Yüksek faizle kart borcunu ödeyene ‘iade umudu’ doÄŸdu

Yeni Tüketiciyi Koruma Yasası, kredi kartı yüzünden halen bankalarla anlaÅŸmazlık içinde olan borçluların yanı sıra, temerrüde düşüp borcunu ödeyeni de umutlandırdı. Bankayla yaptığı anlaÅŸma gereÄŸi yüksek faiz üzerinden borcunu ödeyen kart sahibi, yasanın getirdiÄŸi yüzde 50 faiz sınırını aÅŸan bölümü geri alabilecek.Meclis'ten geçerek CumhurbaÅŸkanı'nın onayına sunulan yeni Tüketiciyi Koruma Yasası, halen hukuki dava konusu olan kredi kartı anlaÅŸmazlıklarını çözerken, borcunu ödeyen ya da ödemeye devam edenler açısından da ‘‘farkın iade edilmesini’’ gündeme getirecek.‘‘4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunu'nun Bazı Maddelerinde DeÄŸiÅŸiklik Yapan Kanun DeÄŸiÅŸikliÄŸi Tasarısı’’na Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşülürken eklenen Geçici 1'inci maddeyle düzenlenen kredi kartı ödemeleri, borcunu ödeyenleri de ilgilendirecek. Kanunun Resmi Gazete'de yayımlandığı tarihe kadar temerrüde düşen borçları nedeniyle icra takibi aÅŸamasına gelen borçluları kapsıyor olması, bankayla anlaÅŸarak icra takibinden kurtulan ancak yüksek faizle borcunu ödeyen borçluları da harekete geçirecek.Kısmen ödenmiÅŸ borçlar açısından, bankacılar yeni kanunun ancak ‘‘bakiye borca’’ uygulanabileceÄŸini söylemelerine karşın, yeni yasanın ‘‘anapara’’yı esas alması dava konusu yapalabilecek. Borcu nedeniyle temerrüde düşen ve yeni yasada öngörülen yüzde 50'lik oranın üzerinde faiz ödemesi yapan borçlular, istirdat (ödemek mecburiyetinde kaldığı paranın geriye verilmesini isteme hakkı) talebinde bulunabilecek. Dolayısıyla borçluya aradaki farkın iadesi gündeme gelecek.Bunun yanı sıra, yasanın geçmiÅŸe dönük olarak herhangi bir tarih sınırlaması getirmiyor olması, tamamı tahsil edilmiÅŸ durumdaki kredi kartı dosyalarında da istirdat taleplerine neden olacak. Yani, geçmiÅŸte birikmiÅŸ kredi kartı faizi borcunu yüksek temerrüt faiziyle birlikte ödeyerek kapatan kredi kartı borçluları da, bankadan borcunun yeni yasaya göre yeniden hesaplanarak, aradaki farkın geri ödenmesini isteyebilecek. Ancak bankaların bu talepleri nasıl karşılayacağını ise uygulamalar gösterecek. Yeni yasa, bir yandan dava konusu olmuÅŸ pekçok problemi çözerken, diÄŸer yandan da yeni dava açılmasına neden olabilecek. BANKALAR VERGÄ° Ä°ADESÄ° Ä°STEYEBÄ°LÄ°RBu noktada bankacılar, ‘‘yeni ihtilaflar ortaya çıkacak, avukatlara yeni iÅŸler çıkacak ve yeni davalar açılacak’’ görüşünü benimsemiÅŸ durumda. Bankacılar tarafından vurgulanan bir noktada, böyle bir durumun yeni kargaÅŸalara da yol açacağı. ÖrneÄŸin, istirdat talepleri bankalar açısından da vergi iadesini gündeme getirebilecek. Türkiye Bankalar BirliÄŸi'nin bu konudaki deÄŸerlendirmesi şöyle:‘‘Bankaların elde ettikleri faiz geliri geçmiÅŸte BSMV ve Kurumlar Vergisi'ne tabi tutulmuÅŸ durumda. Bu durumda vergi daireleri ile ihtilafların çıkması kaçınılmaz. Yine bu durumun sonucu olarak, bankaların geçmiÅŸ yıllardaki bilançolarında yer alan tahsilatlar dolayısıyla vergi matrahları deÄŸiÅŸecek, bilançoların geçmiÅŸe yönelik olarak tekrar düzenlenmesi gerekecek. Öngörülen oranın üzerindeki tahsilatların iadesi söz konusu olduÄŸunda, bunlara iliÅŸkin icra dairelerine ödenmiÅŸ durumdaki tahsil ve cezaevi harçları için de aynı karmaÅŸa söz konusu. Tahsil harçlarının borçluya, cezaevi harçlarının bankalara iade edilmesi gerekecek.’’Kaç kiÅŸi yararlanacak?Kanunda ilgili maddenin gerekçesinde, kredi kartı borcunu ödemeyenlerin sayısı 520 bin, borcunu gecikmeli olarak ödeyenlerin sayısı 337 bin olarak belirtiliyor. Merkez Bankası verilerinden alınan bu rakamlar ‘‘kiÅŸi’’ deÄŸil ‘‘kayıt sayısı’’ anlamına geliyor. Yani birden fazla kredi kartı kullanan bir müşteri için, Merkez Bankası kayıtlarında mükerrer negatif kayıt tutuluyor. Kredi kartı müşterilerinin en az yarısının birden fazla kart kullandığı düşünülürse, borcunu ödemeyenlerin sayısının 260 bin, geç ödeyenlerin sayısının da 170 bin kiÅŸi olduÄŸunu söylemek mümkün.‘Anapara’ ne demekTüketici Kanunu'nun, temerrüt tarihindeki anaparayı esas alması nedeniyle, anapara kavramı önem kazanıyor. Anapara hesap kesim tarihinde ödenmeyen son hesap bakiyesi anlamına gelmiyor. Anapara, kart sahibinin ödeme yapmamasını takiben bankanın hesabı kapattığı andaki (genellikle iki ay sonra) borç miktarı demek. Anapara, bankanın borçluya çektiÄŸi ihtarname ile de bildiriliyor. Yeni kanuna göre, bundan sonraki hesaplamalar bankanın faiz ve ücretleri tahakkuk ettirek tespit ettiÄŸi anapara miktarına yüzde 50 faiz uygulanarak yapılacak. Faizin kanunla yüzde 50 ile sınırlandırılmış olması, ödenmesi gereken para miktarını önemli miktarda düşürüyor. ÖrneÄŸin, 1 milyar liralık kredi kartı borcunuz var. Bankanın gönderdiÄŸi hesap ekstresine göre; bu borcun ya tamamını ya da asgari miktarı ödemeniz gerekli. Ancak bunu bildirilen son ödeme tarihinde ödemediniz ve 1 milyar liralık borcunuz faiz ve ücret tahakkuk ettirilerek 1 milyar 100 milyon bin lira oldu. Ä°kinci ay size bu borç üzerinden yeni bir hesap ekstresi geldi ve bunu da ödemediniz, borcunuz yine faiz ve ücret taahhuk ettirilerek 1 milyar 250 milyon liraya yükseldi. Banka bunun üzerine hesabınızı dondurup size de bir ihtarname gönderdi ve anapara olarak hesaplanmış 1 milyar 250 milyon lirayı, belirlenen süre içerisinde ödemenizi istedi. Yine ödeme yapmadınız ve borcunuz yüzde 375 temerrüt faiziyle birlikte 6 milyar liraya yaklaÅŸtı. Yeni kanuna göre, yüzde 50 ile faiz oranıyla yapılacak hesapta ise bu miktarta bir borç 2 milyar liranın altına düşecek.Bundan sonra temerrüde düşene ‘yüzde 30’ sınırıTüketici Kanunu'nun yürürlüğe