Yerli mi Çinli mi

Tarım alanında uzmanlaşan Agrotech geçen hafta İstanbul’da bir basın toplantısı düzenledi. Şirket toplantıda, yüzde 75’ini satın aldıkları 2022 yılında kurulan Joyce Elektrikli Araç Teknolojileri ile artık elektrikli araç, motor ve batarya üretimine başlayacaklarını açıkladı. Joyce’un Otomotiv Grup Başkanı Bahadır Gören, 29 Ekim 2024’te 699 bin TL’den satışa çıkaracakları ilk Joyce markalı araç VC3’ün fotoğraflarını gösterdi. 3.5 metre uzunluktaki elektrikli aracın 140 km sürüş menzili olacaktı. Araç, L7 yani sadece şehiriçi kullanıma uygun, sınırlı hızlara çıkabilen 4 tekerlekli motosiklet sınıfındaydı.

2019’DA ÇİN’DE ÜRETİLEN ARAÇ MI

Dahası şirket Tekirdağ’da montaj tesisi kuracak ve 2025’te araçtan 28 bin adet üretecekti. Hedef yılda 50 bin adetti. Gören’in verdiği bilgilere göre, araç önce Çin’den ithal edilecek sonra Tekirdağ’da kurulan 200 bin kapasiteli tesiste motor ve batarya gibi sistemleri yerlileştirilerek satılacaktı. Sunumunda “Türkiye’nin milli Tesla’sı olmak için yola çıktık” ve “Türkiye’nin ayaklarını yerden keseceğiz” diyen Gören oldukça iddialıydı.

Ancak sunumda gösterilen Joyce markalı elektrikli aracın fotoğraflarını görünce şaşırdım. Çünkü üzerindeki logo ve yazıların sonradan eklendiği açıkca belli oluyordu. Fotoğrafları sosyal medyada da tartışıldı. Konuyla ilgili biraz araştırma yapıp Çin’deki arkadaşlarımdan yardım istedim. Sonuç olarak sunumda tanıtılan aracın Çinli Dialev’nin ilk kez 2018’de gösterilen, 6 Aralık 2019’da banttan indirme töreni düzenlenip 2020 yılında satışa çıkarılan XVista VC3 modeli olduğunu öğrendim. Proje için Çin’de büyük bir lansman yapılmıştı.

Durumu Bahadır Gören’e ilettiğimde şu yanıtı aldım: “Bu araç IAT tarafından daha önce Dialev adına tasarımı yapılmış ancak bizim mühendislerimiz ile Türkiye ve bizim istediğimiz teknik, görsel ve regülasyona uygun hale getirilmektedir. Zaten bu yüzden araç ekimde gelecek. Yoksa olduğu gibi getirirdik ancak bu araç o koşullarda bir araç değil. Biz platformunu kullanıyoruz. Zaten bu vesileyle bu ay içerisinde daha ileri seviyede işbirliğimizi pekiştirmek için Çinde IAT ile stratejik işbirliği anlaşması imzalayacağız. Bizim için asıl olan platform ve kendi mühendislerimizin üst kasa ve teknoloji ve özellikle Türkiye’de kurulacak platformda kullanacağımız motor ve pil olacaktır.”

YILDA 7 BİN SATILIYOR

Özetle, Çinli mühendislik firması IAT’ın yıllar önce Dialev için yaptığı tasarım Joyce’un taleplerine göre yeniden geliştirilip önce Çin’de üretilecek ve Türkiye’ye ithal edilecek. Ardından ise Çin’den araçların belli bir kısmı Tekirdağ’da açılacak montaj tesisine getirilecek ve batarya, elektrikli motor gibi kısımları yerlileştirilip montajlanacaktı. Umarım aracın fikri ve sınai haklarının Türkiye’de bulunması, menşeinin Türkiye olması için de çalışmalar vardır. Diğer yandan, tüm bu operasyon ve iddialı satış hedeflerinin L7 sınıfındaki araçlar için kurulması ne kadar isabetli olur? Öyle ki, bu araçlardan rekorların kırıldığı 2023 yılında bile Türkiye’de sadece 7 bin adet satılabilmiş. Çok sınırlı ve büyümesi zor bir pazar olan L7 sınıfından sipariş üzerine üretim dışında yüksek adetleri yakalamak ve bu sınıftan “Togg” veya “Tesla” çıkarmak şimdilik ulaşılması zor gibi bir hedef duruyor.

L7 SINIFINDA ‘YERLİ’ FURYASI

ELEKTRİKLİ araç çağı ile birlikte birçok yeni marka ve model hayatımıza girdi. Son dönemde özellikle L7 sınıfında yani “otomobil” sınıfında olmayan A2 ehliyetiyle 16 yaşındaki gençlerin de kullanabildiği elektrikli araçlarla ilgili birçok yerli girişim var. Bunlara “dört tekerlekli motosikletler” de diyebiliriz. Ancak, görüntüleri nedeniyle A sınıfı otomobillere benzedikleri için Türkiye’de gösterildiği an “Togg’a yeni rakip geldi” diye haberler çıkıyor. Kimi girişimler de isimlerini duyurabilmek adına buna pek itiraz etmiyor. Araçlar doğası gereği yüksek teknoloji ve yazılım açısından da kullanıcılara pek bir şey sunamıyor. Üstelik çok dar bir pazar. Motosiklet Endüstrisi Derneği’nin verilerine göre, bu araçlardan rekorların kırıldığı geçen yıl bile sadece 6 bin 776  adet satılabilmiş.