Yaş gününde buğday kavgası

Hububat fiyatları, ikinci yılını kutlayan dünkü Bakanlar Kurulu'nda sert tartışmalara neden oldu. Tarım Bakanı Hüsnü Yusuf Gökalp, 178 bin lirada direndi, Kemal Derviş, ‘‘IMF'ye söz verdik. 155 binin üzerinde veremeyiz’’ dedi. Sertleşen tartışmalar, Ecevit'in, ‘‘Kesin’’ diye bağırmasıyla bitti. Kriz liderler zirvesinde çözüldü.

Hububat destekleme fiyatları, dün ikinci yılını kutlayan Bakanlar Kurulu'nda kavgaya neden oldu. Hazine'den sorumlu Devlet Bakanı Kemal Derviş ile Tarım Bakanı Hüsnü Yusuf Gökalp arasında, hububat fiyatının 18 bin 200 lira daha arttırılıp arttırılmaması, sert tartışmanın yaşanmasına yol açtı.

Kavgaya MHP lideri, Başbakan Yardımcısı Devlet Bahçeli de katıldı. Bahçeli, Derviş'e, ‘‘Üslubunuza dikkat edin. IMF böyle istedi diyorsunuz. IMF'ye vaatte bulunmadan önce bana mı sordunuz’’ diye çıkıştı.

Derviş ile Gökalp arasındaki tartışmayı Başbakan Bülent Ecevit, ilk kez bir Bakanlar Kurulu'nda sesini yükseltip ‘‘Kesin’’ diye bağırmasıyla son buldu. Bakanlar Kurulu kavga nedeniyle hububat taban fiyatını belirleyemeyince, sorunun çözümü liderler zirvesine kaldı. Derviş ile Gökalp arasında taban fiyatlardan kaynaklanan anlaşmazlık geçen hafta çözülemeyince, dün yapılan Bakanlar Kurulu toplantısına kaldı.

Koalisyonun ikinci yılını da kutlayan Bakanlar Kurulu'nun başlangıcı basına açık yapıldı. Ecevit, iki yıllık icraatlarını aktardıktan sonra, basın dışarı davet edildi ve Ecevit, hububat destekleme fiyatlarını belirleyeceklerini söyleyerek Tarım Bakanı Hüsnü Yusuf Gökalp'e söz verdi. Gökalp, uzun süren çalışmaları sonucunda Hazine ile bir anlaşmaya varamadıklarını bildirdi. Gökalp, taban fiyata ilişkin bağımsız araştırma kuruluşlarına da bir çalışma yaptırdığını belirterek, ‘‘En düşük fiyat 178 bin liraya geliyor. Bundan aşağısı olmaz’’ dedi. Gökalp, köylünün durumunun çok kötü olduğunu da kaydederek şöyle devam etti:

‘‘Bizim şimdi istediğimiz, Hazine'nin garantisi ile TMO'nun dışardan borçlanması yöntemiyle bunu çiftçiden ürününü alabilmek. Burada programı aksatacak, taviz verilecek bir durum da olmayacak. Çünkü, biz dışardan yapacağımız borçlanmayı bir yıl içinde geçmiştede olduğu gibi hemen kapatacağız. Eğer bunu yapmazsak, çiftçiye bu parayı vermezsek bir daha ürün ekecek gücü kalmayacak. Bu sadece geri ödemeli bir borçlanma olacak. Çiftçinin bütün ürününü TMO da almayacak. Sadece çiftçinin ürününü daha düşük fiyatla gitmesinin önünde engel olacak. Yani bir regülatör görevi yapılacak. Bunda neden direniliyor anlamakta güçlük çekiyorum.’’

ENFLASYONU KÖRÜKLER

Ecevit, Gökalp'in ardından Kemal Derviş'e söz verdi. Derviş, 155 bin liranın üzerinde bir fiyat vermelerinin söz konusu olmadığını belirterek, Gökalp'in önerdiği 178 bin liralık fiyatı çok yüksek buldu. Derviş, her ne kadar, daha sonra karşılığı bulunup kapatılacak bir yıllık borçlanma yoluyla çiftçinin ürün bedeli ödenecek olsa da, fiyatın yüksek verilmesinin toplam enflasyon üzerinde etkili olacağını söyledi.

