Yeni DEİK’ten çifte şok

GECE yarısında torba kanuna eklenen bir maddeyle “kamulaştırılan” Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu’nun (DEİK) yeni yönetmeliği dün Resmi Gazete’de yayınlandı. Yeni yönetmelikte eski DEİK’in malvarlığının devri ve sivil toplum kuruluşlarının gelir aktarıma zorunluğu dikkat çekti.

BAKANLIK KURUMLARI ÇIKARMAYA YETKİLİ OLACAK
Yeni yönetmelikle, DEİK’in kurucu kuruluş sayısı 40’tan 99’a çıktı. Kurucu kuruluşlar arasına 24 ticaret ve sanayi odası ile TİM’e bağlı 26 ihracatçı birliği de girdi. Ekonomi Bakanlığı’na ise kurucu kuruluş statüsünü sona erdirme ve yeni kuruluş ekleme yetkisi tanındı. Kurucu kuruluşlar arasında Film Yapımcıları Meslek Birliği, Türk-Arap İşadamları Derneği, Akredite Hastaneler Derneği, Franchising Derneği de yer aldı.

GENEL KURULDA BAKANLIĞA 25 ÜYE KONTEJANI
DEİK Genel Kurulu delegeleri; kurucu kuruluşlardan birer üye, iş konseyi başkanları, DEİK onursal üyelerinin yanı sıra bakanlıkça belirlenen 25 üyeden oluşacak. Ekonomi Bakanı, genel kurulu olağanüstü toplantıya çağırmaya yetkili olacak. DEİK Genel Kurulu’nun görevlerinden biri de dış ekonomik ilişkileri “kalkınma planları ve hükümet programlarını” göz önünde bulundurarak karara bağlamak olacak.

İŞ DÜNYASINA AİDAT SÜPRİZİ
Yeni dönemde Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Türkiye Sanayici ve İşadamları Derneği (TÜSİAD), Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD), Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ve Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) her yıl gelirlerinin yüzde 1’ini DEİK’e aktarmakla yükümlü olacak. Ayrıca kurucu kuruluş arasında sayılan 24 ticaret ve sanayi odası ile, 26 ihracatçı birliği yıllık gelirlerinin binde 5’ini katkı payı olarak DEİK’e aktaracak. Bakanlığın da yardım yapacağı DEİK’in gelirlerine arasına sponsorluklar da eklendi. Kamu kurum veya kuruluşlarından ise DEİK’e katılım payı istenemeyecek.

ÇALIŞANLARIN TAZMİNATINI KİM ÖDEYECEK?
Yönetmeliğe eklenen geçici maddelere göre, mevut olan iş konseyleri devam edecek. İş konseylerinin başkan ve yürütme kurulu üyeleri de ilk seçimli genel kurul toplantısına kadar görevini sürdürecek. Bu durumda Türk Rus İş Konseyi Başkanı Tuncay Özilhan, Türk ABD İş Konseyi Haluk Dinçer, Türk Çin İş Konseyi Hüsnü Özyeğin’in aralarında bulunduğu isimler 2015 yılına kadar iş konseyi başkanı olarak devam edecek. Ancak yönetmelikte, çalışanların durumuna ilgili herhangi bir geçiş hükmüne yer verilmedi. Bu durumda 50’ye yakın DEİK çalışanının işe devam etmesi yolu kapandı. Çalışanların tazminatlarının kimin tarafından ödeneceğine ilişkin bir düzenleme de yapılmadı.

Hukuka aykırı iddiası

DEİK’in tüm malvarlığının Ekonomi Bakanlığı bünyesinde kurulan yeni DEİK’e devredilmesinin anayasaya aykırı olduğu iddia edildi. Anayasa hukukçusu Prof. Dr. Tevfik Gülsoy, “Malvarlığı bölümü kanunla düzenlenmemişse yönetmelikle düzenlemez. Anayasaya göre özel mülkiyete konu bir malvarlığı ancak belli şartlarda kamulaştırılır. Burada ise o şartlar oluşmamış olarak gözüküyor” bilgisini verdi. Aynı şekilde TOBB, TÜSİAD, TİM, MÜSİAD gibi kuruluşların ve odalar ile ihracatçı birliklerinin yıllık gelirlerinin bir bölümünün de yönetmelikle DEİK’e aktarılmasının da yönetmelikle değil kanunla belirlenmesi gerektiği de öne sürüldü.

