Zirveden dönen dolar bahane oldu doğalgaz zammı yüzde 60’ı da aştı

OTOMATİK fiyatlandırmanın doğalgaz faturasına yansıması ağır oldu. Doğalgaza yılın beşinci zammı önceki gece yarısından sonra geldi. Kasımda iki haneli zam yapacağı yolundaki beklentileri kesin bir dille yalanlayan Botaş (Boru Hatları ile Petrol Taşıma Şirketi), doğalgaz fiyatlarına yaptığı yılın beşinci zammını önceki gece 02.00’de açıkladı. Dünden itibaren konutlarda kullanılan doğalgaz fiyatlarına yüzde 22.50, sanayide kullanılan doğalgaza da yüzde 22 zam geldi. Botaş, doğalgaz fiyatlarını 2008 yılı içinde ocak, haziran, ağustos ve ekim aylarında dört kez artırmıştı. Ancak dünden geçerli zam bugüne kadar yapılanlar içinde en yüksek oranlısı oldu.

10 ayda yüzde 60’ı geçti

Son zamla birlikte yılbaşından bu yana tüketiciye doğalgazın ulaşma bedeli yüzde 60’ın üzerinde zamlanmış oldu. En büyük tüketimin olduğu İstanbul’da da İGDAŞ’ın (İstanbul Gaz Dağıtım) tüketicinin faturasına yansıttığı doğalgaz kullanım bedelindeki artış yüzde 61.1’i aştı. İstanbul’da yılbaşında konutlara 67.1 kuruştan ulaşan doğalgazın metreküp fiyatı, son zamla birlikte dünden itibaren 108.1 kuruşa ulaştı.

Düşüş 2009’da yansır

Botaş, zamma gerekçe olarak dövizdeki son bir aylık yükselişi ve petrol fiyatlarının uzun süre rekor seviyelerde seyretmesini gösterdi. Son zammın petrol fiyatlarının yıl içinde tavan yaptığı dönemin yansıması olduğu belirtilen açıklamada, son günlerde petrol fiyatlarında görülen düşüşün ise 2009 yılının ocak ayında fiyatlara yansıyacağı öne sürüldü. Geçtiğimiz günlerde hızla yükselen dolar 1.75 YTL’ye kadar çıktı, sonra 1.48-1.55 YTL’lik fiyat aralığına oturdu.

YPK’nın kararı

Botaş Genel Müdürlüğü’nden yapılan açıklamada, Yüksek Planlama Kurulu’nca (YPK) enerji KİT’lerinde 1 Temmuz’dan itibaren maliyet bazlı fiyatlandırma mekanizmasına geçilmesinin kararlaştırıldığı hatırlatıldı. Açıklamada, bu çerçevede yapılan hesaplamalar sonucunda, doğal gaz satış fiyatlarının konutlara yüzde 22.50, sanayiye yüzde 22 yansıyacak biçimde artırıldığı belirtildi.

Petrol ve döviz arttı

Açıklamada, zammın gerekçesi şöyle anlatıldı: "Söz konusu fiyat artışında, döviz kurunda özellikle son bir ay içinde meydana gelen hızlı artışların yanı sıra, petrol ve petrol ürünleri fiyat ortalamalarına endeksli olan doğal gaz alım fiyatlarının, petrol fiyatlarındaki artışlardan 6-9 ay geriden etkilenmesi ve geride bıraktığımız 6-9 aylık dönemde petrol fiyatlarının uzun süre rekor seviyelerde seyretmesi etken olmuştur."

Dalga ocakta başladı darbeyi kasımda vurdu

Doğalgaza zam dalgası, yeni yılla birlikte başladı. 31 Aralık’ta 4 bakanın katılımı ile yapılan toplantıdan doğalgaz ve akaryakıt zammı kararı çıkınca, 1 Ocak 2008’den itibaren Botaş doğalgaz fiyatını konutlarda yüzde 7.4, sanayide yüzde 6.5 artırdı.

Hazirandaki doğalgaz zammını, Başbakan Tayyip Erdoğan açıkladı. Başbakan’ın mayıs ayının son gününde doğalgaza zam yapacaklarını açıklamasından bir gün sonra Botaş, 1 Haziran’dan geçerli olmak üzere doğalgaza sanayide 8.3, konutlarda 7.4 zam yaptı.