Derviş, enflasyonu körükleyici uygulamaların da programı aksatacağını vurguladı ve ‘‘IMF de bu konuda ısralı. Biz piyasaları olumsuz yönde etkileyecek uygulamalar içine giremeyiz, panik yaratamayız. Bu programın yıpranmasına neden olur’’ görüşünü dile getirdi. Derviş, belirledikleri fiyata, bir yıl sonraki hedef Tüketici Fiyat Enflasyonu'nu eklediklerinde taban fiyatın 155 bin lirayı aşmadığını vurguladı. Derviş, bunu daha önce de Gökalp'e defalarca anlattığını belirterek, ‘‘IMF de zaten karşı çıkıyor. Dış finans piyasalarını biliyorum. Libor artı 8-9'dan aşağı kredi bulamazsınız. Bunun ötesinde kesinlikle bir artış yapmayız’’ dedi.

BAHÇELİ SİNİRLENİYOR

Bu sözlere sinirlenen Gökalp, izin alıp bürokratlarını içeri davet etti ve libor artı 2,5'tan üç ayrı finas kurumunun bağlantı yapmaya hazır olduğunu söyledi. Bürokratlarının getirdiği ön mutabakat metinlerini gösteren Gökalp, ‘‘Anlaşma yapmak için sadece Hazine'nin onayını bekliyoruz. Ben Hazine'ye bürokratlarımı gönderip anlaşma yapılmasını istiyorum. Görüşme yapacak kimseyi bulamadıkları için geri geliyorlar. O zaman ben de kesinlikle benim dediğim olmalı diyorum’’ deyince araya MHP lideri, Başbakan Yardımcısı Devlet Bahçeli girdi. Bahçeli, kaşlarını çatıp sert bir yüz ifadesi takınarak Derviş'e şunları söyledi:

‘‘Sizi daha önce de uyardım. Üslubunuz hiç iyi değil. Burada tartışmadan dışarda konuşuyorsunuz. Dışarda konuşmayın. 'IMF istemiyor' diyorsunuz. IMF ile konuşmadan önce gelip bize birşey sordunuz mu? Eğer işler böyle gidecekse o zaman benim siyaset etme durumun kalmıyor. Buna da izin vermeyiz. Böyle bir üslup da yöntem de olamaz. Konu üç hafta boyunca neden müzakere edilmedi de bugün niyet mektubu karşımıza çıkarılıyor. Bu işleri hükümetin uzlaşmacı zemininden ayırmak doğru değil. Bunun sorumluluğu siyasetçiye aittir. Öyle durup durum IMF mektubunu önümüze getirmenin anlamı yok. IMF'ye vaad ederken benim haberim mi vardı?’’

DSP'li Devlet Bakanı Şükrü Sina Gürel, Milli Eğitim Bakanı Metin Bostancıoğlu, Çevre Bakanı Fevzi Aytekin ile Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk, Gökalp'in istediği fiyatın verilmesi gerektiğini söyledi. Gürel, ‘‘Bu tarımı tasfiye programı değil. Dünyanın her yerinde tarım ve çiftçi desteklenir’’ dedi. Gürel, çiftçiye geçen yıldan hedeflenen ve gerçekleşen enflasyon arasındaki yüzde 12'lik farkın da ödenmediğini hatırlattı.

ANAP'lı Turizm Bakanı Erkan Mumcu ise ‘‘Bu program Türkiye'nin programıdır, Hazine'nin değil. Piyasalar bu programa iyimser. Ama kuşkulu. Programı bozarsak ortaya çıkan güveni de yok ederiz. Programın başarısızlığı hükümetin de çitfçinin de memurun da işçinin de altında kalmasınaz neden olur’’ dedi. Tartışmaların uzaması üzerine Ecevit, devreye girerek sorunun çözümünün liderlere bırakılması için Bakanlar Kurulu'ndan yetki istedi.

