Yeter ki getir!

HÜKÜMET, ‘Yatırım Ortamını İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısıyla’ bugüne kadar getirilen en kapsamlı varlık barışı düzenlemesini Meclis’e gönderdi. 76 maddelik tasarıyla yurtdışındaki her türlü varlık, vergi ödenmeden Türkiye’ye getirilebilecek. Bu varlıklarını Türkiye’ye getirecek şirket ya da kişiler hiçbir sorguya tabi tutulmayacakları gibi varlıklar, vergi dairelerine değil; bankalar veya aracı kurumlara bildirilecek. Yurtdışı varlıklar, üçüncü kişiler adına da Türkiye’ye getirilebilecek. Hükümet Meclis’e sunduğu yasa tasarısının geçici ikinci maddesiyle şahıs ve şirketlere bugüne kadar ki en kapsamlı ‘barış elini’ uzatıyor. Buna göre gerçek ve tüzel kişiler şu avantajlardan yararlanacak;

- Yurtdışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarını 31 Aralık 2016’ya kadar Türkiye’deki banka veya aracı kurumlara bildirmeleri halinde hiçbir denetimden geçmeyecek.

- Yine yurtdışındaki alacaklar ve rayiç bedeliyle taşınmazlar 31 Aralık 2016’ya kadar TL cinsinden vergi dairelerine beyan edilecek. Bu varlıklar, diğer kişilerin nam veya hesabına bildirim veya beyanda bulunabilecek. Ya da kanuni defterlere kaydedilen bu varlıklar, yine yıl sonuna kadar yurtdışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan kredilerin kapatılmasında kullanılabilecek. Bu durumda, borcun defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla, ödemede kullanılan varlıkların Türkiye’ye getirilme şartı aranmaksızın bu madde hükümlerinden yararlanacak.

VERGİ CEZASI YOK

- Yurtdışından getirilen bu varlıklar dönem kazancından sayılmayacak. Sermayeye eklenmemesi şartıyla, işletmeden çekilmesi kar dağıtımı sayılmayacak. Dolayısıyla gelir ve kurumlar vergisi hesabına dahil olmayacak.

- Bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle, bildirim veya beyanda bulunan kişiler ile nam veya hesabına getirildiği diğer gerçek ve tüzel kişiler nezdinde, hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacak, vergi cezası kesilmeyecek.

- Veraset ve intikal vergisine konu edilmeyecek.

- Türk Parasını Koruma Kanunu, Sermaye Piyasası Kanunu, Gümrük Kanunu, Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, Vergi Usul Kanunu ve bununla ilgili Türk Ceza Kanunu 282.maddeden inceleme yapılmayacak.

- Yurt dışında bulunan varlıkların 31/12/2016 tarihini geçmemek şartıyla, bildirim tarihini takip eden bir ay içerisinde; beyan edilen alacak ve taşınmazların ise beyan edilen değerlerinin karşılığının TL veya döviz olarak, beyan tarihini takip eden bir yıl içinde Türkiye’ye getirilmesi gerekecek.

YÜZDE 2 VERGİDEN VAZGEÇİLDİ

- AK Parti döneminde yurtdışından varlıkların Türkiye’ye getirilmesine ilişkin ilk barış eli 13 Kasım 2008’de uzatılmıştı. O tarihte kabul edilen 5811 sayılı Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Kanunu ile yurtiçi ve yurtdışı varlıkların ekonomiye kazandırılması, şirket sermayelerinin güçlendirilmesi hedeflenmişti. Bu varlıklar bankalar, aracı kurumlar veya vergi dairelerine beyan ediliyordu. Yurtiçi varlıklardan yüzde 5, yurtdışı varlıklardan yüzde 2 vergi alınmıştı. Bu yasa sonunda 64 bin beyanname verilmiş; yaklaşık 28 milyarı yurtdışından, 20 milyarı yurtiçinden varlık beyan edilmişti. Ancak beyan edilen varlıkların ancak 15-20 milyar lira aralığında olduğu tahmin edilmişti.  

- 2013 yılında çıkarılan yeni varlık barışı ise sadece yurtdışı varlıkların Türkiye’ye getirilmesini kapsadı. Her türlü varlığın kanaat verici bir belgeyle ispat edilen taşınmazların bankalara, aracı kurumlara veya vergi dairelerine beyanı gerekiyordu. Beyan edilen tutardan yüzde 2 vergi alınırken, varlıkların şirket sermayesine katılması şartı yer alıyordu. Yaklaşık 70 milyar liralık varlık beyanı yapılırken, bunun ancak 10.5 milyarı Türkiye’ye getirildi. 

YATIRIM  TORBASI

MECLİS’E sunulan 76 maddelik ‘Yatırım Ortamını İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı’nda yer alan diğer önemli maddeler ise şöyle:

İHRACATÇIYA  YEŞİL PASAPORT

Son üç yılda Bakanlar Kurulu’nca belirlenecek miktarda ihracat yapan firma yetkililerine, TCK 53.maddede belirtilen süreler geçmiş olsa, kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış bile olsa (devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkum olmamaları kaydıyla) Bakanlar Kurulunca belirlenen esaslara göre iki yıl süreyle hususi damgalı pasaport verilebilecek.

