Zara Türkiye, krize rağmen dünyada ilk beşe girdi

İspanya'nın dünyaca ünlü giyim markası Zara Türkiye, tekstil sektöründeki krize rağmen ilk açıldığı günden itibaren dünyanın ilk beşi arasına girmeyi başardı.

TÜRKİYE'de özellikle tekstil sektöründe kendisini olanca gücüyle hissettiren ekonomik krize rağmen, Zara Türkiye, ilk açıldığı günden itibaren dünyanın ilk beşi arasına girmeyi başardı.

İspanya'nın gururu olarak lanse edilen Zara, dünyada ‘‘Terminatör’’ olarak adlandırılıyor. Tekstil dünyasının kalbi olan Fransa'da bile ilk açıldığı zaman büyük panik yaşatan Zara, birçok firmanın korkulu rüyası olarak biliniyor. Hem ucuz hem de kaliteli ürün politikası güden Zara, her girdiği ülkede fiyatları düşürmesi ve rekabeti bu yönde kızıştırmasıyla biliniyor.

Türkiye distribütörlüğünü Park Bravo'nun sahibi Kamil Özçoban'ın yaptığı Zara, Türkiye'ye her 24 saatte bir sipariş gönderiyor. Türkiye'de haksız rekabet yaratmakla suçlanan Zara'nın Türkiye distribütörü Kamil Özçoban aynı zamanda Park Bravo'nun da sahibi. Özçoban kendi markasını nasıl koruduğunu anlatırken, yöneltilen eleştirilere de şöyle cevap verdi:

‘‘Oturdukları iskemlenin altında bomba olduğunu söyledik. Zaten bir de kriz vardı. Biz Park Bravo ürünlerinin fiyatlarına baraj koydurduk. Piyasa durdu, herkes şoka uğradı. Ama Park Bravo tarihinin en büyük satışını gerçekleştirdi ve krizden etkilenmedik. Özellikle Zara Suadiye'de tüm dünyadaki Zara mağazaları arasında ilk beşin içine girdi. 1997 yılına göre 1998 yılında Park Bravo'nun cirosu yüzde 40 arttı. Zara'nın açık bulunduğu ülkelerde hiçbir firma batmadı. Ama önlem aldı. Türkiye'de de firmaların artık lüks harcamalardan kaçınması lazım. Fiyatları düşürmek şart.’’

PAHALI DÖNEM BİTTİ

‘‘Türkiye'de Gümrük Birliği'nden sonra bir gladyatörler savaşının olacağı, batılı firmaların Türkiye'ye akın edecekleri belliydi’’ diyen Özçoban Zara'nın distribütörlüğünü almalarını şöyle anlattı:

‘‘O dönemde biz, kendi iki markamızla yürüyen, Türkiye ölçülerinde başarılı bir şirkettik. Fakat Türkiye'nin bir arena olacağını söylüyorduk. Batılı firmaların gözü bizdeydi. Ancak Zara'yı bir okyanus kendimizi de okyanusta bir damla olarak gördük. Türkiye'den 122 başvuru yapılmış. Biz müracaatta bile bulunmamıştık. Ama başvuruda bulunmadığımız halde bizi seçtiler. Zara ile beraber Park Bravo'da değişti. Zara gelip geçici olabilir. Ben Park Bravo ile başbaşa kalacağım. Benim için kendi markam önemli. Tek çare ürünü ucuzlatmak. Ayrıca mağazacılık anlayışı da değişmeli. İnsanlar toplu halde karısına çocuğuna ve kendisine aynı yerden alışveriş yapabileceği, büyük, kaliteli mağazaları seçiyor artık. Türk firmaları zihniyet değiştirmezse çok sıkıntı çeker. İnsanlara 70-150 milyon liralık ayakkabı satma dönemi bitti. Zara ve Mango buna iyi bir örnek. ’’

6 AY FİYAT SABİT

Özçoban, İspanya'dan sonra Zara'nın en ucuz olduğu ülkenin Türkiye olduğunu söyledi. Ankara ve İstanbul'da iki mağazası bulunan Zara, Nişantaşı'n da da bu yılın sonunda bir mağaza daha açacak. Zara Türkiye'de 5 yıl içinde 15 mağazalık bir zincire ulaşmayı hedefliyor. Zara'da her yıl 200 milyon adet ürün satılırken, 11 bin de model üretiliyor. Dünyada her hafta bir Zara mağazası açılıyor.

VADEYLE SATIŞ OLMAZ

İç piyasa firmalarının kendi gardını yeni yeni almaya başladıklarını belirten Özçoban, ‘‘Anadoluya toptan satış kolay geliyor. Satış, müşteriye paket yapılana kadar devam eder. Kimse 8-10 ay taksitle, üzerine konan vade farklarıyla giysi almıyor. Üretimden direkt satış noktalarına gitmek gerekiyor’’ yorumunu yaptı. Türkiye'ye tekrar gümrük konulup, ithalatın kısılmasının yollarının arandığını belirten Özçoban, ithalatın piyasayı terbiye ettiğini ve tekrar gümrük konulması gibi bir gerilemenin mümkün olamayacağını söyledi.

OTOMOBİL HATTI

20 ülkede mağazası bulunan Zara, yaptığı ön anlaşmalarla üç yıl sonra 39 ülkede olacak. 2010 yılında ise dünyanın her ülkesinde Zara mağazası açılacak. Mağaza yöneticileri, kasaya giden malı gözleyerek her an İspanya'ya sipariş gönderiyorlar. Bütün dünyadan gelen bu bilgilerle Zara üretimini planlıyor. İspanya'da Zara fabrikasında Toyota otomobil fabrikasındaki gibi çok ince bir hat var. 90 kilometre dolaşıyor. Bilgi işlem odasındaki komutlarla mallar hareket ediyor ve aynı anda 60 tıra doluyor ve optik gözler irsaliye ve fatura kesiyor.

122 Türk, Zara için savaştı

ZARA'yı Türkiye'ye getirmek için 122 başvuru yapıldı. Büyük holdinglerin de aralarında bulunduğu 122 şirketin kıyasıya rekabet ettiği Zara, 1964 yılında Mr. Ortega adında bir girişimci tarafından kuruldu. 63 yaşındaki Ortega'nın bir özelliği de bugüne kadar hiç banka kredisi kullanmamış olması. Borsada hisse senedi de bulunmayan Ortega'nın başarı anahtarı da şu: ‘‘Kaynağı olmayan yatırıma girmem. Kredi kullanmam. Kazandığımı işe yatırırım ve asla fotoğrafımı çektirmem. Kimse beni tanımaz. Böylece her yerde olurum. İyi gözlem yaparım. Sade bir yaşamım var. Lüksten ve aşırı masraftan kaçınırım.’’ Şu anda Zara'nın Türkiye distribitörlüğü Park Bravo'nun sahibi Kamil Özçoban'a ait. 1970 yılında Ankara'da parekendeciliğe başlayan ve 1973 yılında bir efsane olarak nitelenen Bravo Dolphin'in sahibi olan Özçoban, 1984 yılından beri de yoluna Park Bravo ile devam ediyor.