TÜRK lirası'ndan 1 Ocak 2005'de altı sıfır atılarak, 1 milyon liranın 1 Yeni Türk Lirası'na (YTL) eşitlenmesini öngören yasa tasarısı TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edildi.
Darphane Genel Müdürlüğü'nün madeni para üretimi için ihtiyaç duyduğu mal ve hizmet alımlarını Kamu İhale Kanunu kapsamı dışında tutan madde, önergeyle metinden çıkarıldı.
Devlet Bakanı Ali Babacan, bu tasarının devrim niteliğinde tarihi bir düzenleme olduğunu söyleyerek, ‘‘YTL çıktığında, vatandaşımız sahip olduğu
döviz banknota gösterdiği özeni, kendi banknotuna da gösterecek. Parasını güvenle, onurlu bir şekilde taşıyacak’’ dedi.
Bakan Babacan, sunuş konuşmasında, dünyada 100 bin liranın üzerinde banknotu bulunan 8 ülke olduğunu ancak 20 milyonluk banknota sahip tek ülkenin Türkiye olduğunu söyledi. Türk Lirası'nın yabancı TV'lerde ‘‘Kim milyoner olmak ister?’’ gibi programlarda espri konusu olduğunu kaydeden Babacan, ‘‘Para cezası verilen bir turistin baygınlık geçirdiğini herhalde hatırlıyorsunuzdur’’ diye konuştu.
DÜNYADA SORUN OLDUK
1980'den sonra iki yılda bir olmak üzere 11 kez yeni banknot çıkarıldığını söyleyen Babacan, dünyada en büyük kupürlü banknotun Türkiye'de olmasının uluslararası para ödeme sistemi olan ‘swift’te de sorun çıkardığını anlattı.
Babacan, Komisyon üyesi milletvekillerinin sorularını yanıtlarken, zamanlamanın uygun olduğunu söyleyerek, ‘‘Merkez Bankası'nın beklenti anketlerine göre ilk kez hedef enflasyonla beklentiler arasında 1.1'lik bir fark var’’ dedi.
YUVARLAMA ETKİSİ
Babacan, AB'de
Euro'ya geçiş sürecinde küsurları yuvarlama etkisi nedeniyle, fiyatlarda bir defalık bir enflasyonist etki olduğunu kaydederek, ‘‘Bu durum, çevirmelerde kullanılan katsayıların küsurlu olmasından kaynaklandı. Zihinde dönüştürme yapmak zordu. Ama bizde böyle bir sorun yaşanacağını sanmıyoruz. Olsa bile etkisi çok minimal düzeyde kalır’’ diye konuştu.
Şimdiki lira 2006'da tedavülden kalkacak DEVLET Bakanı Ali Babacan'ın verdiği bilgiye ve tasarıya göre, altı sıfırı atılmış lirayla ilgili düzenlemeler şöyle:
1 Ocak 2005'de Yeni Türk Lirası (YTL) tedavüle girecek. 1 milyon lira, 1 YTL'ye eşit olacak. 100 Yeni Kuruş 1 YTL'ye eşit olacak.
TL ile YTL, 2005 yılı boyunca aynı anda tedavülde olacak. Altı sıfırlı TL, 31 Aralık 2005'de tedavülden kalkacak. Ancak 10 yıl boyunca, değişim için kabul edilecek.
YTL bir süre sonra TL adını alacak. Ancak bunun zamanlamasına henüz karar verilmedi. Bakanlar Kurulu, durumu izleyerek bir tarih saptayacak,
Banknotların resim ve görüntülerinin çoğaltılması ve yayımlanmasına ilişkin boyut renk, malzeme, çözünürlük Merkez Bankası'nca belirlenecek.
Bir yıl sonra katrilyona buruk şekilde güleceğizBAŞBAKAN Recep Tayyip Erdoğan, dün partisinin grup toplantısındaki konuşmasının önemli bir bölümünü TL'den 6 sıfır atılmasına ayırdı. Erdoğan, Türk Lirası'ndan 6 sıfır atılmasındaki temel amacın, ulusal para birimine yeniden güven ve itibar kazandırmak olduğunu bildirdi. Erdoğan, dünyada bugüne kadar 49 ülke parasından sıfır atıldığını, bu ülkelerde para reformlarının genellikle istikrar programlarıyla birlikte gündeme geldiğini ve programların enflasyon üzerindeki olumlu etkilerinin ortaya çıktıktan sonra gerçekleştirildiğine dikkati çekti. Erdoğan, ‘‘Bu da gösteriyor ki, bizim paramızda altı sıfır atma kararımız özel bir tercih değil ekonomik bir ihtiyaçtır’’ dedi.