SİZE KESİN DEDİM

Ecevit, liderler zirvesinde sorunun çözülmesini istedi. Tam toplantıyı kapatacağı sırada Derviş devreye girip ‘‘Benimle ilgili orada burada laf ediyorlar. Bana en ağır sözleri Tarım Bakanı, Ziraat Odaları'nda söyledi. Bu niye görülmüyor’’ dedi. Gökalp tam söze girmeye hazırlanırken, Ecevit sinirli bir tonda, ‘‘Kesin...’’ dedi.

Ardından Ecevit'in önerisi ile üç lider başbaşa yeni fiyatı belirledi. Bu uzlaşmanın ardından Ecevit, Derviş'i makamına çağırarak, 45 dakika süren görüşmede ‘ortayol’a ikna etti.

Krizi liderler çözdü buğday 164 bin lira

Tartışmalı geçen Bakanlar Kurulu'ndan sonra, buğday destekleme alımlarında uygulanacak fiyat krizi liderler zirvesinde çözüldü. Bakanlar Kurulu sonrasında, koalisyonu oluşturan parti liderleri biraraya geldi. Birara MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, DPT Müsteşarı Akın İzmirlioğlu ve Tarım Bakanı Hüsnü Yusuf Gökalp ile kısa süren bir toplantı yaptı. Liderler Zirvesi'nin ardından Ecevit, Derviş'i odasına çağırdı ve 45 dakikalık bir görüşme yaptı. Daha sonra Derviş tekrar Hazine bürokratlarıyla bir çalışma yaptı ve Ecevit ile ikinci kez biraraya geldi.

Bu görüşmenin ardından da Başbakanlık'tan yazılı bir açıklama yapılarak alınan karar duyuruldu. Açıklamada, ‘‘Koalisyonu oluşturan üç siyasi partinin genel başkanları tarafından yapılan toplantıda hububat destekleme alım fiyatının aşağıda gösterildiği şekilde belirlenmesi kararlaştırılmış ve kararname Bakanlar Kurulu'nun imzasına açılmıştır’’ denildi.

Açıklamada, buğday alım fiyatının Haziran ayı için 164 bin lira olarak belirlendiği duyuruldu. Böylece, Devlet Bakanı Kemal Derviş'in 155 bin lira, Tarım Bakanı Hüsnü Yusuf Gökalp'in ise 178 bin lira olarak direttiği fiyatta orta yol bulunmuş oldu.

Liderler zirvesi sonrasında yapılan açıklamaya göre, haziran ayında 164 bin lira olarak uygulanacak buğday alım fiyatı, temmuz ayının ilk yarısında 167 bin liraya, ikinci yarısında 169 bin liraya çıkacak. Bu fiyat, ağustos ayının ilk yarısında 174 bin lira, ikinci yarısında 179 bin lira olarak uygulanacak. Eylül ayının ilk yarısında buğday için 181 bin liralık alım fiyatı uygulanırken, bu ayın ikinci yarısında TMO, 183 bin liradan buğday alımı yapacak. Tarım Bakanı Gökalp de Başbakanlık'tan ayrılırken verilen fiyatları, ‘‘Çok iyi. Hayırlı uğurlu olsun’’ sözleriyle değerlendirdi. Gökalp, bugün konuya ilişkin bir basın açıklaması yapacağını duyurdu.

Derviş de Başbakanlık'tan ayrılırken, ‘‘Hükümet kararını verdi. Kararname de hazırlanıyor. Hayırlı olsun. Her zaman çözüm bulmak gerekiyor’’ demekle yetindi.

Buğday alım fiyatları

Ay Fiyat (TL)

Haziran 164.000

1-15 Temmuz 167.000

16-31 Temmuz 169.000

1-15 Ağustos 174.000

16-31 Ağustos 179.000

1-15 Eylül 181.000

16-30 Eylül 183.000

Böyle tartıştılar

Gökalp: Araştırma yaptırdık. Hububat fiyatı 178 bin liranın altında olmaz.

