Zeytinyağında kuraklık riski

Avrupa’da rekor kıran sıcaklıklar ve artan kuraklık, başta zeytin ve domates olmak üzere tarımsal üretimi de etkiliyor. Kuraklık nedeniyle zeytinyağı üretiminin yüzde 20 ila yüzde 30 arasında düşebileceği öngörülürken; zeytinyağı fiyatlarının ise yüzde 50’ye kadar artması bekleniyor. Zeytinyağı üretiminde kuraklığın etkilerinin ne kadar süreceği henüz öngörülemiyor. İtalya, İspanya ve Portekiz olmak üzere kuraklığın Akdeniz havzasındaki tüm üreticileri etkilediğini belirten İtalyan Tarım ve Orman Bilimcileri Ulusal Konseyi (CONAF) Başkanı Sabrina Diamanti, “Bu üç ülkedeki köklü yapı sayesinde zeytinyağı ticaretinde uzun süreli bir etki görülmesini beklemiyorum. Üretimdeki düşüş fiyatları mutlaka yükseltecektir. Kaliteli hammaddeye ulaşmadaki sıkıntılar, sızma zeytinyağıyla hiçbir ortak yanı olmayan, son derece ustaca hazırlanmış karışımları pazara sunacak” değerlendirmesini yaptı.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ

Diamanti, kuraklık konusunda Türkiye’nin de içinde olduğu Akdeniz havzasındaki ülkelere dikkat çekerken, Türkiye’deki uzmanlar, yaz aylarında görülen yağışlar nedeniyle henüz bir kuraklık tehlikesi görülmediğine dikkat çekiyor ve “Beklenenden daha iyi bir yıl olabilir” yorumunu yapıyor. Ağustos ve eylül aylarının ise belirleyici olacağının altı çiziliyor. İtalya’da bu yıl yaşananların, iklim değişikliğine uyum konusunu daha güçlü bir şekilde gündeme getirdiğini söyleyen Sabrina Diamanti, “Sonbahar yağmurları 2023 üretimi için belirleyici olacak ancak 2022 üretimi için artık bir etkisi yok. Arka arkaya iki kurak yıl geçirme fikri son derece korkutucu ve muhtemelen çok uzun vadeli etkileri olacak bir senaryo. Üretimden bahsedecek olursak 2023 yılında her şeyin normale dönmesini bekliyoruz” değerlendirmesini yaptı.

YANGINLARA DİKKAT

Diamanti’nin verdiği bilgilere göre, kuraklıktan en çok etkilenen bölgelerde, su kıtlığı halen devam ediyor:

“Yangın konusuna çok değinilmiyor ancak bu konu da son derece önemli. Şimdiye kadar, İtalya’da küçük ve kontrollü yangınlar gördük. Ancak 2021’de Sardunya’da olduğu gibi, kırsal alanlar ve zeytinlikler de dahil olmak üzere geniş alanlara yayılacak bir yangın olması durumunda hem ürün kaybımız hem de zeytin yetiştirme alanlarımızı kaybedeceğiz. Bu üretimde yıllarca düşüşe neden olacak ürkütücü bir olasılık.”

‘İHRACATÇIYA DESTEKLER DÜZENLENMELİ’

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Başkanı Davut Er ise kuraklık nedeniyle verim düşse de İspanya ve İtalya’nın pazar kaybedeceğini düşünmediğini kaydetti. Er şu değerlendirmeyi yaptı:

“Bu konuda sonbahar yağmurları belirleyici olacak, İspanya ve İtalya’da rekolteyi belirleyecek olan da budur. İspanya’nın 2022 yılındaki zeytinyağı üretimi 1 milyon 500 bin ton seviyesinde. İtalya ise zeytinyağını tüm dünyaya satıyor. Bu işin tarımını ve çiftçiliğini yapan İspanyollardı. Son 20 yılda onlar da ticarete de başladı. İtalyanlar Türkiye de dahil başka ülkelerden de yağ alıyorlardı, şimdi İspanya’ya bağlılar. Bizim ihracatımızın artması lazım çünkü iç pazarda tüketimimiz 160 bin tonu geçemiyor. İhracatımız da olmazsa fiyatlar çiftçi aleyhine dönecektir. Sektör bu yıl ihracatı arttıracak gibi görünüyor. KDV’nin indirilmesi sektör adına atılan iyi bir adım oldu. İhracatçıya desteklerin yeniden düzenlenmesi ve pozitif ayrımcılık yapılması gerek.”