Fiat’ın krizde olması dünyanın sonu değil

İTALYA’nın zengin bölgesi Piemonte’deyim birkaç gündür.Piemonte, İtalya’nın siyasi birliğini sağlamış, Endüstri Devrimi’ni gerçekleştirmiş.ABD ve Rusya’dan sonra uzaya ilk uyduyu göndermiş.Radyo, televizyon, sinemayı ilk geliştiren olmuş.Özetle, İtalya’nın ‘ilk’leri deyince, kişi başına milli geliri Avrupa ortalamasının yüzde 20 üzerinde olan Piemonte akla geliyor.Bu ‘ilk’lerden biri de kuşkusuz otomotiv sektörü.İtalyanlar için araba demek, Piemonte’nin en önemli şehri Torino ve Fiat demek.İtalya’nın eski başkenti Torino, tarihi boyunca İtalyan ordusunun araçlarına hizmet verdiği için 19. yüzyıldan beri, yani en başından beri otomotiv sanayinin içinde.ABD’de Detroit neyse, İtalya’da da Torino o.Ne zaman ki, Fiat krize girdi, ne zaman ki artık ‘21. yüzyılın büyük oyuncuları’ arasında yer alamayacağı anlaşıldı Torino yeni arayışlara girdi.İşte bu araşıylardan bir tanesi de Torino Ticaret Odası’nın, Piemonte Odalar Birliği’nin desteğiyle başlattığı ‘Konsepten Arabaya’ projesi.Piemonte Odalar Birliği danışmanlarından Galatasaraylı Uygar Arıca’nın daveti üzerine yollara düşen bendeniz beş gün boyunca hem bu projeyi, hem Piemonte’nin otomotiv’in dışındaki endüstrilerini, hem de Torino’nun Fiat sonrası ‘yeni yüzünü’ inceleme fırsatı buldum.Önce ‘Konsepten Arabaya’ projesini özetliyeyim.Piemonte’nin otomotiv sektörü 75 bin kişinin çalıştığı, 10 milyar Euro cirosu olan bir sektör. Fiat’ın krize girmesi, yan sanayinin de krize girmesine yolaçabileceği için ‘Konsepten Arabaya’ Projesi bu sektörde faaliyet gösteren KOBİ’lerin yurtdışına açılmasını öngörüyor. Projeye Avrupa Birliği de destek...Peki Fiat krizi, yıllardan beri bu dev şirkete hizmet veren tasarım ve mühendislik şirketlerini nasıl etkiledi?Dediğim gibi beş gün boyunca günde en az üç tane olmak üzere çeşitli otomotiv, yan sanayi şirketlerini gezdim.Anladığım şu:‘Fiat krizi dünyanın sonu değil’...Şirketlerin çoğuna, Çin, Hindistan ve Güney Amerika yeni açılımlar sağlamış..Çinliler, araba tasarımı ve teknoloji satın alıyorTORİNO’da araba tasırımı ve mühendisliği deyince akla gelen beş isim var:Bertone, Stola, Idea Institute, Italdesign ve Pininfarina.Bunlardan bazıları araba üretimi de yapıyor.İlk üçünü gezme fırsatını buldum.Hepsi müşterilerinin isimleri konusunda son derece titiz.Asla sır vermiyorlar.Zira, kimi zaman dünyanın en önemli araba markalarının, en önemli modelleri buralarda çizilmiş.Düşünün ki, dünyada dolaşan 100 milyon araba Torino tasarımlı.Bu saydığım şirketler arasında en genci olanı Idea Institute’un şimdi çalıştkığı müşteri portföyünün yüzde 40’ı Çinli.Çinlilerin dünyada satın aldıkları belki tek şey ‘araba tasarımı ve mühendisliği’.Idea Institute, dünyanın çeşitli yerlerinden Japonya, Kore, Arjantin gibi gelmiş olan ve İtalya’da tasarım okuyan gençlerle çalışmayı tercih ediyor.Zira ‘Değişik kültürler, değişik fikirler’ demek.Yani tasarım için gerekli olan şey yaratıcıyık.Stola, Fiat’ın peşinden Brezilya’ya gitmiş olan, aynı zamanda ‘araba gövdesi’ üreten bir şirket.O da, ilki gibi Fiat’ın dışında bir müşteri portföyüne sahip artık.Brezilya günde 500 adet ‘araba gövdesi’ üretmek deneyimi Stola’ya da Çin’in kapısını açmış.Bertone 90 yıl önce kurulmuş.Bilenler bilir, bir arabanın üzerinde ‘Bertone Style’ imzası son derece önemli.Bertone Otomotiv’in ‘haute couture’u bir anlamda.1999 yılında Papa 2. Jean Paul için özel bir Lancia üretmiş.Fiat’ın Papa’ya hediyesi.Bertone’nin Türkiye’yi de iyi tanıyan Genel Müdürü Roberto Piatti’nın otomotiv sektörünün geleceğiyle igili söyledikleri ilginç:‘Eskiden araba tasarımı hız mitiyle ilgiliydi. Şimdi hızdan ziyade insanın dış dünyayla nasıl bağlanacağı, zamanını iyi değerlendirmesi önemli.’Bertone’nin bazı tasarımları hayli ilginç...Direksiyon ve gösterge panosu yan kapıda örneğin.İtalya’nın know-how’unu ABD’ye ihraç edecekTORİNO’daki şirketlerin çoğunun ortak özellikleri aile şirketleri olmaları.Kimi kurumsallaşmış, kiminin yönetiminde aile bireyleri var.Co.Mec 10 yıllık bir aile şirketi.Başkanı Alberto Dal Poz genç bir mühendis.Babasının metal üzerindeki deneyimini bir adım ileriye götürerek, son derece sofistike araba parçaları üretiyor.Alberto Dal Poz, hayatını el emeğiyle kazanmış babasının aksine teknolojiyle kendisine yeni ufuklar açmış.Ayda 6 milyon parça üretiyor.Cirosu 11.8 milyon Euro.Know-how’unu önümüzdeki günlerde ABD’ye ihraç etmeyi planlıyor.Alberto Dal Poz örneği esasında İtalya’nın Fiat sonrası gideceği yönü tayin ediyor.‘Kalite ve teknoloji’yle özetlenebilecek bir yön bu.Ya da Piemonte Odalar Birliği Dış Ticaret Merkezi Başkanı Francesco Devalle’ın dediği gibi şu formül:‘İtalyan yaşam tarzı artı teknoloji.’Not: Geçen cuma günkü ‘Biz de vapurlarımızı istiyoruz’ yazıma inanılmaz sayıda mail ve faks geldi. Meğer biz İstanbullular vapurlarımıza ne kadar düşkünmüşüz. Herkes birşeyler yapılması talebinde. Vapurlarla ilgili gelişmeleri www.vapurumuvermiyorum.org adresinden izlemek mümkün. Ayrıca vapurlarimizi-vermiyoruz@yahoogroups.com diye bir mail zinciri oluşturulmuş.