Zincir marketlere ‘ortak fiyat’ suçlaması
Güncelleme Tarihi:
Zincir marketler ve tedarikçilerine yönelik geçen yıl Rekabet Kurulu tarafından başlatılan soruşturma kapsamında sözlü savunmalara geçildi. Soruşturma heyetinin yönelttiği suçlamalar arasında, eş zamanlı fiyat arttırma, tüketici aleyhine hareket etme, fiyat arttırmayan marketlere tedarikçiler aracılığıyla müdahale etme yer alıyor. Zincir marketlere ve tedarikçilere ceza kesilip kesilmeyeceği ise 15 gün içinde açıklanacak.
REKABET Kurulu’nun, zincir marketler hakkında rekabeti ihlal edip etmediklerinin tespiti amacıyla geçen yıl açtığı soruşturmada sona gelindi. Kurul üyeleri önünde dün sözlü savunmaya çıkan market ve tedarikçileri hakkında soruşturma heyetinin ağır suçlamalar yönelttiği görüldü. 2018 yılından beri ortak hareket ederek, tüketici aleyhine fiyat hareketlerini belirledikleri iddiasını ortaya atan soruşturma heyetinin yönelttiği suçlamalar arasında “Piyasanın organize edilmesi, arttırılan fiyatların rakiplerle eşzamanlı raflara yansıtılması; doğrudan veya ortak tedarikçiler aracılığıyla geleceğe dönük fiyatlar, fiyat artış tarihleri, dönemsel kampanyalar ve indirimler gibi rekabete hassas bilgilerin paylaşılması; henüz fiyat artışı yapmayan zincir marketlerin fiyatlarına tedarikçiler aracılığıyla müdahale edilmek suretiyle söz konusu zincir marketlerin fiyatlarının tüketiciler aleyhine yükseltilmesinin sağlandığı” yer aldı. Soruşturma 29 şirket ve dernek hakkında açılmasına rağmen söz konusu 6 şirket dışındaki 23 şirket ve dernek hakkında rekabeti ihlal bulgusuna rastlanmadığından ceza uygulanmasına gerek olmadığı sonucuna varıldı.
CEZAYA KURUL KARAR VERECEK
Ayrıca bu kararlara uymayan rakip zincir marketlere fiyatlarını yükseltmeleri için cezalandırma uygulandığı suçlaması da soruşturma heyetinin iddiaları içinde dikkat çekti. Heyet, söz konusu şirketlere kesilecek cezanın kartel nitelikleri ile 3 yıldır sürüyor olması nedeniyle yüzde 50 arttırılarak uygulanmasını önerirken, ‘ortada cezanın hafifletilmesi için bir neden yok’ dendi. Soruşturma heyetinin hazırladığı dosyaya karşın şirketlerin önce yazılı, dün de sözlü savunmalarının alınmasının ardından Rekabet Kurulu, söz konusu şirketlerin rekabeti ihlal edip etmediklerine ilişkin nihai kararını gerekçesiyle birlikte 15 gün içinde açıklayacak. Söz konusu şirketlere ceza verilip verilmeyeceğine, verilecekse miktarına 7 kişilik Rekabet Kurulu karar verecek. Şirketlerin söz konusu kararlara itiraz hakkı bulunuyor.
SORUŞTURMA GEÇEN YIL AÇILDI
REKABET Kurulu, Mayıs 2020’de koronavirüs salgını sürecinde, perakende gıda ve temizlik ürünleri ticareti ile iştigal eden zincir marketler ile bunların tedarikçileri konumunda olan 29 şirket ve derneğe rekabeti ihlal ettikleri iddiasıyla soruşturma açılmasına karar vermişti. Dün zincir marketler ile tedarikçiler, Kurul Başkanı Birol Küle ve üyeler önünde, sözlü savunmalarını verdi. Bazı kuruluşlar savunmalarının ticari sır içeren kısımlarının gizli oturumda dinlenmesi talepleri kabul edildi.
FİYAT ARTTIRMAYANA NASIL MÜDAHALE EDİLDİ
SORUŞTURMA heyetinin iddialarına göre “Fiyat indirimine giden veya pazar genelinde fiyatların arttığı dönemde henüz fiyat artışı yapmayan zincir marketlerin fiyatlarına tedarikçiler aracılığıyla müdahale edilmek suretiyle söz konusu zincir marketlerin fiyatlarının tüketiciler aleyhine yükseltilmesinin sağlandığı; nitekim bu durumun genellikle ‘bozuk fiyatların düzelttirilmesi’ şeklinde belgelere yansıdığı; rakip zincir marketlerin fiyatlarının yükselmemesi halinde ürün ve/veya bölge özelinde süratle hayata geçirilen fiyat indirimleri ve/veya tedarikçiye iade faturası kesmek gibi cezalandırma yöntemleriyle teşebbüsler arasındaki koordinasyona uyumun sürekli olarak gözetildiği; böylelikle zincir marketlerde satışa sunulan pek çok ürünün satış fiyatlarının tespiti amacına sahip, topla-dağıt karteli niteliğindeki anlaşmalar veya uyumlu eylemler yoluyla 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettikleri kanaatine ulaşılmıştır” denildi.
CİROYA GÖRE CEZA KESİLİYOR
KURUL ceza verilmesi kararı alırsa her bir şirket için bir önceki yılın sonunda oluşan ciroları üzerinden hesaplama yapacak. Bu durumda karteller için bir önceki yıl gayri safi gelirlerinin yüzde 2 ila 4’ü; diğer ihlallerde ise binde 5’i ile yüzde 3’ü arasında bir oran belirleyecek. Oranların belirlenmesinde kartellerin piyasadaki gücü ile ihlal sonucunda verilen zararın ağırlığı gibi hususlar dikkate alınacak. İhlal süresi 1 yıldan uzun olduğu için de ceza miktarı, temel cezanın yarısı oranında artırılacak.