Yeni Ekonomi Programı’nda enflasyonu kalıcı olarak tek haneye düşürmek için yol haritası belirlendi: Olağandışı fiyata takip
Güncelleme Tarihi:
Gelecek üç yıla ilişkin politika hedeflerinin yer aldığı Yeni Ekonomi Programı’na (YEP) göre enflasyonla mücadele için mal ve hizmet fiyatlarındaki olağandışı değişimler takibe alınacak. Mal ve hizmet birim fiyatlarındaki olağandışı değişimlerin takibi amacıyla mal ve hizmet standart kod ve birim ölçüsü bilgilerinin elektronik belgelerde yer alması sağlanacak. Bu veriler büyük veri ve veri analiz sistemleri üzerinden ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının kullanımına sunulacak, böylece enflasyonla mücadeleye katkı sağlanacak.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak tarafından açıklanan 2021-2023 dönemine ilişkin Yeni Ekonomi Programı’na göre (YEP) enflasyonun kalıcı olarak düşük tek haneli seviyelere indirilmesi temel hedef. Enflasyonun 2021 yıl sonunda yüzde 8.0 olarak gerçekleşmesi, Program dönemi sonunda ise yüzde 4.9 düzeyine gerilemesi bekleniyor. Bunun için neler yapılacağı tek tek şöyle sıralandı:
Kamunun yönlendirdiği bazı fiyat ve ücretlerde geçmiş enflasyon yerine YEP enflasyon hedeflerine göre ayarlamalar yapılacak. Böylece enflasyonda atalet etkisi sınırlandırılacak.
Eşel mobil sistemi ile petrol fiyatlarındaki olası oynaklığın enflasyon üzerindeki etkisi bütçe dengesi de gözetilerek sınırlandırılmaya devam edilecek.
Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu’nun fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamalarına karşı piyasa dengesini ve tüketicileri korumaya yönelik faaliyetleri etkinleştirilecek.
Doğalgaz arz güvenliğinin sağlanarak fiyat istikrarının korunması amacıyla Tuz Gölü ve Kuzey Marmara doğalgaz yeraltı depolama tesislerinin kapasiteleri ile geri üretim kapasiteleri artırılacak.
KAMU MALİYESİ ADIMLARI
YEP’e göre Program dönemi boyunca mali disiplin kararlılıkla sürdürülecek. Kalıcı gelir kaynakları ile vergi tahsilatında etkinliğin artırılması ve ekonomide kayıt dışılığın azaltılması hedefleniyor. 2023 yılında bütçe açığının milli gelire oranının yüzde 3.5 olacağının tahmin edildiği YEP’te, kamu maliyesi için atılacak adımlar şöyle sıralandı:
Devlet Malzeme Ofisinin uluslararası ölçekte öncü bir merkezi satın alma kurumuna dönüşümü sağlanacak. Tıbbi cihazlarda değer bazlı geri ödeme modelleri ve bununla beraber uygulamaya alınması planlanan risk paylaşımı modelleri ile kaliteli ürüne ödeme yapılması ve daha etkin bütçe kullanımı sağlanacak.
Yerli üretimi desteklemek amacıyla ithal yoğunluğu yüksek ürünlerin vergi oranları gözden geçirilerek, bu ürünlerin ithalatının azaltılmasına katkı verilecek.
VERGİ KAYBI AZALACAK
Dijital olarak alınıp satılabilen ve transfer edilebilen, dijital bir değeri temsil eden sanal varlıklar kullanılarak yapılan işlemlerin vergilendirilmesine yönelik çalışmalar sürdürülecek, bu varlıkların suçun finansmanında kullanılmasının önlenmesine yönelik bir takip mekanizması kurulacak.
Dijital ekonomik faaliyetlerin tam ve doğru şekilde vergilendirilmesi sağlanacak, matrah aşındırma ve kar kaydırma kaynaklı vergi kaybı azaltılacak.
Vergisel işlemlerde uzaktan denetim ve risk bazlı incelemelerin yaygınlaştırılması için RADAR sistemi kurulacak. Farklı veri kaynaklarından edinilen bilgiler RADAR sisteminde toplanacak, risk senaryoları oluşturulacak ve modelleme yapılacak.
Elektronik ortamda yapılan ticari faaliyetlerin ve sosyal medya kullanılarak kazanılan gelirlerin vergilendirilmesine yönelik düzenlemeler gözden geçirilecek.
KADEMELİ İYİLEŞME
YEP’te gelecek üç yıllık dönemin temel hedefleri de sıralandı. Buna göre koronavirüs salgını ile mücadele nedeniyle ekonomide ortaya çıkan etkiyi bertaraf etmek için alınan kamu maliyesi tedbirleri geçici süreyle uygulanacak bununla birlikte ekonomide kalıcı toparlanmayla bütçe dengesinde kademeli iyileşme sağlanacak. Vergi politikaları vergide adalet ve eşitlik ilkelerini pekiştirecek şekilde sürdürülmeye devam edilecek, vergi tahsilatının etkinliği artırılacak ve kayıt dışı ekonomiyle mücadele sürdürülecek. Program süresince, vergi affına gidilmeyecek. Petrol ve doğal gaz kaynağı arama faaliyetleri hızlandırılacak. Karadeniz’de bulunan Sakarya doğal gaz sahası üretime alınarak bulunan rezervin en kısa sürede ekonomiye kazandırılması sağlanacak. Türkiye Varlık Fonu, cari işlemler dengesini güçlendirecek, ülkenin stratejik hedeflerini ve finansal piyasaların gelişmesini destekleyecek, yerli ve yabancı yatırımcılar ile iş birliklerine dayanan sabit sermaye yatırımları yapacak.
3 YILLIK BÜTÇE BÜYÜKLÜKLERİ
YEP’le birlikte bütçe büyüklükleri de belli oldu. Bu yılın bütçe rakamlarında yapılan revizyona göre bu yıl sonunda bütçe açığı 239.2 milyar lira olacak. Harcamalar 1.2 trilyon lira olurken, vergi gelirleri 750.7 milyar lira olarak gerçekleşecek. 2021 yılında ise 1.3 trilyon liralık harcama yapılacak. Vergi gelirlerinin 922.7 milyar liraya çıkacağı öngörülürken, gelecek yıl bütçenin 245 milyar lira açık vereceği tahmin ediliyor.