Zengin darbe yedigelir dağılımı biraz düzeldi

Çalışan fertlerin sektörlere göre gelirden aldıkları paylara da yer verilen DÄ°E açıklamaya göre, sektörler itibarıyla istihdam ve gelir payları incelendiÄŸinde, 2002 yılında, tarım sektöründe çalışan fertlerin istihdam edilenler içindeki payı yüzde 40.2 iken esas iÅŸten elde edilen yıllık kullanılabilir net gelir içindeki payı yüzde 19.3, sanayi sektöründe (madencilik, imalat sanayi, elektrik, gaz ve su) çalışan fertlerin istihdam edilenler içindeki payı yüzde 16.6 iken esas iÅŸten elde edilen yıllık kullanılabilir net gelir içindeki payı yüzde 20.1, inÅŸaat sektöründe çalışan fertlerin hem istihdam edilenleriçindeki payı hem de esas iÅŸten elde edilen yıllık kullanılabilir net gelir içindeki payı yüzde 5.4 olarak tahmin edildi. Ticaret sektöründe çalışan fertlerin istihdam edilenler içindeki payı yüzde 17.0 iken esas iÅŸten elde edilen yıllık kullanılabilir net gelir içindeki payı yüzde 23.2, hizmet sektöründe (ulaÅŸtırma, haberleÅŸme ve depolama, mali aracı kuruluÅŸlar ve sigorta hizmetleri, toplum ve kiÅŸisel hizmetler) çalışan fertlerin ise istihdam edilenler içindeki payı yüzde 20.8 iken esas iÅŸten elde edilen yıllık kullanılabilir net gelir içindeki payı yüzde 31.9 olarak tahmin edildi. Kadın-erkek arasında gelir uçurumu varÄ°stihdamın yüzde 40'ı tarım sektöründe DÄ°E'nin anketine göre, 2002 yılında çalışan fertlerin yüzde 32.4'ünün kadınlardan, yüzde 67.6'sının erkeklerden oluÅŸmasına raÄŸmen, esas iÅŸ gelirlerinin sadece yüzde 10.4'ü kadınlar, geriye kalan yüzde 89.6'sı ise erkekler tarafından yaratıldı. Ãœcretli, maaÅŸlı olarak çalışanların yüzde 18.7'sini oluÅŸturan kadınların, toplam esas iÅŸ gelirinin yüzde 15.1'ini elde ettiÄŸi ifade edilen açıkmamada, ‘‘İşverenlerin yüzde 97.2'i erkek ve toplam esas iÅŸgelirinin yüzde 98'ini yaratmaktadırlar. Çalışan kadınların esas iÅŸten elde ettiÄŸi ortalama yıllık geliri 1 milyar 236 milyon 704 bin 481 lira iken, erkeklerin geliri 4 katı daha fazla olup 5 milyar 83 milyon 928 bin 510 liradır’’ denildi. DÄ°E'nin anket sonuçlarına göre yüzde 20'lik hane halkı dilimlerinin toplam kullanılabilir gelirden aldıkları paylar 1994 yılıyla kıyaslandığında, toplumdaki en zengin kesimi temsil eden beÅŸinci yüzde 20'lik hane halkı diliminin haricindeki diÄŸer grupların gelir paylarını artırdığı gözlendi.Buna göre birinci yüzde 20'lik hane halkı diliminin toplam kullanılabilir gelirden aldığı pay, 1994 yılında yüzde 4.9'dan, 2002 yılında yüzde 5.3'e, ikinci dilimin aldığı pay yüzde 8.6'dan yüzde 9.8'e, üçüncü diliminin aldığı pay yüzde 12.6'dan yüzde 14'e ve dördüncü dilimin aldığı pay yüzde 19'dan yüzde 20.8'e yükseldi. BeÅŸinci yüzde 20'lik hane halkı diliminin ise 1994 yılında aldığı pay yüzde 54.8 iken, 2002 yılında azalarak yüzde 50.1'e düştüğü belirtilen açıklamada, şöyle denildi: ‘‘Buna göre 1994 yılında beÅŸinci yüzde 20'lik dilimde yer alan hane halkları, birinci yüzde 20'lik dilimde yer alan hane halklarının yaklaşık 11.3 katı gelir elde ederken, 2002 yılında 9.5 kata düşmüştür.’’ DÄ°E açıklamasında, hane halklarının toplam kullanılabilir gelirden aldığı payların, kentsel ve kırsal yerleÅŸim yerleri bazında incelendiÄŸinde, kentsel yerlerde, ilk yüzde 20'lik dilime giren hane halklarının toplam gelirden yüzde 5.52 oranında, son yüzde 20'lik dilime giren hane halklarının ise toplam gelirden yüzde 50.41 oranında pay aldığının ortaya çıktığı bildirildi. Açıklamada, kırsal yerlerde ise ilk yüzde 20'ye giren hane halklarının toplam gelirden yüzde 5.24 oranında pay alırken beÅŸinci yüzde 20'ye giren hane halklarının ise yüzde 47.97 oranında pay aldığı vurgulandı.En yüksek geliri madenciler elde etti 2002 yılında, çalışan fertlerin sektörlerine göre elde ettiÄŸi yıllık kullanılabilir net gelirleri 1994 ile karşılaÅŸtırıldığında, tarım sektörünün toplam kullanılabilir net gelirden aldığı payın 2002 yılına gelindiÄŸinde azaldığı tespit edildi. Sanayi sektöründe yaratılan gelirin toplam gelir içindeki payı artarken, inÅŸaat ve ticaret sektörlerinin gelir içindeki payları azaldı, hizmet sektörünün toplam gelir içindeki payı yükseldi. Ayrıca geçen yıl yaratılan istihdam gelirleri içinde çalışan fert başına ortalama yıllık geliri en yüksek olan kesim madencilik sektörü iken (11 milyar 933 milyon lira), çalışan fert başına yıllık gelirin en düşük olduÄŸu sektör ise 1 milyar 843 milyon lira ile tarım sektörü oldu. ‘Zenginler gelirini sakladı’ iddiasıDÄ°E'nin Hanehalkı Bütçe Anketi'nin gelir dağılımıyla ilgili sonuçları da harcamalarda olduÄŸu gibi milli gelir hesaplamalarının sonuçlarıyla çeliÅŸti. Harcamalar yöntemiyle yapılan milli gelir hesaplamalarıyla, Bütçe Anketi sonucu hesaplanan kullanılabilir gelir arasında 75.6 katrilyon liraya yakın bir fark oluÅŸtu.ANKA Ajansı, bu fark ile ilgili olarak dün ‘‘Her iki hesaplama yöntemindeki farklılığa raÄŸmen, 75.6 katrilyon liralık bir fark ortaya çıkması, ‘‘özellikle zenginlerin gelirlerini’’ anketten saklamalarından kaynaklanıyor’’ deÄŸerlendirmesini yaptı. DÄ°E'nin Mart 2003'te açıkladığı 2002 yılına iliÅŸkin harcamalar yöntemiyle milli gelir istatistiklerinde Türkiye'deki özel tüketim harcamaları (hanehalkı harcamaları) 184 katrilyon 36.5 trilyon lira düzeyinde bulunuyordu. Ancak DÄ°E, 2002 Yılı Bütçe Anketi ile bu rakamı 120 katrilyon 567.7 trilyon lira olarak hesaplamıştı. Ayne anketle hanelerin ortalama tasarruf oranı ise yüzde 16.1 olarak hesaplanmıştı. DÄ°E yetkililerine göre bu farkın küçük bir bölümü her iki hesaplamadaki yöntem farklılığından kaynaklanıyor. Gayri safi yurt içi hasıla hesaplamalarında mal akımı, gelir ve tüketim anketinde ise anket sonuçlarına göre hesaplama yapılıyor. Ancak DÄ°E yetkilileri bu ölçüde büyük bir fark oluÅŸmasında özellikle zengin ailelerin gerçek gelirlerini, buna baÄŸlı olarak da gerçek harcama ve tasarruflarını gizlemeleri etkili oluyor. Patron pastası küçüldü çalışanın geliri büyüdüDÄ°E 2002 Hanehalkı Bütçe Anketi'ne göre 2002'de toplam gelirden iÅŸverenlerin aldığı pay azalırken, çalışanların aldığı pay yükseldi. 