Yeni ekonomik program

Bütçe açığı da yeni gelir kaynakları yaratılmadığı takdirde 26.5 katrilyon lira seviyesine çıkacak

Kamunun borç stoğu yıl sonunda, 143.2 katrilyon lira olacak. Bu rakam 2002 yılında 173.1, 2003 yılında da 197.1 katrilyon lira olacak. Bu yıl kamu kesimi net dış borç stoğunun GSMH'ya oranı yüzde 34.2'ye, net iç borç stoğunun oranı da yüzde 44.3'e yükselecek

Kamu sektörünün kısa vadeli dış borç stoğunun da bütün yıl için 2.1 milyar doları aşmaması öngörüldü

Konsolide bütçenin finansman ihtiyacı bu yıl için 79 milyar dolar olarak hesaplanırken 67.4 milyar dolarlık iç borç servisi yapılacak. Bu yıl 51.4 milyar doları iç, 15.8 milyar doları da dış olmak üzere toplam 67.2 milyar dolarlık borçlanma hedefleniyor

Eylem planında 27 taahhütte bulunuldu. Emlak Bankası ay sonuna kadar kapatılacak. Ek bütçe Haziran ayında çıkarılacak. Meclis tatile girmeden uluslararası tahkimle ilgili yeni bir yasal düzenlemeye gidilecek

Fon'daki 5 bankanın bünyesinde birleştirildiği Sümerbank'ın satışı için Eylül 2001 sonunda teklif alınacak. Uygun teklif alınmaması halinde bankanın tasfiyesi yoluna gidilecek.

Göreli olarak yüksek talep beklenen fon bünyesindeki bankalar Demirbank, Bank Ekspres ve İktisat Bankası olarak saptandı. Demirbank'ın satış süreci devam ederken, bu üç banka yıl sonuna kadar satışı gerçekleşmediği takdirde tasfiye edilecek. Kalan 4 banka ise bu ay ikinci bir geçiş bankasında toplanacak ya da tasfiye edilecek

Bu yıl yüzde 3 oranında daralacak ekonomide sadece tarım kesiminde büyüme hedefleniyor. 2001 yılının ilk çeyreği için tarımda 4.9 oranında büyüme olduğu hesaplanırken, sanayi ve hizmetlerde değişme olmadığı tahmin ediliyor

2001 BÜTÇE BÜYÜKLÜĞÜ 73 KATRİLYONA ULAŞACAK

Ekonomide ortaya çıkan krizle birlikte faiz yükünün artması sonucunda 48.2 katrilyon lira olarak bağlanan 2001 bütçesi, 73 katrilyon liralık bir büyüklüğe ulaşacak.

Türkiye'nin Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı kitapçığında yeralan veriler üzerinde yapılan hesaplamalara göre, bu yıl faiz dışı harcamaların gayrı safi milli hasılaya (GSMH) oranı yüzde 19.9 olarak gerçekleşecek. 2001 yılındaki GSMH'nin 182 katrilyon 439 milyar lira olarak hesaplandığı dikkate alındığında, bütçede faiz dışı harcamaların tutarı 36 katrilyon 305 trilyon liraya ulaşacak.

Faiz dışı harcamaların 14 katrilyon 230 trilyon lirasını personel, 4 katrilyon 743 trilyon lirasını diğer cari, 3 katrilyon 831 trilyon lirasını da yatırım harcamaları oluşturucak. Bütçeden sosyal güvenlik kuruluşlarına 5 katrilyon 108 trilyon lira, tarımsal desteklemeye de 1 katrilyon 94 trilyon lira aktarılacak.

Bütçeden ihracatçılara ödenecek KDV iadesi ile emeklilerin vergi iadesi için de 2 katrilyon 6 trilyon lira çıkacak.

