Yeni Petrol Kanunu Tasarısı'na sert tepki

Petrol Mühendisleri, Jeoloji Mühendisleri, Jeofizik Mühendisleri Odaları ile Petrol Jeologları Derneği ve Petrol-İş Sendikası Başkanları bugün bir basın toplantısıyla kamuoyunu Türk Petrol Kanunu Tasarısı'na karşı çıkmaya çağırdı. 4 oda ve Sendika adına açıklamayı yapan Petrol Mühendisleri Odası Başkanı Mehmet Kul, 5 kuruluş olarak hiçbir siyasi mülahazaya girmeden, sadece ülke menfaatleri için bir araya geldiklerini söyledi. Petrol aramacılığını teşvik etmek iddiasıyla hazırlanan tasarının bu haliyle sadece mevcut sahaların ve lisansların özel şirketlere getirilmesi için kanuni zemin yaratacağına dikkat çekti. Hem siyasi partileri hem de kamuoyunu tasırının yasalaşmasına engel olmaya davet etti. 
 
İDARENİN MEMURU, DEDİLER GÖRÜŞ SORMADILAR
 
Türk Petrol Kanunun, 5 yıl önce tüm karşı çıkışlarına rağmen TBMM'de kabul edildiğini ancak kanunun bazı maddelerinin yeniden görüşülmesi için dönemin Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından meclis'e iade edildiğini anımsattı. Kul, 5 yıl boyunca beklemede tutulan Petrol Kanununun yeniden gündeme getirildiğini, bazı itirazlarının kabul görmekle birlikte can alıcı maddelere ilişkin görüşlerinin dikkate alınmaksızın yeniden Meclis'e gönderildiğine dikkat çekti. Tasarının, tüm itirazlarına rağmen alelacele tartışılmadan komisyondan geçirildiğini belirten Kul, bu süreçte mevcut hakları ellerinden alınmak istenen kamu şirketi Türk Petrolleri Anonim Ortaklığının (TPAO) idarenin memuru olduğu belirtilerek görüş dahi sorulmadığını söyledi. Buna karşın özel sektörün tüm taleplerinin karşılandığını vurguladı.
 
İTİRAZ EDİLEN 7 GEREKÇE ŞÖYLE:
 
Kul, 5 kuruluş olarak tasarıya niçin itiraz ettiklerini ise şöyle özetledi:
 
1- Milli menfaat, ifadesi tasarının sadece amaç maddesinde göstermelik olarak yer aldı. Oysa mevcut yasanın temel kriteri olan 'petrol arama ve üretim talebinin milli menfaatlere uygun olması' koşulu yeni tasarıda yer almadı. Böylece ülke çıkarını gözetme anlayışı terk edildi.

YABANCI DEVLETLERİN ÖNÜ AÇILDI
 
2- Yabancı devlet şirketlerinin petrol faaliyetinde bulunabilmeleri için uygulanan koşullar kaldırılarak, stratejik öneme sahip petrol arama ve üretim faaliyetinde yabancı devletlerin hakimiyetinin önü açıldı.
 
ÖZELLEŞTİRME DEĞİL, ENTEGRASYON
 
3- Devlet adına arama ve üretim faaliyetinde bulunan TPAO'nun mevcut kanunda sahip olduğu haklar geri alınarak, kamu kuruluşumuzun özelleştirilmesinin önü açıldı. Oysa dünya örneklerinde olduğu gibi özelleştirme bir yana milli şirketimizin kuruluşunda olduğu gibi arama, üretim, taşıma, rafinaj ve dağıtım faaliyetlerini içeren eski entegre yapısına yeniden kavuşturularak, güçlenmesi sağlanmalı.
 
Süresi dolan petrol üretim sahalarının koşulsuz TPAO'ya verilmesi şartı kaldırılmış, bu sahaların özel sektör şirketlerine sunulmasının önü açılmıştır. Yine dünyada olduğu gibi ülkemizde de süresi dolan üretim sahalarının devlete dönmesine ilişkin mevcut yasadaki hükümler mutlaka korunmalıdır.
 
YETERLİLİĞİ OLMAYANA İZİN
 
4- Petrol arama ruhsatı için yapılacak başvurularda 'talebin milli menfaatlere uygun olması' ile teknik yeterliliğe ve tecrübeye sahip olunma şartı kaldırılarak; bilgi, ekip ve ekipman yönünden yetersiz şirketlere ruhsat verilmesi sağlanmış ve sektör piyasanın insafına bırakılmıştır.  Bu yanlıştan derhal dönünmelidir.
 
ARAMA İŞİ TEKEL OLUR
 
5- Bir şirketin sahip olabileceği arama ruhsat sayısındaki kısıtlama kaldırılırken, tek bir şirketin tekel oluşturabilecek şekilde tüm ülke kara ve deniz alanlarında hak sahibi olma riski yaratılmıştır. Örneğin Amerikalı bir A şirketi, Karadeniz'de, Diyarbakır'da, Batman'da denizde ve karada petrol arama ruhsatlarının tamamını toplayabilecek; keyfi olarak arama sürecini uzatabilecek; süre bitiminde benzer şekilde bir B şirketi aynı tavrı sürdürebilecek. Bu süreç 30-40 yıla varan sürelerde devam edebilecek.
 
ORMAN VE MİLLİ PARKLARDA ARAMA
 
6- Orman sayılan yerlere ilave olarak milli parklarda dahi petrol arama ve üretimi yapılmasının önü açılacak.
 
7- Petrol şirketlerinin mevcut kanunda ödemekle yükümlü oldukları yüzde 55 toplam vergi oranı, yüzde 40'a indirilecek. Petrol şirketlerinin gelecekteki vergi ödemeleri sınırlandırılırken, devlet ciddi bir gelir kaybıyla karşı karşıya kalacak.
 
8- Petrol şirketlerine istihdam ettikleri yabancı personel sayısının iki katı oranında yerli personel çalıştırma şartı getirilmeli.