Yeni torba Meclis'te

EKONOMİDE uzun süredir beklenen torba yasa teklifi TBMM’ye sunuldu. AK Parti vekillerinin imzasını taşıyan teklifte, ihtiyat akçesinin bütçeye aktarılmasından, varlık barışının 6 ay uzatılmasına, şehir hastaneleri sözleşmelerinin revize edilmesinden, yurtdışı harcının 50 TL’ye çıkarılmasına kadar birçok konuda düzenleme bulunuyor.

Teklifle varlık barışının süresi, yıl sonuna kadar uzatılıyor. Buna göre, yurtdışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları Türkiye’ye getirilebilecek. Bu durumda uygulanacak vergi oranı yüzde 1 olacak. Getirilen varlıklar nedeniyle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılamayacak.

İHTİYAT AKÇESİ BÜTÇEYE
Teklife göre, Merkez Bankası zorunlu karşılıkları belirlerken artık sadece pasif tarafındaki duruma bakmayacak, bilanço içi ve dışı unsurları da dikkate alacak. Örneğin kredi vermeyen bankaların zorunlu karşılıkları artırılabilecek, böylelikle “kredi vermiyorsan, mevudat toplamanın maliyetini senin için artırabiliyorum” denilebilecek. Ayrıca Merkez Bankası’nın talepleri anlık olarak karşılanacak. Bir diğer düzenleme de ihtiyat akçesiyle ilgili. Artık bankanın yıllık karının yüzde 20’sinin ihtiyat akçesine aktarılmayacak. Bunun yerine yüzde 6 oranında hissedarlara ödeme yapıldıktan sonra, kalan miktarın yüzde 10’u “fevkalade ihtiyat akçesi” yerine “ihtiyat akçesine” aktarılacak. Bugüne kadar ayrılmış bulunan ihtiyat akçelerinin tamamı, birikmiş ihtiyat akçelerinin ise son yıl karı hariç olmak üzere, Hazine’ye verilecek.

Yurtdışı borçlanmasında artık prim oranı yüzde 32 değil yüzde 45 olarak uygulunacak. Gerekçede, yurtdışı borçlanması yapanların kısa sürede emekli aylığıyla ödedikleri tutarları geri aldıkları, bunun da kurumun aktüaryal dengesini bozduğu belirtilerek “Nimet külfet dengesi de göz önüne alındı” denildi.

ZİMMET SAYILMAYACAK
Gümrükte el konulan araçlarla ilgili geçici bir hüküm getiriliyor. Yıl sonuna kadar gümrük idaresine başvuran ve ödenmesi gereken Özel Tüketim Vergisi’nin yüzde 25’ine denk düşen kısım 1 ay içinde öndenirse, el konulan araç sahibine iade edilecek. Reel sektörün bankalara olan yeniden yapılandırmalarıyla ilgili olarak çerçeve bir düzenleme de teklifte yer aldı. Finansal yeniden yapılandırmalar için BDDK tarafından çıkarılan yönetmelik kapsamında çerçeve anlaşmalar söz konusu olacak. Finansal yeniden yapılandırma maddesinin süresi iki yıl olacak. İlave kredi vermek, ana para, faiz, temerrüt faizi, gecikme cezaları gibi her türlü alacağı indirmek veya bunlardan kısmen veya tamamen vazgeçmek söz konusu olabilecek. Yapılacak işlemler, Damga Vergisi’nden, BSMV’den ve KKDF’den muafolacak. Teklifle Bankalar Kanunu’na da geçici madde ekleniyor ve yeniden yapılandırmalar nedeniyle zimmet suçlaması yapılamayacağı öngörülüyor. Sosyal Güvenlik Kurumu, ticari sır niteliğindeki verilerini Merkez Bankası ile paylaşabilecek. Ayrıca SGK sağlık verilerini de Sağlık Bakanlığı’yla paylaşacak.