36.6 KATRİLYONLUK FAİZ ÖDEMESİ

Program kitapçığında 2001 yılındaki net faiz ödemelerinin de GSMH'nin yüzde 20.1'ine denk olduğu vurgulanıyor. Bu durumda, bütçedeki faiz ödeme miktarı da 36.6 katrilyon liraya ulaşacak.

Böylece bütçedeki toplam harcama miktarı da 73 katrilyon lira seviyesine yükselecek.

Buna karşılık, bütçe gelirleri GSMH'nin yüzde 25.5 düzeyinde kalacak.

Programa göre, 46 katrilyon 521 trilyon lira olarak hesaplanan bütçe gelirlerinin 37 katrilyon 217 trilyon liralık bölümünü vergi gelirleri meydana getirecek. Bu çerçevede 2001 bütçesinde 4.1 katrilyon lira gelir gelmesi öngörülen akaryakıt tüketim vergisinden de 5 katrilyon 473 milyar lira kaynak sağlanacak.

Programda bütçedeki vergi dışı gelirler de 9 katrilyon 304 trilyon lira olarak yeralıyor.

Bu şekilde 2001 yılı bütçe açığı da yeni kaynaklar yaratılmadığı takdirde 26.5 katrilyon liralık bir seviyeye yükselecek.

KAMUNUN BORÇ STOĞU 143.2 KATRİLYON LİRA OLACAK

Kamunun borç stoğu yıl sonunda 143 katrilyon 214 trilyon 615 milyar lira olacak.

Bu rakam 2002 yılında 173 katrilyon 53 trilyon 56 milyar lira, 2003 yılında da 197 katrilyon 53 trilyon 274 milyar lira olacak.

"Türkiye'nin Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı"nda yeralan verilere göre, 2000 yılı sonu itibariyle yüzde 58.4 olan kamu kesimi net borç stoğunun GSMH'ye oranının 2001 yılı sonunda yüzde 78.5'e çıkması, 2002 yılında yüzde 70.4'e, 2003 yılında da yüzde 64.9'a gerilemesi bekleniyor.

Toplam borç stoğunun GSMH'ya oranında 2001 yılında beklenen 20 puanlık artışın 14.5 puanının net dış borç stoğundaki, 5.5 puanının ise net iç borç stoğundaki artıştan kaynaklanması bekleniyor. 2001 yılında borç stoğunun GSMH'ya oranının hızlı artışına ve yüksek reel faizlere rağmen, 2002 yılında borç stoğunun GSMH'ya oranında yüzde 8 civarında düşme bekleniyor.

Net dış borç stoğunun GSMH'ya oranının yıl sonunda yüzde 34.2, 2002 yılında da yüzde 28.3 olarak gerçekleşmesi beklenirken, net iç borç stoğunun GSMH'ya oranının ise yıl sonunda yüzde 44.3, gelecek yılın sonunda da yüzde 42.1 olarak gerçekleşmesi bekleniyor.

KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOĞUNA HEDEF GETİRİLDİ

Programda kısa vadeli dış borç stokuna hedef getirilirken, toplam kamu sektörünün kısa vadeli dış borç stokunun bütün yıl için 2.1 milyar doları aşmaması öngörüldü.

Kamu kesimi dış borçlanmasına ve garantili borçlanmaya da sınır getirilirken, 1992-2000 döneminde üstlenilen Hazine garantili kredi tutarı 6.8 milyar dolar olurken, 2001-2011 döneminde kamu kurum ve kuruluşlarının ödemesi gereken dış borç miktarı da yap-işlet-devret projeleri kapsamında sağlanan ürün alım garantileri hariç, 11.8 milyar dolar olarak öngörüldü.

AYLIK BORÇ GERİ ÖDEMESİ

Bu yıl toplam 72 katrilyon 925 trilyon lira iç borç geri ödemesi, 12 katrilyon 919 trilyon lira da toplam dış borç geri ödemesi yapılacak. Aylara göre yapılacak borç ödemeleri şöyle: