Yerli-yabancı iştahı arttı gayrimenkul umutlandı

GAYRİMENKUL sektörü için referans niteliğindeki “Türkiye Gayrimenkul Sektörü Temel Göstergeleri 2009” ve “2009-4’üncü Çeyrek Gayrimenkul Sektörü” raporlarını açıklayan Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER) Yönetim Kurulu Başkanı Turgay Tanes, Türkiye ekonomisi gibi, gayrimenkul sektöründe de dipten dönüşün başladığını bildirdi.
‘Yeni normalleşme’ dönemi
Bu dönemi “Yeni normalleşme dönemi” olarak niteleyen Turgay Tanes, konut arzında, inşaatçıların aldığı konut yapı ruhsatlarında ve iskan alınan yani oturuma açılan konut sayısında 2009’un son çeyreğinde ciddi artış olduğunu söyledi. “Her ne kadar 2006-2007 rakamlarının gerisinde kalınsa da, önümüzdeki dönemde bu artış devam edecek” diyen Tanes, küresel krizin etkisiyle inşaat sektörünün 2009’da yüzde 16.3 daraldığını ve krizden en fazla etkilenen sektör olduğunu dile getirdi.  Turgay Tanes, “Elde edilen güncel veriler, sektörün krizden çıkmaya başladığına işaret ediyor” dedi.  GYODER için “Türkiye Gayrimenkul Sektörü Temel Göstergeleri 2009” raporunu hazırlayan Dr. Can Fuat Gürlesel, raporla ilgili sunumunda, 2005 yılında 545 bin, 2006’da 598 bin, 2007’de ise 581 bin olan konut yapı ruhsatı sayısının 2008’de 501 bine düştüğünü, 2009’da ise 508 bin yapı ruhsatı alındığını bildirdi.
İstanbul’un cazibesi
Konut kredilerinin yüzde 70’ten fazlasının 5 ilde kullanıldığını ifade eden Dr. Can Fuat Gürlesel, şunları söyledi: “İstanbul, tek başına bu pastanın yüzde 40’ını alıyor. Alışveriş merkezi yatırımları da devam etti. 2008’de 4 milyon 415 bin metrekare olan kiralanabilir AVM büyüklüğü, 2009’da 5 milyon 235 bin metrekareye çıktı. 2008’de 10 farklı yabancı grubun elindeki kiralanabilir AVM alanı 1 milyon 388.6 bin metrekare iken, 2009’da 1 milyon 765 bin metrekareye çıktı. Yabancılar için İstanbul’un cazibesi devam ediyor. Yabancıların Türkiye’deki mali risklerinin, yani yatırımlarının büyüklüğü 2007’de yaklaşık 204 milyar dolarken, 2008’de 152 milyar dolara düştü. 2009’da ise 185 milyar dolara yükseldi. Yani, yabancıların mali risk alma iştahı artıyor, gayrimenkul de bundan ciddi pay alacak.”

Bu yıl 3-4 GYO daha halka arz edilebilir

TURGAY Tanes, son 1-1.5 yıldır orta gelir grubunun altına hitap eden; makul taksit ödemeli projelerin yoğunlaşmaya başladığını, özellikle İstanbul’un Avrupa yakasında bunların gözlendiğini söyledi. Kriz ortamından çıkışla, GYO halka arzlarının başarısının paralelliğine işaret eden Tanes, bu yıl sonuna kadar en az 3-4 tane GYO’nun halka arz  edilebileceği tahmininde bulunarak, önemli olanın adetten çok ‘aktif büyüklük’ olduğuna dikkati çekti.

İstanbul’da 50 bin konutun acilen yıkılması gerekir

GYODER Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Işık Gökkaya da, lüks konut projelerinde İstanbul ve Ankara’nın önde geldiğine, ancak lüks konutun küçük kesime hitap ettiğine değinirken, piyasadaki projelerin orta gelir ve orta gelir grubu altında yoğunluk kazandığını belirtti. Lüks konutun yüzde 10-15’in üzerine çıkmadığını ve bunun pek mümkün olmadığını dile getiren Gökkaya, şunları söyledi: “Konut sektörü hiçbir zaman doyum noktasına gelemez. Çünkü, Türkiye genç nüfusa ve yüzde 65’inin yenilenmesi gereken konut stokuna sahip. İkincil piyasa oluşmadan faizler daha  düşmez. İstanbul’daki 3 milyon konutun 2 milyonu yıkılıp yeniden yapılmalı. Depremde zarar gören ve acil yıkılması gerekirken yıkılmayan 50 bin konutta ise şu an hâlâ insanlar yaşıyor.”

Faizler düştü ancak tedbirli davranma içgüdüsü sürüyor

GYODER Başkanı Turgay Tanes, inşaat ruhsat sayısının 2006 ve 2007 rakamlarının gerisinde kalmasına rağmen, önümüzdeki 2009’daki artışın devam edeceğini öngördüklerini bildirdi. Arz kanadında eski değerlere dönüş sinyalleri olduğuna inandıklarını ve ticari gayrimenkul yatırımlarında ise yavaşlama olsa bile ilave yatırımlar yapılmaya devam edileceğini kaydeden Tanes, şunları söyledi: “Yatırımcılar açısından kaynak bulmak diğer dönemlere göre daha zor oluyor. Ancak itibarı yüksek olan ve potansiyel barındıran iyi firmalara ve projelere kreditörlerin desteği devam etti. Tüketici finansmanında ise faizler düşerek Türkiye’de ilk kez yüzde 1’in altına indi. Buna rağmen krizin etkisi ve tedbirli davranma içgüdüsü, konut kredilerinin genişlemesini sınırlı tuttu.
Önümüzdeki dönemde daha yüksek bir kredi kullanımı olacağını tahmin etmekteyiz. Konut kredilerinin 55 milyar dolara kadar çıkabileceğini öngörüyoruz.”