GEMİSİNİ YENİLEYENE DAMGA VERGİSİ YOK

Yatırım teşvik belgeli yatırımlarda, yatırım malı alımı, gayri maddi hakların kiralanması ve satın alınması, sabit kıymet yatırımlarının imal ve inşası amacıyla yaptıkları işlemlere ilişkin düzenlenen kâğıtlar, söz konusu yatırımlara yönelik danışmanlık ve teknik müşavirlik hizmetlerine ilişkin düzenlenen kâğıtlar, damga vergisinden; yapılan işlemler harçtan istisna olacak. Deniz araçlarının inşası, yenilenmesi ve dönüşümü ile yüksek ve orta yüksek teknolojili ürünlerin imalatına ilişkin işlemler de damga vergisi ve harçtan istisna olacak.

NAYLON FATURA VERENE DE TEŞVİK

Vergi Usul Kanunu’nda yer alan 153/A maddesi vergi kaçıran, naylon fatura düzenleyenlerin 6 yıl süreyle vergi teşvik ve desteklerinden yararlanmayacağı hükmünü içeriyor. Ancak tasarıyla bu hüküm kaldırılarak, naylon fatura, vergi kaçırma nedeniyle ceza alanlar da yatırım teşviklerinden yararlanmasının önü açılıyor. 

YATIRIMCI EMLAK VERGİSİ VERMEYECEK

Yatırım Teşvik Belgesi kapsamındaki binalara 5 yıl süreyle; arazilere ise Yatırım Teşvik Belgesi süresince emlak vergisi muafiyeti tanınacak. İnşa edilen binalardan bina inşaat ve imarla ilgili harçlar alınmayacak. Girişim sermayesi yatırım fonları ve girişim sermayesi yatırım ortaklıklarından, para ve sermaye piyasalarında yaptıkları işlemlerde banka ve sigorta muamelesi vergisi (BSMV) alınmayacak.

ISI YALITIMI YAPTIRAN VERGİDEN DÜŞECEK

İşletmeler, üzerilerine kayıtlı gayrimenkullerde ısı yalıtımı ve enerji tasarrufu sağlamaya yönelik harcamalarını aynı yıl doğrudan ‘gider’ gösterilebilecek. 

BES’İNİ HEMEN ALAN VERGİ ÖDEYECEK

Mevcut sistemde hayat sigortası veya bireysel emeklilik sisteminde biriken parasını günü geldiğinde çekenler de emekli maaşına çevirenler de gelir vergisinden istisna tutuluyor. Ancak tasarıyla sadece hayat sigortaları veya bireysel emeklilik sisteminde biriken paralarını tek seferde almak yerine on yıl ve üzeri süreye yayanlar istisna tutuluyor. Bu süre içinde elde edilecek ilave gelir de vergiden istisna olacak. 

SAHTE BELGE İÇİN İZAHAT İSTENECEK

Vergi Usul Kanunu’nda yapılan değişiklikle vergiye gönüllü uyumun artırılması amacıyla haklarında henüz vergi incelemesine başlanılmamış veya takdir komisyonuna sevk edilmemiş mükellefler için ‘izaha davet’ müessesi getiriliyor. Böylece idare kendi araştırmasıyla vergi kaybı olabileceği yönünde ön tespitte bulunduğunda mükellefi izaha davet edecek. İzah yeterli bulunursa inceleme ve takdir işlemleri yapılmayacak ve maddede belirtilen şartların gerçekleşmesi durumunda yüzde 20 oranında vergi ziyaı cezası kesilecek. Sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanma ihtimali olan ön tespitlerde; kullanılan sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge tutarının, her bir belge itibarıyla 50 bin Türk Lirasını geçmemesi ve mükellefin ilgili yıldaki toplam mal ve hizmet alışlarının yüzde 5’ini aşmaması halinde de mükellef izaha davet edilebilecek. Muhtasar beyanname ile sigorta kanunu gereğince aylık verilmesi gereken prim ve hizmet belgesi birleştirilerek, ayrı ayrı verilmesi uygulaması son bulacak.

ÇEKE KAREKOD VE HAPİS CEZASI 

Karşılıksız çek verenler için 1 ila 6 aya kadar hapis cezası öngören düzenlemede, çeklerin karekodlu olma zorunluluğu da yer alıyor. Buna göre çek alıcısı karekod sayesinde çek sahibinin adı, soyadı, ticaret ünvanı, çek hesabının bulunduğu banka sayısını, bankalara ibraz edilmemiş çek sayısı ve tutarını, son 5 yıl içinde ödenen ve ödenmeyen çek sayısı ve tutarını, her bir çek yaprağı ile ilgili olarak tedbir kaydı olup olmadığını, tacirse iflasına karar verilip verilmediğini görebilecek. Zorunlu karekodlu çek uygulaması 1 Ocak 2017 tarihi itibariyle başlayacak. 

İFLAS ERTELEMEDE BORÇLU KORUNACAK 

Son yıllarda artan hileli iflasların önlenmesi ve alacaklıların korunmasına ilişkin hükümlerin yer aldığı tasarıyla, iflas erteleme süreci yeniden düzenleniyor. Alacaklılara, iflas erteleme kararına itiraz hakkı getiriliyor. 

BORSAYA VERGİHÜKÜMET YETKİSİNDE

Hükümetin, yurtiçi tasarrufları artırmayı hedeflediği tasarının en önemli maddelerinden biri de sermaye piyasası araçlarının vergilendirilmesine ilişkin hüküm oldu. Buna göre halen hisse senedi alım satımında elde edilen kazançlar üzerinden alınan stopaj ‘sıfır’ iken, tasarıyla Bakanlar Kuruluna bu oranı elde tutma süresine göre yüzde 15’e kadar farklılaştırma yetkisi veriliyor.