1994'te çalışanların gelirlerinin toplam gelir içindeki yüzde 28.3 olan payı, 2002'de yüzde 38.7'ye çıktı. Ä°ÅŸverenlerin payı yüzde 42.4'den yüzde 34.5'e indi.DEVLET Ä°statistik Enstitüsü'nün (DÄ°E) 2002 Hanehalkı Bütçe Anketi sonuçları, iÅŸverenlerin gelirinin eridiÄŸini, çalışanların Türkiye gelir pastasından aldığı payın ise arttığını gösteriyor. Anket sonuçlarına göre 1994 yılına göre çalışanların toplam gelirden aldıkları pay yükselirken, müteÅŸebbislerin gelir pastasından aldığı pay ise küçüldü.1994 ve 2002 yıllarında hane halklarının elde ettiÄŸi toplam yıllık kullanılabilir net gelirin türleri itibariyle dağılımı incelendiÄŸinde 1994 yılında maaÅŸ, ücret ve yevmiye gelirlerinin toplam gelir içindeki yüzde 28.3 olan payı, 2002 yılında önemli bir artış göstererek yüzde 38.7 olarak gerçekleÅŸti. MüteÅŸebbis gelirlerinin, toplam gelir payları incelendiÄŸinde, araÅŸtırma yılları itibariyle önemli bir azalmanın olduÄŸu gözleniyor. Buna göre müteÅŸebbislerin toplam yıllık kullanılabilir net gelirden aldığı pay 1994 yılında yüzde 42.4 iken, 2002 yılında yüzde 34.5'e geriledi.Açıklamada, çalışan hane halkı fertlerinin esas iÅŸteki durumlarına göre ortalama yıllık gelirleri incelendiÄŸinde, ücretli, maaÅŸlı olarak çalışan fert başına düşen ortalama yıllık faaliyet geliri 5 milyar 26 milyon lira iken, yevmiyeli çalışanların ortalama yıllık faaliyet gelirinin 1 milyar 655 milyon lira ile bunun yaklaşık üçte biri kadarı olduÄŸu bildirildi. Açıklamaya göre iÅŸverenlerde ise fert başına ortalama yıllık faaliyet geliri 15 milyar 465 milyon lira ile kendi hesabına çalışanların yaklaşık 3 katı olarak hesaplandı.2002 yılında kendi hesabına çalışanların fert başına ortalama yıllık faaliyet geliri de 4 milyar 254 milyon 922 bin 257 lira düzeyinde gerçekleÅŸti.ÃœCRETLÄ° SAYISI ARTTI2002 yılında gerek ücretli, maaÅŸlı olarak çalışan fert sayısında, gerekse ücretli ve maaÅŸ gelirlerinin toplam gelirden aldığı payda 1994'e göre bir artış söz konusu olurken, 1994 yılında çalışan fertlerin yüzde 27.8'i ücretli, maaÅŸlı iken, 2002 yılında bu pay yüzde 38.2'e yükseldi. Buna baÄŸlı ücretli ve maaÅŸlı çalışan fertler, istihdamın yarattığı gelirden 1994 yılında yüzde 35.1 oranında pay alırken, 2002 yılında payını yüzde 50.1'e çıkarttı. Açıklamada şöyle denildi: ‘‘Kendi hesabına ve iÅŸveren olarak çalışan hane halkı fertlerinin istihdam edilenler içindeki payı 1994'e göre artış gösterse de, toplam istihdam geliri içindeki payları açısından bir düşme gözlenmektedir. Kendi hesabına çalışanların toplam gelir içindeki payı 1994'de yüzde 37.7 iken, 2002'de bu oran yüzde 29.7 olarak gerçekleÅŸmiÅŸtir. Ä°ÅŸveren olarak çalışanlar ise 1994'de istihdam gelirlerinden yüzde 21.2 oranında pay alırken, bu oran 2002 yılında yüzde 16.9'a gerilemiÅŸtir.’’Köyde giriÅŸimci, kentte ücretli çalışan ağırlıklıDÄ°E'den yapılan açıklamaya göre kentlerde elde edilen toplam yıllık ‘‘kullanılabilir net gelir’’ türlerine göre incelendiÄŸinde, en büyük payı yine yüzde 44.5 ile ücret, maaÅŸ ve yevmiye gelirleri alırken, bu grubu sırasıyla yüzde 25.7'lik payla müteÅŸebbis gelirleri, yüzde 18.3'lük payla transfer gelirleri ve yüzde 11.4'lük payla mülk gelirleri izliyor. Kırsal alanlarda ise toplam yıllık kullanılabilir net gelirin yüzde 52.7'sini oluÅŸturan müteÅŸebbis gelirleri, gelir türleri içinde en büyük paya sahip. Buna karşılık ücret, maaÅŸ ve yevmiye gelirlerinin payı yüzde 26.6, transfer gelirlerinin payı yüzde 16 ve mülk gelirlerinin payı ise yüzde 4.7 olarak gerçekleÅŸti.Â