girmesiyle birlikte, bundan sonraki kredi kartı ödemelerinin gecikmesi halinde temerrüt faizi oranı akdi faizin yüzde 30 fazlasını aÅŸamayacak. ÖrneÄŸin yüzde 6 aylık faiz uygulanan bir kredi kartında yıllık faiz yüzde 70'i buluyor. Temerrüt faizinin olabileceÄŸi en yüksek sınır olan yüzde 30'la yapılan hesaba göre, faiz oranı yüzde 91 oluyor.Kredi kartı maÄŸdurları için 10 kritik soruya yanıtYasa ne zaman uygulanmaya baÅŸlayacak?Yasa, TBMM Meclis Genel Kurulu'nda kabulünde kabul edilerek CumhurbaÅŸkanlığı'na gönderildi. CumhurbaÅŸkanı'nın onayı halinde, yasa Resmi Gazete'de yayımlanmasıyla birlikte yürürlüğe girmiÅŸ olacak.Yasadan kimler yararlanacak?Kanunun Resmi Gazete'de yayımlandığı tarihe kadar temerrüde düşen borçları nedeniyle icra takibi aÅŸamasına gelen ve icra takibine uÄŸrayan kredi kartı borçluları yasanın kapsamında.GEÇMÄ°ÅžE SINIR YOKBu kapsama girmek için herhangi bir süre kısıtlaması var mı?Hayır yok. Yasa esas olarak 2001 kriziyle birlikte sıkıntıya giren kredi kart sahiplerinin maÄŸduriyetini ortadan kaldırmayı amaçlasa da yasada geçmiÅŸe dönük herhangi bir tarih verilmiyor.Bu borçlular için uygulanacak faiz oranı ne olacak?Kapsama giren kredi kartı borçlarına, temerrüt tarihindeki ana paraya, yıllık yüzde 50'yi (aylık yüzde 4.16) geçmemek üzere gecikme faizi uygulanacak.Ä°CRAYA DÄ°LEKÇE VERÄ°NÄ°cra takibine uÄŸrayan borçlunun ne yapması lazım?Hakkında icra takibi baÅŸlatılan ve buna itiraz etmeyenler, icra tetkik mercilerine bir dilekçeyle baÅŸvuracak. Yaptığı ödemelerin düşülüp, yeni borç miktarın tespit edilmesini isteyebilecek. Yaptığı ödemeler yeni hesaplanan borcun üzerindeyse aradaki farkın ödenmesini talep edebilecek. Ä°cra takibine yeni girenler de, bir dilekçeyle icra dairesine baÅŸvurarak borca ve istenen faiz oranına itiraz ederek, yeni bir hesap yapılmasını isteyebilecek. Kanuni takibin baÅŸlamadığı ancak bankanın ihtarname gönderdiÄŸi borçlular ise, dilekçeleriyle bankaya baÅŸvurarak borçlarının yeniden hesaplanmasını talep edebilecek.Ä°cra takibine itiraz ettiÄŸi için mahkemelik olanlar ne yapacak?Bu durumda olanlar bir dilekçe ile mahkemeye baÅŸvurup, borcunun yeni kanuna göre hesaplanmasını isteyecek.BÄ°R AY SÃœRE VARÊHalen süren davalar ne olacak?Kredi kartı borçları nedeniyle gerçekleÅŸtirilen her türlü takip, ilk taksidin ödenmesiyle birlikte duracak. Son taksidin ödenmesiyle birlikte tüm sonuçlarıyla birlikte ortadan kalkacak.Yasadan yararlanmak için gereken süre ne kadar?Yasa kapsamında deÄŸerlendirilmek için borçlunun bir ay içerisinde, alacaklı olan bankaya baÅŸvurması gerekiyor.Ödemeler nasıl yapılacak?Temerrüt tarihindeki ana paraya yüzde 50 faiz eklenmesiyle belirlenecek borç miktarı 12 eÅŸit taksitte ödenecek.Taksitlerden biri ödenmezse ne olacak?Bu konu kanunda herhangi bir hükme baÄŸlanmış deÄŸil.Â