın endeksinde düşüş gerçekleşirken, 8 temel başlığın endeksinde değişim olmadı. 119 temel başlığın endeksinde ise artış gerçekleşti.
ÖZEL KAPSAMLI TÜFE GÖSTERGESİ (B) YILLIK %76,18, AYLIK %2,73 OLDU
İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile Altın hariç TÜFE'deki değişim, 2022 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre %2,73, bir önceki yılın Aralık ayına göre %54,68, bir önceki yılın aynı ayına göre %76,18 ve on iki aylık ortalamalara göre %61,31 olarak gerçekleşti.
BAKMADAN GEÇME!
GÜNCEL ARTIŞ SINIRI KAÇ
7409 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un geçici 4. maddesi uyarınca; konut kiraları bakımından bu maddenin yürürlüğe girdiği 11 Haziran 2022 tarihi ile 1 Temmuz 2023 (bu tarih dahil) tarihleri arasında yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmalar, bir önceki kira yılına ait kira bedelinin yüzde 25’ini geçmemek koşuluyla geçerli olacak.
EYLÜLDE DE YÜZDE 25 Mİ
Kira artış oranı normal şartlarda kanun gereği kira kontratının yenileneceği aydan bir önceki aya ait enflasyon oranına göre hesaplanıyor. Örneğin eylül ayı kira artış oranı TÜİK’in ağustos ayı enflasyon oranlarını açıklanmasının ardından belli oluyordu. 2022 Ağustos ayına göre 12 aylık enflasyon ortalaması yüzde 54.69 olarak kaydedildi. Eğer kanunla geçici düzenleme yapılmamış olsaydı kira artış oranı eylül ayında yüzde 54.69 olarak uygulanacaktı. Ancak, kanunla getirilen geçici düzenleme nedeniyle bu oran eylül ayı için de yüzde 25 olarak uygulanacak. Beş bin lira kira ödeyen bir kiracı kontratını eylül ayında 6 bin 250 liraya yenileyecek.
BAKMADAN GEÇME!
5 YILI DOLDURDUYSA NE OLUR
Kira sözleşmesi 5 yılı aşmış ise maliklerinin kira bedelinin tespiti için sulh hukuk mahkemesinde dava açma hakkı bulunmaktadır. Belirlenecek kira bedelinde hâkim yüzde 25 sınır ile bağlı değildir. Kira bedeli hâkim tarafından emsal bedellere göre tespit edilir. Beş yıllık ve daha fazla süren kira sürecinde yeni kira döneminin başlangıcından en geç 30 gün önce kira bedelinin artışına dair ihtarda bulunmak kaydıyla, yeni kira döneminde açılacak olan kira bedelinin tespiti davasında yeni dönemin başından itibaren etkili olacak şekilde kira bedeli hâkim tarafından belirlenir.
İstanbul'da 5 bin liranın altında 2 ilçe kaldı... İşte 5 büyük şehirdeki ev kiraları
5 büyük ilde yapılan araştırmaya göre İstanbul ve Antalya’da ortalama kira bedeli 10 bin lirayı aştı. Ankara’da 5 bin lirayı geçen ortalama kira, İzmir’de 7 bin liraya, Bursa’da 4 bin liraya ulaştı. İlçe bazında 28 bin lirayı aşan rakamla en yüksek ortalamaya sahip İstanbul’da, kiranın 5 bin liranın altına düştüğü sadece 2 ilçe var.Azalan Konut Üretimi ile başlayan arz sorunu, evlenmeler, öğrenciler ve yabancılarla birlikte artan konut talebi ve kimi fırsatçı mülk sahiplerinin etkisi ile kiralar hızla arttı. Özellikle son 1-1.5 yılda başta İstanbul olmak üzere birçok ilde vatandaş bütçesine uygun kiralık ev bulamaz oldu, kiracılar fahiş zam baskısı ile karşı karşıya kaldı. Uzmanlar kira artış hızında azalmanın başladığına dikkat çekerken, istenen rakamlar hâlâ dar ve orta gelirli aileleri zorluyor. Gayrimenkul değerleme platformu Endeksa tarafından 5 büyük il için yapılan araştırma da kiraların ne kadar yükseldiğini gözler önüne seriyor. İşte il il, ilçe ilçe kiralar...
BAKMADAN GEÇME!
2 YILDA ARTIŞ YÜZDE 320İstanbul’da konut kiraları son bir yılda yüzde 144, son iki yılda ise yüzde 319 artış gösterdi. İstanbul genelinde ortalama metrekare kira 94 TL, ortalama kira 10 bin 229 TL oldu. İlçelere bakıldığında ise ortalama kira 28 bin liraya kadar çıkıyor. Kiranın 5 bin liranın altına düştüğü sadece 2 ilçe görülüyor, o da Silivri ve Çatalca.
10 YILLIK KİRACI ÇIKARILABİLİR Mİ
Türk Borçlar Kanunu’nun (TBK) 347. maddesinde, “Konut ve çatılı işyeri kiralarında kiracı, belirli süreli sözleşmelerin süresinin bitiminden en az 15 gün önce bildirimde bulunmadıkça, sözleşme aynı koşullarla bir yıl için uzatılmış sayılır. Kiraya veren, sözleşme süresinin bitimine dayanarak sözleşmeyi sona erdiremez. Ancak, 10 yıllık uzama süresi sonunda kiraya veren, bu süreyi izleyen her uzama yılının bitiminden en az üç ay önce bildirimde bulunmak koşuluyla, herhangi bir sebep göstermeksizin sözleşmeye son verebilir” hükmü vardır. Kira sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren 10 yıl süre geçmesi halinde malikler herhangi bir sebep bildirmeden kira sözleşmesine son verebilir.
