Ferai Tınç: Ermeni tasarısı bir fırsat olabilir

Ferai TINÇ

ERMENİ Karar Tasarısı bu hafta büyük bir olasılıkla ABD Kongresi'nden geçecek. Yaptırım niteliği taşımayan kararın kabulünden sonra ABD Yönetimi'nden kendisini bu karara bağlı hissetmediği açıklamasını duyabiliriz. İki ülke arasındaki ilişkilerin iç politika hesapları yüzünden daha da fazla zedelenmemesi için Washington, ‘Kongre kararı beni bağlamaz’ diyecek.

Avrupa Parlamentosu'nun raporu da beklendiği gibi soykırım iddialarını taşımıyor.

Madem öyle, konu kapanacak mı?

Hayır kapanmayacak.

ABD'deki dostlarımız, ‘Bu meseleyi büyütmeyin, seçimler nedeniyle sadece bir iç politika hesaplaşması’ diyorlar ama bu konunun kapanmayacağını ve ileride daha da büyük sorunlara yol açacağını anlamaları için Erivan'a kulak kabartmaları yeterli.

Ermenistan Devlet Başkanı Koçaryan Soykırım Tasarısı komisyondan geçince yaptığı açıklamada ‘Artık ben sadece Ermenistan’daki değil tüm dünya Ermenilerinin başkanıyım' demişti.

Daha sonra Ermenistan Dışişleri Bakanı Oskanyan, ‘Kararın Kongreden geçmesi Türkiye ile ilişkilerimizi kolaylaştıracak bir koz olacak’ diyordu.

Nitekim önceki gün, Erivan'da Ermenistan Devlet Başkanı ile görüşen Ermeni lobisinin temsilcilerinden Hırant Martarian aynı şeyi tekrarladı, ‘Tasarı Kongre’den geçerse, Ermenistan için Türkiye'ye karşı büyük koz olacak.'

Koz olmak ne demek?

Soykırım iddialarının ABD ve Avrupa parlamentolarında kabulü, resmi belgelerin arşivlere girmesi, Ermenistan'ın Türkiye'den taleplerini daha güçlü bir şekilde istemesine yarayacak.

Bu taleplerin sadece sınır kapılarının açılmasıyla sınırlı kalmayacağı, bölgede sıkıntı yaratacak yeni sorunlara yol açacağı da açık.

Bu işin bir yanı, diğer yanı ise bu kozun Türkiye-Ermenistan ilişkilerini uluslararası bir sorun haline getirilmekte kullanılacak olması. Türk-Yunan meselelerinde olduğu gibi.

Kafkaslarda barış ve istikrarın sağlanmasını daha da zorlaştıracak olan yanlış kararların altında birkaç kuruş ve birkaç oy uğruna, oturdukları sıcak koltuklarda ahkam kesen Amerikalı politikacıların imzaları olacak.

Bu iş bu kadar mı basit? Sanmıyorum.

* * *

FRANSIZ Parlamenter Cohn Bendit, soykırım iddialarını içeren önerisini son anda geri çekti. Raporda, bu iddiaları taşıyan 1987 kararına da referans yok. Ancak Ermeni lobisini memnun etmek için farklı bir yaklaşım var. Bu kez de, ‘Avrupa Parlamentosu, Türk Hükümeti ve Parlamentosu’nu Türk toplumunun önemli bir parçası olan Ermeni azınlığa, modern Türkiye'nin kurulması öncesi, trajik geçmişleri nedeniyle daha fazla destek vermeye çağırıyor.'

Avrupalıların anlamakta zorluk çekecekleri bir garabet. Bu taslağın son şekli bugün tamamlanıp yayınlanacak ve Avrupa Parlamentosu raporu 1-17 Kasım'da Genel Kurul'da oylanacak. Büyük değişiklikler olması beklenmiyor. Ama gelişmeler, önümüzdeki dönemde bu konunun serseri mayın gibi, oradan oraya çarpıp duracağını gösteriyor.

* * *

ERMENİ Tasarısı bir fırsat olabilir. Misilleme telaşına kapılarak parlayıp sönen saman ateşi gibi olmaktansa, doğru ve hızlı kararlarla ateş gibi çalışarak olayların yönü değiştirilebilir.

Öyleyse ne yapmalı? Tarihçilerden oluşacak bir komisyon kurulması önerisi bir başlangıç değil, ulusal bir programın ancak bir parçası olabilir.

İlk tutulacak halka, Türkiye'deki Ermeni vatandaşlarımızın sorunlarının, hiçbir bürokratik savsaklamaya meydan bırakmadan çözümü olmalıdır.

Türkiye ile Ermenistan halkları arasındaki temas kanalları, sivil toplum girişimleri artmalı, bir yandan da Ermenistan hükümetiyle resmi kanallardan, alt düzeyde kurulacak diyalogla ortak çıkarlar belirlenmelidir.

Bu arada, unutulmaya yüz tutan bir konu, Türkiye'nin bulunduğu uluslararası tüm platformlarda canlandırılmalı. Azerbaycan topraklarının üçte birinin Ermenistan işgali altında olduğu, Karabağ sorununun çözüm beklediği hatırlatılmalıdır.

Kötü bir şey bazen iyi şeyler için fırsat yaratabilir. Onu kullanmak akıl işidir.