Ferai Tınç: Demirel son ağabeyliği de yaptı

Ferai TINÇ

ALMA-ATA

Her ne kadar, Türkiye'nin Kafkaslar ve Orta Asya politikalarının önce Özal, ardından Demirel gibi ‘‘baba’’ figürü vesayetinden kurtulup tek başına yoluna devam edecek erişkinliğe kavuşması gerektiğine inansam da, Demirel'in son jestini görmezden gelemem.

Dünyanın siyaset ve ekonomi liderlerini bir araya toplayıp, gelişmeleri etkileyecek platform yaratan Dünya Ekonomik Forumu 26-28 Nisan tarihleri arasında Kakazistan'da toplandı.

Bölgenin yeni yüzyıldaki yönünü, etkili aktörlerin katıldığı toplantılarda ele alınacaktı.

Nitekim de öyle oldu.

Avrasya Ekonomik Forumu 2000 başlığı altında yapılacak toplantıya Başbakan Ecevit de davet edilmiş ve olumlu yanıt verilmişti.

İran Devlet Başkanı Hatemi'nin yardımcısı Habibi, Rusya Başbakan Yardımcısı Mihail Kasyanov, geniş heyetlerle toplantıya katıldılar. Eğer Demirel'in son dakika girişimi olmasaydı, Türkiye'nin katılımı cılız kalacaktı.

Aslında Cumhurbaşkanlığı seçim takvimi, davetin kabul edildiği Aralık ayında biliniyordu, önlem o zamandan alınmalıydı.

Önlem alınmadı ve toplantıya bir hafta kala, bölge ülkelerinin ve Batılı şirketlerin üst düzey yöneticilerinin ve dünyaca tanınmış araştırmacıların hazır bulunacağı toplantıya Türkiye'den kimsenin katılmayacağı ortaya çıktı.

Son anda Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbaye, Demirel'i aradı ve duruma müdahale etmesini istedi.

Mesut Yılmaz'ın adaylığını koymayacağı kesinleştiği için, daha önce yapılan teklifleri ‘‘Bir yere kımıldamam’’ diye geri çeviren Enerji Bakanı Cumhur Ersümer, Demirel'in teklifini kabul etti. Başbakan'ın uçağı tahsis edildi. BOTAŞ ve TPAO genel müdürleriyle birlikte Ersümer çarşamba günü Alma-Ata'ya geldi.

Böylece, Türk Cumhuriyetleri'nden Sorumlu Devlet Bakanı Abdülhaluk Çay yalnız kalmadı ve Türkiye ‘‘Avrasya 2000’’ resminde yerini aldı.

* * *

‘‘CUMHURBAŞKANLIĞI seçimi gibi önemli bir konu varken, Allah'ın Kazakistanı'ndaki bir toplantıdan sana ne?’’ diyebilirsiniz.

Ama ‘‘Orta Asya ve Kafkasya'nın kaderinde (toplantıyı düzenleyenlerin sıralamasını takip ediyorum. Dikkatinizi çekerim) Çin, İran, Rusya ve Türkiye'nin rolü ne olacaktır?’’ sorusuna yanıt arandığını bilseydiniz mi de aynı şeyi söyleyecektiniz?

Ya da ‘‘Bölgenin sunduğu olanakların’’ tartışıldığı toplantılara katılan uluslararası finans kuruluşlarının yetkilileri, petrol ve inşaat devlerinin temsilcileri, ‘‘bölgesel aktörler’’ diye Rusya, İran ve Çin ve de Hintli politikacı ve bürokratları dinlerken hiç mi ‘‘Nerede bizimkiler?’’ diye sormayacaktınız?

* * *

‘‘SON an müdahalesiyle teselli bulmaya çalışsam da, üç günden beri süren toplantılar, Türkiye açısından pek iç açıcı haberler taşımıyor.

Enerji Bakanı Ersümer dün DEİK'in düzenlediği ‘‘Bizim başka ülkeler gibi ağabeylik taslamaya niyetimiz yok’’ mesajıyla, Rusya'ya gönderme yapıyor, ama bu Kazakistan Devlet Başkana Nazarbayev'in ‘‘Sovyetler'in dağılmasından sonra kavga etmeden ayrıldık. Şimdi yeniden birleşmeliyiz. Avrasya'nın gelişmesi entegrasyona bağlı’’ çıkışını engellemiyor.

‘‘Avrasya Zirvesi’’nden ilginç değişimlerin ilk işaretleri geliyor.

Uzun vadeli politikaların gözden geçirilmesi gerektiren işaretler. Ayrıntıları gelecek yazıda aktaracağım.