Zeytinyağında 20 Cent’lik fon kesintisi kalktı: Yeni pazarları zorluyoruz

Dünya zeytinyağı piyasası 2024’te mutlu. Bunun nedeni geçen yılın neredeyse iki katı düzeyinde rekolte artışı beklenmesi. Kuraklık nedeniyle hasadı kötü giden en büyük oyunculardan İspanya’nın da bu yıl iyi bir geri dönüş sağlayacağı belirtiliyor. Türkiye’de de yağışların iyi gitmesi nedeniyle geçen yılın iki katı rekolte bekleniyor. Bu ortamda ihracatçıyı heyecanlandıran gelişme ise önceki akşam bir yönetmelik değişikliğiyle geldi. Zeytinyağı ihracatına uygulanan fon kesintisi kaldırıldı.

2022-2023 SEZONUNDA KESİNTİ GELMİŞTİ

Zeytinci için yıl kasım ayında başlıyor. Bu yıl bereketli bir sezona hazırlanan Türkiye, zeytin üretiminde dünyada üçüncü, zeytinyağı üretiminde ise beşinci sırada yer alıyor. Geçtiğimiz akşam Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Kararda, “İhracatçıların rekabetçi sezon şartlarına uyum sağlayabilmeleri, mevcut ihraç pazarlarının muhafaza edilmesi ve yeni pazar entegrasyonunun kolaylaştırılması amacıyla dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına uygulanan fon kesintisi kaldırıldı” denildi. Ayrıca 2022/2023 sezonunda katma değerli ürün ihracatına katkı sağlanması amacından hareketle, her türlü dökme ve varilli zeytinyağı ihracatında kilogram başına 20 cent kesinti yapılmasına dair karar da hatırlatıldı. 

‘YASAKLAR ZARAR VERDİ’

Kesintinin kaldırılmasını Hürriyet’e değerlendiren sektör temsilcileri, “Geç kalınmış ancak olumlu bir gelişme” yorumunu yaptılar. Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Başkanı Davut Er, “Sektörün global imaj ve müşteri kaybı yaşadığını söylemek yanlış olmaz. Bütün dünyada rekolte geçen yılı katlayacak. Bu da fiyatları düşürüyor. Kilogram başına 9 Euro’lardan 7 Euro’lara gelindi. 5’lere ineceği belirtiliyor. Yağ kalitesi de bozuldu. İspanya yine güçlü bir oyuncu olarak bu yıl pazara döndü. Biz Türk zeytinyağı ihracatçıları olarak hem eski  hem de yeni müşteriler için pazar görüşmelerimizi sürdürdük. Bu kesintinin kalkması yeni sezon için umut verdi” ifadelerini kullandı.

Dünya genelinde bu yıl 3.2 milyon ila 3.4 milyon ton arasında zeytin üretimi beklendiğini vurgulayan Er, Türkiye’nin ise 1.2 milyon ila 1.4 milyon ton arasında ürünle sezonu kapatacağını ifade etti. Er, “Sektör olarak her türlü yasağa karşıyız. 20 cent’lik fonun kaldırılması faydalı. Bundan böyle yeniden kısıtlama olmaması temenni ediyorum” diye konuştu.

AMBALAJLI ÜRÜN ALAN DÖKME DE ALIYOR

Türk zeytinyağı ihracatıyla ilgili olarak, “Ambalajlı değil dökme zeytinyağı dünyaya satılıyor, Türk ürünleri başka ülkelerin etiketleriyle ihraç ediliyor” yargısının tam olarak gerçeği yansıtmadığını  da belirten Davut Er, şöyle konuştu: “Biz bu dönemde Avustralya’ya, Amerika’ya heyet ziyaretleri yaptık. İyi dönüşler aldık. Ancak bir kez daha gördük ki dökme zeytinyağı siparişi veren aynı zamanda ambalajlı ürün siparişi de veriyor. Ambalajlı ürünü pazarında satıyor ama öbür yandan katering sektöründe, örneğin ton balığı paketlerken ihtiyacı olan zeytinyağını da yine aynı firmaya sipariş veriyor. Birini Türkiye’den diğerini Yunanistan’dan almıyor. İkisini de aynı firmadan istiyor. Dolayısıyla biz bu iki satışı birbirinden ayırmıyoruz.”

İspanya’nın ihracatının yüzde 50’sinin dökme zeytinyağı olduğunu anlatan Er, Türkiye’de bu oranın yüzde 60 olduğunu vurguladı.

FİYAT TUTTURMA MESELESİ

Davut Er, “Bu yıl Türkiye zeytinyağında fiyat tutturabilecek mi” sorusunu ise şöyle yanıtladı: “İspanya’da oluşacak fiyatlara bağlı. Geçen yıl kadar kolay satamayacağız. İstediğimiz kadar kolay olmayacak. Ama yeni pazarlardan umutluyuz. Çok iyi sonuçlar aldık. ABD’ye ticaret heyeti düşünüyoruz. Diğer yandan eski müşterileri harekete geçirmeye çalışıyoruz. Türk ihracatçısının elinden hiçbir şey kurtulmaz. Yeter ki yeni yasaklar olmasın.”

‘İLK HABERİ JAPONYA’YA VERDİK’

Asiltane markasıyla zeytinyağı üretimi yapan Hasan İstikbal, yasakların kaldırılmasının ihracatı harekete geçireceğini belirtti.

İstikbal, yeni yönetmelikle ilgili resmi yazıyı ilk olarak Japonya’daki müşterilerine gönderdiklerini söyleyerek, şöyle devam etti: “Yasaklar gelmeden önce Mitsubishi’nin iştiraki bir firmayla 10 milyon dolarlık anlaşma yapmıştık. Yaklaşık beş yıl içinde 5 kat daha büyüyebilecek anlaşmaydı. Daha önce Türkiye’den hiç alım yapmamış bir şirketi bir buçuk yılda ikna etmiştik. Ancak yasaklar devreye girince bizi bir süre bekleyip yine Yunanistan ve İspanya’ya yöneldiler. Yasak önceki gece kalktı. Ertesi sabah hemen resmi yazıyı Japonya’ya gönderdik. Yeniden ilişkilerimizi oturtmak istiyoruz. Belirsizlik büyük zarar veriyor.”