YERLİ ELEKTRİKLİ OTOYA DESTEK
ELEKTRİKLİ araçları Türkiye’de imal eden mükelleflerin yatırıma katkı tutarları, bu mükelleflere vergi borçlarına mahsuben ödenebilecek. Bu yolla elektrikli otomobil üretilmesi ve bu araçların yurtiçinde tercih edilebilirliğinin vergisel olarak desteklenmesi amaçlanıyor.

YURTDIŞI ÇIKIŞ HARCI 50 TL

YURTDIŞI çıkış harcı 15 TL’den 50 TL’ye çıkarılacak. Üç katına kadar da çıkarılması için Cumhurbaşkanına yetki verilirken, 35 TL’lik fark bütçeye gelir olarak kaydedilecek. Şehir hastaneleri için aşağı yönlü revizyon yolu açılıyor. Buna göre sözleşmenin tarafları arasında mutabakat sağlanmak yoluyla, toplum kullanım bedeli veya hizmet bedeli ödemeleri azaltılabilecek. Yenilenebilir enerji kapsamında yatırımcılarla yapılan sözleşmelerdeki hak ve yükümlülükler, 36 ay süreyle uzatılacak.

TELEFONLAR İÇİN BİR DEFALIK HAK
ELEKTRONİK kimlik bilgisi değiştirilen cihazlar, 4 ay içinde engellenecek. Ancak bir yıl içinde başvuranlar, 250 TL ödeyerek cihazlarını kullanmaya devam edebilecekler. Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen sektör ve meslek gruplarında faaliyette bulunanların, talep etmeleri halinde hasılat esaslı kazanç tespiti yoluyla vergilendirmeleri söz konusu olacak. Söz konusu vergilendirme modeli, halen toplu taşıma otobüs işletmeleri için kullanılıyor.

ON BİNLERCE ARAÇ SAHİBİNİ İLGİLENDİRİYOR
İstanbul Barosu’na üye avukat İpek Güvenç, gümrükte el konulan araçlara ilişkin düzenlemenin on binlerce kişiyi ilgilendirdiğine işaret ederek “Yeni tasarıda idari işlem olan mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararları yönünden bir düzenleme yapıldığı görülüyor. Bununla beraber 5607 sayılı yasa kapsamında bir düzenlemeye yer verilip verilmediği merak konusu. Zira bu şekilde, ağır ceza mahkemelerince tedbir konulan binlerce araç mevcut… Araçların çoğunun birden fazla kez el değiştirdiği ve yargılama süreçlerinin çok uzun sürdüğü göz önüne alındığında bu durumun iyi niyetli araç sahipleri bakımından ciddi mağduriyetler yarattığı ortada” dedi.

SÜREYE DİKKAT EDİN
Av. Güvenç açıklamasının devamında “Önceki yasa döneminde yaşanan bir kısım aksaklıkların da mevcut tasarıda giderilmiş olması büyük önem taşıyor. Özellikle başvuru ve ödeme sürelerinin net bir şekilde belirtilmesi hak kayıpları yaşanmaması adına çok önemli. Önceki yasa döneminde yaşanan en büyük aksaklık ödeme sürelerinde yaşanmıştı. Çok sayıda kişi, ödemeleri gereken tutarların vergi dairelerince kendilerine ödeme süresinden sonra bildirilmiş olması sebebi ile süresinde ödeme yapamamış ve bu haktan yararlanamamıştı. Dolayısıyla tasarının yasalaşması durumunda başvuru ve ödeme sürelerine dikkat etmek büyük önem arz ediyor. Yine vatandaşların başvuru usulü konusunda da dikkatli olması, evrakları eksiksiz bir şekilde sunması da diğer bir önemli husus… Uzun süredir beklenen bu tasarının yasalaşması, binlerce araç malikinin mağduriyetinin giderilmiş olması anlamında önemli bir gelişmedir” şeklinde konuştu.