Yönetim kurulu 25 üyeden 35 üyeye çıktı
Bugüne kadar 25 üyeden oluşan DEİK yönetim Kurulu artık 35 üyeden oluşacak. Yönetim Kurulu Başkanı bakan tarafından belirlenecek ve görevden alınacak. Yönetim kurulunun görev süresi ise 2 yıldan 4 yıla çıkacak. Yönetmelikle birlikte yayınlanan eklerde ise yeni yönetim kurulu üyeleri yer aldı. Buna göre Abdülkadir Konukoğlu, Abdullah Tivnikli, Ahmet Kocabıyık, Ali Koç, Berna İlter, Ebru Özdemir, Ender Yorgancılar, Fuat Tosyalı, Haluk Dinçer, İbrahim Burkay, Lucien Arkas gibi isimler yeni yönetime girdi. Yeni yönetimde olmayan isimler arasında Halim Mete ve Mustafa Boydak da bulunuyor.

DEİK’in yeni yönetim kurulu

Abdulkadir Konukoğlu (Sanko Holding Yönetim Kurulu Başkanı)
Abdullah Tivnikli (Eksim Holding Yönetim Kurulu Başkanı)
Ahmet Çalık (Çalık Holding Yönetim Kurulu Başkanı)
Ahmet Kocabıyık (Borusan Holding Yönetim Kurulu Başkanı)
Ahmet Nazif Zorlu (Zorlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı)
Ali Kibar (Kibar Holding Yönetim Kurulu Başkanı)
Ali Koç (Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı)
Başaran Ulusoy (Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği Başkanı)
Berna İlter (BRN Yatak Yönetim Kurulu Başkanı)
Çetin Nuhoğlu (Uluslararası Nakliyeciler Derneği Başkanı)
Ebru Özdemir (Limak Yönetim Kurulu Başkanı)
Ender Yorgancılar (EBSO Başkanı)
Ferit Şahenk (Doğuş Holding Yönetim Kurulu Başkanı)
Fuat Tosyalı (Tosyalı Holding Yönetim Kurulu Başkanı)
Güler Sabancı (Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı)
Haluk Dinçer (TÜSİAD Başkanı), Hasan Sert (TÜMSİAD Başkanı)
İbrahim Burkay (Bursa TSO Başkanı), İbrahim Çağlar (İTO Başkanı)
İdil Yiğitbaşı (Yaşar Holding Yönetim Kurulu Başkanı)
Latif Aral Aliş (Savunma ve Havacılık Sanayi İhracatçıları Birliği Başkanı)
Lucien Arkas (Arkas Holding Yönetim Kurulu Başkanı)
Rifat Hisarcıklıoğlu (TOBB Başkanı)
Mahsum Altınkaya (Güneydoğu Anadolu Hububat-Bakliyat-Yağlı Tohum İhracatçıları Birliği Başkanı)
Mehmet Büyükekşi (TİM Başkanı)
Mithat Yenigün (TMB Başkanı)
Murat Ülker (Yıldız Holding Yönetim Kurulu Başkanı)
Nail Olpak (MÜSİAD Başkanı)
Ömer Cihat Vardan (İKV Başkanı)
Remzi Gür (Gürmen Giyim Yönetim Kurulu Başkanı)
Rona Yırcalı (Best AŞ Yönetim Kurulu Başkanı)
Pınar Eczacıbaşı (GP-Trust Finansal Yönetim ve Danışmanlık Yönetim Kurulu Başkanı)
Tuncay Özilhan (Anadolu Grubu Yönetim Kurulu Başkanı)
Vahap Küçük (Tema Holding Yönetim Kurulu Başkanı)
Zeynep Bodur Okyay (Kale Grubu Başkanı)