Doğalgaza en büyük zam haberi havaların en sıcak olduğu günlerde geldi. Botaş, doğalgazın 1 Ağustos 2008’den geçerli olmak üzere konutlar için yüzde 16.88, sanayi için yüzde 18.7 zamlı fiyatlarla satılacağını duyurdu.

Botaş, ekimde yaptığı zam oranını biraz daha düşük tutarak, konutlarda yüzde 4.55, sanayide yüzde 4.69 zam yaptı.

Botaş’ın kasım ayı başından geçerli olmak üzere de en az yüzde 14 zam yapması bekleniyordu. Ancak yüzde 22.50’lik zam oranı, beklentilerin çok üzerinde gerçekleşti.

İGDAŞ: Kár marjımız TÜFE kadar artıyor

İGDAŞ (İstanbul Gaz Dağıtım) yetkilileri, Botaş’ın yaptığı zamları kanunen aynen yansıtmak zorunda olduklarını belirterek, şunları söylediler: "Ancak İGDAŞ’ın kár marjı TÜFE oranında artırıldığı için bizim kár marjımızdaki artış yılbaşında metreküp başına 7.1 kuruşken, 10 ayın sonunda dünden itibaren 8.1 kuruş oldu. Hatta enflasyonun eksi çıktığı aylarda kár marjımız düşüyor."

Doğalgaz diğer yakıtlara göre hálá yüzde 40 ucuz

İGDAŞ Genel Müdürü Bilal Aslan, doğalgaza yapılan son zamlara rağmen, doğalgazın diğer yakıtlara göre hálá en ucuz yakıt olma özelliğini koruduğunu söyledi. Aslan, "Ortalama 100 metrekarelik yalıtımlı bir daire yılda 1.320 metreküp doğalgaz tüketerek bugünkü rakamlarla 1428 YTL doğalgaz parası ödüyor. Oysa doğalgaz kullanılmayan bir dairede, ısınma için 2 ton kömür, banyo ve mutfakta yılda 24 adet tüpgaz tüketildiği düşünüldüğünde bunlar için toplam 2 bin 308 YTL harcanması gerekiyor" dedi.

Baykal: Bunun adı zulüm

CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, doğalgaza yapılan zammı eleştirerek, "Bu bir zam değildir, bu bir zulümdür. Kışa girerken doğalgazın fiyatına dörtte bire yakın artış getirmek hiçbir anlayışla zam olarak kabul edilemez" dedi. Baykal, dün partisinin İl Başkanları toplantısı öncesinde yaptığı konuşmada, "Zammın, dünya petrol fiyatlarının inişe geçtiği bir dönemde yapılması dikkat çekici" diyerek, şöyle konuştu: "Doğalgaz fiyatları, petrol fiyatına endekslidir. Dünyada petrol ve doğalgaz fiyatları inişe geçerken Türkiye’de olağanüstü yüksek oranda çok büyük bir zam aniden getirilmiştir. Bu çok ağır olmuştur. Bu zammı protesto ediyorum."

Doğalgaz fiyat artışını bütçeden karşılayamam

MALİYE Bakanı Kemal Unakıtan, "Doğalgazın fiyatı arttı. Bazen artıyor, bazen iniyor. Bunlar yurtdışına bağlı şeyler" dedi. Unakıtan, Avrupa Birliği İş Geliştirme Merkezi (ABİGEM) Eskişehir Merkezi’nin açılışı dolayısıyla Eskişehir Sanayi Odası’nda düzenlenen törende doğalgaza gelen zammı şöyle değerlendirdi: "Bazen artıyor, bazen iniyor. Bunlar yurtdışına bağlı şeyler. Bizde petrol veya doğal gaz arttı, azaldı, ben onu bütçeden karşılayamam. Bunu yapanlar ne bütçe açığını ne de başka açıklarını kapatabiliyor."

Ertelenen elektrik zamları da yürürlükte

ELEKTRİK fiyatlarına ekim ayı itibariyle yapılan, ancak daha sonra kasım başında ertelenen zamlı fiyatlar da dünden itibaren uygulanmaya başladı. Ekim ayı itibariyle elektrik fiyatlarına konutlarda yüzde 9.07, sanayide yüzde 9.27 ve ticarethanelerde yüzde 9.35 oranında zam yapılmıştı. Böylece elektrik fiyatlarındaki artış yılbaşından bu yana yüzde 65’i buldu.