Zeybekci: Patates fiyatları düşecek

Zeybekci, TCMB'nin yılsonu için öngördüğü yüzde 9'luk gıda enflasyonunun gerçekçi olduğunu belirterek, "Ancak şu andaki yüzde 14'lük gıda enflasyonu tam anlamıyla spekülatif. Birileri seçimleri fırsat olarak kullanıyor. Şu anda mesela patates ile ilgili problem olmamasına rağmen patates fiyatlarındaki artışı hiç bir akıl kabul etmiyor ama seçimlerin etkisiyle stok yapıp piyasayı kontrol ederek bunu kullanıyorlar" dedi.

Bir hafta içinde patates fiyatlarında beklentilerin çok üstünde bir düşüş görüleceğini kaydeden Zeybekci, "Bir çok yerden patates piyasaya girecek, sebze fiyatlarında da piyasadan etki gelecek... Geçen sene eksi baz etkisi oluşturdu; bu sene pozitif olduğu için enflasyon açısından iyi bir etki olacağını düşünüyorum. Bu Nisan'da olmadı ama Mayıs'ta mutlaka olacak. Çünkü Mayıs'ta iklim ya da tarımın verdiği hiç bir negatif etki kalmamış olacak" dedi.

"Somut olarak adım atmasak bile gelişmeler enflasyonu aşağı çekecek" diyen Zeybekci, şöyle devam etti:

"Bugün ortaya çıkan enflasyon rakamlarıyla yıl sonu enflasyonunu öngörmek yanlış olur. Neden? Bugün normal bir zaman değil. Bugün matematik değerler, spekülasyon ve seçim rahatsızlığından kaynaklanan değerleri tam bu noktada alıp çarparsanız enflasyonu yüzde 6.3 ya da yüzde 6.8'e gelebilir. Bu matematik olarak doğrudur ama siz bunu Mayıs ya da Haziran ayı rakamlarıyla aldığınız zaman 2015 yılı enflasyon hesaplamaları için çok daha farklı rakamlar ortaya çıkacaktır."

Zeybekci, gıda fiyatlarındaki artışa karşı bazı tedbirlerin alınacağını ama genel olarak ithalatı serbest bırakmayacaklarını belirterek, "2014'te kuru fasulye ile ilgili inanılmaz spekülatif bir hareket oldu. Tarım Bakanlığı ile de görüşerek kuru fasulyenin ithalatına izin kararı aldığımız anda fiyatı inanılmaz düştü. İstediğimiz noktaya geldiğinde biz daha ithalat yapmamıştık" dedi.

"Piyasayı rahatsız eden fiyatları yerleri gördüğümüzde müdahalemiz olur" diyen Zeybekci, "Ürün ve miktar bazında, iç üreticiyi rahatsız etmeden bazı gıda ürünleri için ithalat izin verebilir, bu tür kararlar alabiliriz. Yani tek tek ürünleri belirleyip, miktarını hesaplayarak yaparız bunu. Bu karar her an olur" dedi ve şöyle devam etti:

"Üreticinin çıkardığı fiyattan sonra yaklaşık üç misli fiyat olarak piyasaya yansıyor, biz bu üç misli bölümü daraltıcı tedbirler alırız. Buğday, arpa, et ya da işlenmiş gıdayla ilgili ithalata izin vermeyiz. Zaten ihtiyacımız olmayacak. Bu sene buğday rekoltesi bizim ihtiyacımızın en az 5 milyon ton üstünde olacak."

Hükümetin oluşturduğu gıda komitesinin düzenli toplandığını ve çalıştığını kaydeden Zeybekci, "Üreticinin elinden tüketicinin eline geçene kadar ortaya çıkan marjın kabul edilemez olduğunu gördüğümüz her alanda çalışıyorlar, orayla ilgili politika kararları alıp EKK'ya geliyor ve hemen kararlar alıyoruz. Çok aktif bir durumda" dedi.

Dolar endeksini oluşturan altı para biriminin 2014 Haziran ayından bugüne kadar yüzde 27 civarındaki değer kaybı varken, TL'nin yüzde 23 değer kaybettiğini ve son 1-1.5 aylık dönemde o artı değerin kaybolduğunu kaydeden Zeybekci, "Bunun geçici olduğunu seçim algısından kaynaklanan bir algı olduğuna inanıyorum, kurun üzerindeki spekülatif köpük gittiği zaman bundan sonra da faizlerle ilgili etkisinin olacağına inanıyorum" dedi.

