Yerli kömürde 2, ithalde 6 kat artış oldu

Enerji ve İklim Uzmanı Önder Algedik’in hazırladığı kömür raporuna göre 1990 yılında yüzde 30.4 olan kömürün enerjideki payı 2012 yılında yüzde 31.4’e çıktı. Doğalgaza rağmen kömür tüketiminde azalma olmazken kömürden elde edilen enerjide yüzde 136’lık artış oldu. Türkiye 1990 yılına göre 2 kat fazla kömür üretirken, 6 kat daha fazla kömür ithal etti. Yüzlerce akarsuda iklim dengelerini alt üst eden HES’lerin bu kadar yatırıma rağmen son 22 yılda enerjideki payı ise sadece yüzde 0.3 oranında arttı. 2012’de Türkiye’nin atmosfere saldığı her 5 karbondioksit gazından 1’i termik santrallerde yakılan kömürden kaynaklandı.

Kömürü Finanse Etmek isimli raporda Türkiye’nin enerji kaynaklarıyla ilgili çarpıcı tespitler yer aldı. Raporda 1990’lı yıllarda hava kirliliğini azaltmak için getirdiği doğalgazın ulusal politikaya rağmen yaygınlaşmadığına dikkat çekildi. Raporda şu bilgilere yer verildi:

KÖMÜRÜN PAYI YÜZDE 136 ARTTI
“1990 yılında yüzde 30.4 olan kömürün enerjideki payı 2012 yılında yüzde 31.4 oldu. 1990 yılında kömürden 16 milyon Ton Eşdeğer Petrol (TEP) enerji elde edilirken, 2012 yılında 38 milyon TEP enerji üretildi. Doğalgaza rağmen kömür tüketimi hem payını korudu hem de kömürden elde edilen enerji yüzde 136 arttı. Doğalgazın yaygınlaşması ve enerjide 2012 yılında yüzde 31 paya sahip olmasına rağmen kömür tüketimi ciddi bir artış gösterdi. Kömür atmosfere salınan sera gazları içinde tek başına lider yakıt ve enerji politikalarını belirleyen role sahip oldu.

HES’LERİN ORANI 0.3’TE KALDI
Rapora göre hidrolik enerjinin payı yüzde 3.8 olurken, aradan geçen zamanda yapılan milyarlarca liralık yatırıma rağmen hidrolik enerjinin payı ancak 0.3 artışla 4.1’e ulaştı. Bu süreçte elektrik üretiminde kullanılan kömür miktarı ve emisyonlardaki artış da devam etti. 2012 yılında elektrik santralleri 1990 yılına göre yüzde 219 daha fazla karbondioksiti atmosfere saldı. 2001-207 yılları arasında konutlarda kömür kullanımı artışa geçti. 2012 yılında 2001’e göre yüzde 677, 1990 yılına göre konutlarda kömür kullanımı kaynaklı karbondioksit emisyonu yüzde 177 arttı.

2 KAT ÜRETTİ 6 KAT TÜKETTİ
1990 yılında Türkiye kömür tedarikinin yüzde 90’ını yerli üretim, yüzde 10’unu ise ithal kömürden karşılıyordu. Temelde Türkiye’nin ithal ettiği kömür, linyitten daha yüksek kalori değerine sahip taşkömürü ve benzeri kalitedeki kömürlerdi. 2003 yılında ithal kömürün payı ilk defa yüzde 20 seviyesini geçti. 2012’de yüzde 27, 2013 yılında yüzde 32 gibi yüksek bir orana çıktı 1990 için 55.6 milyon ton olan kömür arzından ithal kömür 5.6 milyon tonluk pay sahibiyken 2012’de 108 milyon ton toplam kömür arzı içinde kömür ithalatı 29.6 milyon ton paya sahip oldu. Bir başka deyişle Türkiye, 1990 yılına göre 2 kat fazla kömür üretirken, 6 kat daha fazla kömür tüketir hale geldi.

200 MİLYON TON KARBONDİOKSİT
Elektrik üretimi için mevcut termik santrallerde 1990 yılında 30.4 milyon ton, 2012’de 68, 2013’te ise 59.2 milyon ton yakıldı. 22 yılda kömür tüketimi neredeyse ikiye katlanırken, elektrik santrallerinde kömürün yakılması nedeniyle atmosfere salınan karbondioksit miktarı 3’e katlandı.
Yakılan 100 kalori kömürün sadece 29 kalori eşiti elektrik şebekesine iletiliyor. Bu kömürün 71 kalorisi havaya verilirken kalan miktar ise santral tüketimi ve iç kayıplar için harcanıyor. İnşa halindeki kömür santrallerinin de tamamlanmasıyla Türkiye 200 milyon ton mertebesinde karbondioksit emisyonunu her yıl atmosfere salacak noktaya gelecektir.

SERA GAZI EMİSYONU 2 KAT ARTI
Sonuç olarak Türkiye’nin kömür politikası ülkeyi karbon ithal eder bir noktaya getirdi. Türkiye’nin sera gazı emisyonları 1990-201 arasında yüzde 133 artarken, termik santrallerde yakılan kömürden kaynaklı sera gazı emisyonu ise yüzde 219 arttı. 2012 yılında Türkiye’nin atmosfere saldığı her 5 karbondioksit gazından 2’si yakılan kömürden kaynaklandı.”

ecelikkan@hurriyet.com.tr