Derviş: 155 bin liranın üzerinde veremeyiz. IMF bu konuda ısrarlı. Bunu sizlede defalarca anlattım.

Gökalp: Bürokratlarım kimseyi bulamadıkları için Hazine'den geri geliyor. O zaman ben de kesinlikle benim dediğim olmalı diyorum.

Bahçeli: Sayın Derviş, sizi daha önce de uyardım. Üslubunuz hiç iyi değil. IMF ile konuşmadan bize birşey sordunuz mu? Benim siyaset etme durumum kalmıyor. Buna da izin vermeyiz.

Yılmaz: Tüketici Fiyat Endeksi yerine Toptan Eşya Endeksini koyarsak fiyat biraz daha yükselir. O zaman 160 bin lirayı geçeriz.

Gökalp: O zaman 172 bin lira da olabilir.

Derviş: IMF'ye niyet mektubu verdik. Bu Hükümet'in de taahhüdüdür, bunun altında herkesin altında imzası var. Hedef enflasyon üzerinde kesinlikle zam veremeyiz. İstediğinizi yaparsak program delinir.

Derviş: Benimle ilgili orada burada laf ediyorlar. Bana en ağır sözleri Tarım Bakanı, Ziraat Odaları'nda söyledi. Bu niye görülmüyor.

Ecevit: Kesin...

Yılmaz: TEFE ile çözelim

Bakanlar Kurulu’ndaki tartışma sırasında Başbakan Yardımcısı Devlet Bahçeli'nin Kemal Derviş'e yönelik sert çıkışı karşısında ortamı yumuşatmak için araya ANAP lideri, Başbakan Yardımcısı Mesut Yılmaz girdi. Yılmaz, bir ara çözüm bulunması gerektiğini belirterek, hububat taban fiyatı belirlenirken, baz alınan fiyata eklenecek hedef enflasyonun şeklinin değiştirilmesini önerdi. Yılmaz, ‘‘Tüketici Fiyat Endeksi yerine Toptan Eşya Endeksi’ni koyarsak fiyat biraz daha yükselir. O zaman 160 bin lirayı geçeriz’’ dedi. Yapılan hesaplamalar sonucunda Gökalp, istediği 178 bin 200 liralık taban fiyat talebini 172 bin liraya kadar çekti.

Ancak bu rakama da Derviş, ‘‘IMF'ye niyet mektubu verdik. Bu Hükümet'in de tahahüdüdür, herkesin altında imzası var. Hedef enflasyon üzerinde zam veremeyiz. Çiftçiye istenen rakamlar, uygulanan programı deler. Çiftçiye bu fiyatı vermek için 400 milyon dolarlık ek kaynak gerekiyor’’ dedi. Derviş, Yılmaz'ın önerdiği 160 bin liraya yaklaşan taban fiyata olumlu bakabileceğini söyledi.

Lafı yedi karnı doydu

Başbakan Bülent Ecevit'in sert çıkışı üzerine Bakanlar Kurulu toplantısı son bulurken, bakanlara yemek servisi yapılmaya başlandı. Ancak Derviş sinirli bir şekilde toplantıyı terkedince MHP'li bakanlardan ‘‘Bu kadar lafı yiyince karnı doydu’’ sesi duyuldu.

İçerde böcek mi var?

Devlet Bakanı Kemal Derviş, Başbakanlık'ta liderler zirvesine katıldıktan sonra saat 18.00'de gazetecilerin ‘‘Hububat fiyatları ne zaman açıklanacak’’ biçimindeki sorularına ‘‘Bugün bitse iyi olur’’ karşılığını verdi. Derviş, hububat fiyatlarının Hazineye nasıl yük getireceğine ilişkin soruya da ‘‘Ayına göre, borçlanma durumuna göre ve faize göre değişiyor’’ şeklinde karşılık verdi. Kemal Derviş, bir gazetecinin, ‘‘Kırmızı ekmeklik buğday için kiloda 160 bin lirayı kabul ettiğiniz söyleniyor’’ sorusuna ‘‘İçerde böceğiniz mi var’’ diye karşılık verdi.