Zeybekci, seçim nedeniyle üretim ve tüketimle ilgili herkesin bekleme aşamasına geldiğini, bunun her seçimde yaşandığını, çarkların normal dönemine Mayıs ayı itibariyle gireceğine inandığını kaydederek, bu olduğunda kurdaki köpük kısım ve enflasyon üstündeki baskının ortadan kalkacağını kaydetti.
"Enflasyon çok önemli ama enflasyonun kalıcı hasar bırakması büyümenin aşağıda olması ve istihdamın istediğimiz seviyeye gelmesinden daha az kalıcı hasar bırakıyor" diyen Zeybekci, şöyle devam etti:
"Büyüme birinci çeyrekte yüzde 1.5 olacak, bu algıların ortadan kalkmasıyla iç piyasanın desteği başlayacak. İhracatın adet, miktar olarak büyümeye katkısı devam ettiği için iç piyasanın katkısının çok daha üst seviyelerde olacağını görüyorum. Bu yıl öngördüğümüz şekilde büyümede yüzde 4'ü tuttururuz. İkinci çeyrekte büyüme yüzde 1.5'in oldukça üzerinde olur."

FAİZ ARTIRIMINI GEREKTİRECEK DURUM YOK
Zeybekci, faizlerde şu andaki piyasaların ürettiği spekülasyondan kaynaklanan bir maliyet olduğunu belirterek, "Şu anda TCMB'nin faiz artırımına gitmesini gerektirecek hiçbir ortam yok" dedi.
Ticari krediler faizinde yüzde 2.5, tüketici kredi faizinin içinde yüzde 3.5 civarında alan verginin kredinin üzerinden değil de tüketim üzerinden alınması gerektiğini belirten Zeybekci, "Böylece üretim maliyeti olan paranın maliyeti düşsün ve üretim daha çok olsun. Ticari kredi maliyetleri bu kadar çokken stok yapılmıyor ve toptancılar da stok yapmıyor. Tüketici de iştahlı davranmıyor. Kamu maliyetlerini düşürme imkanımız var, bunu düşürebildiğimiz anda biz istediğimiz sonucu alabiliriz" dedi.

TCMB'nin en son faiz indiriminin doğru bir hareket olduğunu ama ondan önce iki veya üç defa daha faizin inmiş olması gerektiğini vurgulayan Zeybekci, "Seçimlerden sonra daha istediğimiz yöne doğru daha rahat gidebileceğimizi düşünüyorum ama şu anda öyle (indirim gibi) bir beklentim yok. Piyasalar seçimden sonra faizleri daha aşağı doğru götürecektir" dedi ve şöyle devam etti:
"Kamu maliyetlerini bizim tekrar gözden geçirmemiz gerekiyor. Bunun inişe katkı sağlaması ve piyasaların canlanması anlamında söylüyorum. Merkez Bankası bence yetkin bir şekilde artık her şeyi daha iyi şekilde görür hale geldi. Piyasaların tedirginliğinden kaynaklanan bir endişesi yok. Sağlıklı bir karar vereciktir."

Zeybekci, liranın ihracatı destekleyici seviyede kalmasını ithalatı da cazip kılıcı seviyeden çıkarmasını istediğini kaydederek, "Şu andaki TL'nin seviyesinin şişkin olduğunu görüyorum ve bir nebze aşağı gideceğine inanıyorum. Bu seviyeyi piyasa kendi belirleyecektir. Ama ilk aşamada TL'nin değer kaybı yüzde 5-8 arasında bir rakam üstüne binmiş olarak görünüyor" dedi.

NOT ARTIŞI
Zeybekci, S&P'nin bu hafta Cuma günü yapması beklenen gözden geçirmesinde Türkiye'nin not ve görünümünü mevcut seviyede tutmasını beklediğini Moody's ve Fitch'in de bu yönde görüş beyan ettiğini kaydetti.
Bütün dünyada tüm olumsuzluklara rağmen Türkiye'nin başarılarının pozitif değerlendirmeyi hak ettiğini kaydeden Zeybekci, "Değerlendirmede negatif bir şey beklemiyorum, pozitif olması gerekirken seçimler nedeniyle onlar da mevcut durumda tutacaktır. 2015 yılında Türkiye'nin her alanda uluslararası piyasalarda Türkiye'yi değerlendiren bazı kriterlerin tamamında büyüme, dış ticaret, istihdam, cari açık, yapısal reformlar gibi hepsinde pozitif. 2015'te not artışlarının arka arkaya gelmesi gerektiğini ve gelir diye düşünüyorum" dedi.