5 kuruşa alınan ekmek, 7 kuruşa alınan gazoz, 50 liraya alınan araba, 100 liraya alınan dairenin günümüzde hatıralarda kaldığına dikkat çeken Erdoğan, ‘‘Bir yıl sonra ise inşallah milyarlar, trilyonlar, katrilyonlar, belki de buruk bir şekilde gülümseten hatıralar olarak kalacaktır’’ diye konuştu.
Serdengeçti: 5 kuruşun hesabını artık bileceğizMERKEZ Bankası Başkanı Süreyya Serdengeçti, paradan altı sıfır atmanın psikolojik etkisinin çok önemli olduğunu, kararlılık göstergesi olması nedeniyle bekleyişleri olumlu etkileyeceğini söyledi. TBMM Plan ve Büatçe Komisyonu üyelerinin altı sıfır atma için ‘‘Neden 2005?’’ sorusunu ‘‘Zamanlama olarak bir yılbaşında yapmak gerekiyor. Aksi taktirde istatistik ve muhasebe düzeninde bir dizi sorun çıkar’’ diye cevaplayan Serdengeçti, şöyle konuştu:
‘‘Euro'ya geçerken yuvarlamanın fiyatlardaki etkisi sadece binde 2 düzeyinde olmuş. Bu onlar için tabii ki çok önemli. Ama çok sıfırlı parada hassasiyet kayboluyor. Bizim 5 kuruşun değerini bilme deyimimiz vardı. Artık biz de 5 kuruşun hesabını bileceğiz.’’
Bugün, 20 milyon liralık banknotların emisyondaki payının yüzde 90, 10 milyon liralık banknotların ise yüzde 12 olduğunu açıklayan Saerdengeçti, YTL'ye geçince bu dağılımın değişeceğini kaydetti. YTL'ye geçilecek tarih olan 2005 başında, Kurban Bayramı'nın da olduğunu hatırlatan Serdengeçti, ‘‘Bayramlardan önce zaten banknot ihtiyacı çok olur. TL'den YTL'ye geçerken, asıl dramatik dönüşümü Kurban Bayramı'nda göreceğiz’’ dedi. Serdengeçti, soru üzerine, yastık altında tutulan paranın ‘döviz’ olduğunu düşündüğünü de açıklayarak, ‘‘Ama programda başarı sağlandıkça bu dövizlerin de sisteme girip TL'ye dönüşmesi lazım’’ dedi.
Birisi istedi diye zam yapmayız mazoşist değiliz, popülist olmayızBAŞBAKAN Recep Tayyip Erdoğan, yaklaşan yerel seçimler nedeniyle haksız olarak popülizm ithamlarına maruz kaldıklarını belirterek, popülizme tenezzül etmeyeceklerini söyledi. Erdoğan, ‘‘Biz acı çekmekten zevk alan mazoşist bir millet değilizki, kendi elimizle yaptığımızı yine kendi elimizle bozalım. AK Parti'nin popülizmle,
seçim için ulufe dağıtmaya, oy toplamak için ekonomik dengeleri sarsmaya zerre kadar ihtiyacı olmayacaktır’’ dedi.
Erdoğan, partisinin dünkü grup toplantısındaki konuşmasında, ‘‘Uluslararası Para Fonu (IMF) elektrik ve doğalgaza zam yapılması için bastırıyor’’ söylentilerine de yanıt verdi. Erdoğan, bazı kesimlerin ‘‘seçimden sonra zamları bekleyin’’ dediğine işaret ederek, ‘‘Buradan söylüyorum; Eğer zam yapılması gerekirse yapılır. Ama şunu biliniz ki, birileri talimat verdi diye zam yapmayız, asla böyle bir yola da girmeyiz’’ dedi.