BAKMADAN GEÇME!
İHTİYAÇTAN TAHLİYEDE 3 YIL SINIRI
TBK’nin 355. maddesinde: “Kiraya veren, gereksinim amacıyla kiralananın boşaltılmasını sağladığında, haklı sebep olmaksızın, kiralananı üç yıl geçmedikçe eski kiracısından başkasına kiralayamaz. Yeniden inşa ve imar amacıyla boşaltılması sağlanan taşınmazlar, eski hali ile haklı sebep olmaksızın üç yıl geçmedikçe başkasına kiralanamaz” hükmü vardır. Buna göre ev sahibi üç yıl süreyle evini başkasına kiralayamaz. Bu hükümlere aykırı davrandığı takdirde, eski kiracısına son kira yılında ödenmiş olan bir yıllık kira bedelinden az olmamak üzere tazminat ödemekle yükümlü olur.
KİRA ARTIŞ ORANI NE KADAR?
11 Haziran 2022 ile 1 Temmuz 2023 tarihleri arasında yenilenen sözleşmelerde, kiracıya yüzde 25’in üzerinde zam yapılamayacak.
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, "1 Temmuz 2023’e kadar yenilenecek Kira sözleşmelerinde bir önceki kira yılının yüzde 25’ini geçmemek koşuluyla yapılacak artışların geçerli olduğuna dair bir geçici hüküm, Adalet Komisyonu’nda Borçlar Kanunu’na eklenecek. Böylelikle konut kiralarında bir yıl süreyle bir önceki yılın kira bedelinin yüzde 25’ini geçmeyecek şekilde Artış yapılabilme imkanı getiriliyor" dedi
Bakan Bozdağ, yeni kira düzenlemesini ilişkin de, "Türkiye Büyük Millet Meclisi Adalet Komisyonunda bugün Borçlar Kanunu’na geçici bir madde eklenmesi söz konusu olacaktır. Yaptığımız çalışma sonucunda konut kiraları bakımından 1 Temmuz 2023’e kadar yenilenecek kira sözleşmelerinde bir önceki kira yılının yüzde 25’ini geçmemek koşuluyla yapılacak artışların geçerli olduğuna dair bir geçici hüküm Borçlar Kanunu’na eklenecektir. AK Parti grubu, MHP grubu orada teklif verecek ve oraya eklenecektir. Böylelikle konut kiralarında bir yıl süreyle bir önceki yılın kira bedelinin yüzde 25’ini geçmeyecek şekilde artış yapılabilme imkanı getiriliyor. Bunun üzerinde yapılacak artışların geçerli olmadığı açıkça ifade ediliyor. Bu düzenlemeyi yaparken geçici olmasına özellikle önem verdik. Geçici bir düzenleme. Bu düzenlemede, kiracı ve sahibinin hukukuna halel vermeden ikisinin de belli bir fedakarlıkta bir noktada durmasına da özen gösterdik. Umarım beklentileri karşılar. Umarım beklediğimiz sonuçları doğurur" ifadelerini kullandı.
MECLİS'TEN GEÇTİ
Bakan Bozdağ'ın açıklamalarının ardından TBMM'de yapılan oylamada konut kira artışlarına bir yıl için yüzde 25 zam sınırı getiren düzenleme kabul edildi. Borçlar Kanunu'na eklenen geçici madde uyarınca 1 Temmuz 2023'e kadar yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmalar bir önceki kira yılına ait kira bedelinin yüzde 25'ini geçmemek koşuluyla geçerli olacak.
BAKMADAN GEÇME!
ZAM SINIRINA UYULMUYOR
Kiralardaki artış sonrası yasal düzenlemeye gidildi. TÜFE 12 ay ortalamasına göre yapılan yıllık artış oranı, 1 yıl süreyle yüzde 25 ile sınırlandırıldı ve ‘11 Haziran 2022 ile 1 Temmuz 2023 tarihleri arasında yenilenecek konut kira sözleşmelerindeki artış, bir önceki kiranın yüzde 25’ini geçemeyecek’ denildi. Ancak bu oranı yeterli bulmayan kimi ev sahipleri, fahiş zam taleplerine ve tahliye baskısına devam ediyor.
ARTIŞ HIZINDA GERİLEME VAR
Araştırmayı değerlendiren Endeksa.com Genel Müdürü Görkem Öğüt, “Pandemi ile başlayıp sonrasında Döviz kurunda yaşanan hareketlenmeler ve enflasyonun artması sonucu Kira fiyatları son bir yılda ülke genelinde yüzde 155, iki yılda yüzde 258 arttı. Ortalama kira ise 6 bin 520 TL oldu. Son dönemde kiralarda artışın hız kestiğini görüyoruz. Nisan, mayısta aylık yüzde 15-17 artışlar görmüşken, geldiğimiz noktada aylık yüzde 4-5 seviyesinde artış oluyor. Önümüzdeki dönemde de kiraların düşmesini beklemiyoruz fakat geçtiğimiz dönemdeki gibi yüksek artışlar da olmayacaktır” dedi.
BAKMADAN GEÇME!
BAKMADAN GEÇME!
