Yargıtay: Yalvarıyoruz Çek Yasası'nı çıkarın
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Mayıs 24, 2002 02:07
Adalet Komisyonu'nda dün kabul edilen Çek Yasa Tasarı'sı için Yargıtay 10'uncu Daire Başkanı Şener Güngör milletvekillerine ‘‘Size yalvarıyorum’’ diye seslendi. Güngör, çekle iligili 40 bin dosya bulunduğunu belirterek, tasarının bir an önce çıkmasını istedi.
YARGITAY 10'uncu Ceza Dairesi Başkanı Şener Güngör, gündemlerindeki dosyaların yüzde 90'ının çekle ilgili olduğunu, ancak yasal düzenleme yapılmadığından hiçbirine bakamadıklarını söyledi. Güngör, Çek Tasarısı'nın biran önce yasalaştırılması için milletvekillerine, ‘‘Size yalvarıyorum’’ diye seslendi.
Çekle ödemeleri düzenleyen tasarı, dün TBMM Adalet Komisyonu'nda kabul edildi. Şener Güngör komisyonda yaptığı konuşmada, şunları söyledi:
‘‘Yerel mahkemelerden, bu konuyla ilgili davaları bekletmelerini istiyoruz. Böyle 20 bin dosya var. Bizde de bekleyenlerle birlikte yaklaşık 40 bin dosya, çekle ilgili. Tasarı yasalaştığında, 40 bin dosya önümüze gelecek. Vatandaş, bu kanunu bekliyor. Ödemek istiyorlar ama nasıl ödeneceğini bilmiyorlar.’’
Güngör'ün, ‘‘Tasarının bir an önce çıkması için size yalvarıyorum’’ sözleri ise komisyonda gülüşmelere neden oldu.
BAŞKAN'DAN DÜZELTME
TBMM Adalet Komisyonu Başkanı Emin Karaa, geçen haftaki toplantıda söylediği, ‘‘Karşılıksız çek ahlak sorunudur’’ sözlerine açıklık getirdi. Karaa sözlerinin çarpıtılarak, ‘‘Türk Milleti ahlaksızdır’’ şeklinde yorumlandığını savundu. Karaa, ‘‘Gazeteciler cin gibidirler, gözüme bakıyorlar. Niye böyle bir şey yaptılar anlayamadım’’ dedi.
Karaa geçen haftaki toplantıda, ‘‘Çek sahtekarlığı Türk milletinin bilinçsizliğidir, ahlaksızlıdığır’’ demişti. Karaa, bir Amerikalı yargıca ‘‘Sizde karşılıksız çek olayı oluyor mu?’’ diye sorduğunu ve yargıcın da, ‘‘Benim bankada 90 dolarım varsa ben nasıl 100 dolarlık çek verebilirim ki?’’ diye karşılık verdiğini belirtmişti. Karaa bu örneği verdikten sonra, ‘‘İş budur ne derseniz deyin, yanlış bir şey de söylemek istemiyorum burada’’ diye eklemişti.
Karşılıksız çeke çek hesabı yasağı
TBMM Adalet Komisyonu'nda kabul edilen Tasarı şu hükümleri içeriyor:
BANKALARIN SORUMLULUĞU:
Bankalar, çek hesabı açacakları kişiler hakkında bir yasal engel bulunup bulunmadığını Merkez Bankası'ndan sormakla yükümlü olacak. Bankalar, çek verirken özen gösterecek.
DEFTERLERE YENİ DÜZEN:
Bankalarca basılacak çek defterlerinde, Türk Ticaret Kanunu'da öngörülen şekil şartlarının yanısıra hesap sahibinin vergi kimlik numarası da yer alacak. Bankalar, çek hesabı açtıkları kişileri, Merkez Bankası'na bildirecek ve buna ilişkin belgeleri 5 yıl saklayacak. Banka, çek karşılığını almak isteyenin vergi kimlik numarasını saptayıp ödeme yapacak.
TARİHİN GEÇERLİLİĞİ:
İleri ödeme tarihli çeklerde yürürlükteki, ‘‘İbrazında ödeme yapılır’’ hükmü korundu. Bir kişi, isterse çeki, tarihinden önce tahsil edebilecek. Eğer bu tarihte çekin bankada karşılığı bulunmuyorsa yasal işlem başlatılamayacak. Yasal işlem ancak çekin üstündeki vade tarihi geldiğinde yapılabilecek.
ELEKTRONİK ORTAM:
Çek bilgileri, muhatap bankaya elektronik ortamda da gönderilebilecek ve bu işlem takas odasında ibraz niteliği taşıyacak.
KARŞILIKSIZ ÇEK PLANI:
Çeki karşılıksız çıkan bir kişi, en geç 15 gün içinde karşılıksız çıkan kısmın yüzde 10'nu kadar tazminatı ve gecikme faizini ödemek koşuluyla, ‘‘düzeltme hakkı’’ kullanabilecek. Böylece bu kişiye, yeniden çek düzenleme olanağı verilecek.
HAPİS CEZASI KALKACAK:
Karşılıksız çek kullananlara hapis cezası verilemeyecek. Bu kişiler hakkında çek bedeli kadar ağır para cezası verilecek. Ancak bu miktar 50 milyar liradan fazla olamayacak. Mahkeme, suça göre 1-5 yıl arasında çek hesabı açtırma yasağı koyabilecek. Kısmen veya tamamen karşılıksız çıkan her çek yaprağı, ayrı bir suç olarak ele alınacak.
TAHLİYE EDİLECEKLER:
Yasadan önce İcra İflas Kanunu'nda düzenlenen borcun ödenmemesi suçu nedeniyle hükümlü ve tutuklu bulananlar tahliye edilecek.
ÇEK HESABI YASAĞI:
Çeki karşılıksız çıkanlar, bankanın uyarısını aldıktan itibaren yedi gün içinde çek defterini teslim edecekler. Bunu yapmamaları durumunda, ilgili bankanın ihbarı üzerine 300 milyon liradan 3 milyar liraya kadar ağır para cezasına çarptırılacak. Hakkında çek hesabı açtırma yasağı bulunanlara hesap açtıranlara, 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası verilecek. Bu bankalara ise 300 milyon liradan 3 milyar liraya kadar ağır para cezası uygulanacak.
BANKA SORUMLULUĞU:
Bankalar, karşılıksız çeklerle ilgili sorumlu olacaklar. Muhatap banka, çekin 150 milyon liraya kadar olan bölümünü ödemekle yükümlü olacak.
Yasa bir kişiyi hapisten kurtaracak
ADALET Bakanı Hikmet Sami Türk, karşılıksız çekten cezaevinde sadece bir kişi bulunduğunu ve Çek yasa tasarısının bu kişiyi cezaevinden kurtaracağını açıkladı. Çek yasasının TBMM Adalet Komisyonundaki görüşmeleri sırasında AKP Şanlıurfa Milletvekili Yahya Akman, ‘‘Cezaevinde çek suçundan kaç kişi bulunuyor?’’ diye sordu. Bakan Türk, bu soruya ‘‘Cezaevinde sadece bir kişi bulunmaktadır. O da ödeyeceğini söylemiştir’’ karşılığını verdi. Türk'ün yanıtı üzerine bazı milletvekilleri, ‘‘Desenize, özel bir af oluyor bu yasa’’ diyerek espri yaptılar.
Çekle ödemeleri düzenleyen tasarı, dün TBMM Adalet Komisyonu'nda kabul edildi. Şener Güngör komisyonda yaptığı konuşmada, şunları söyledi:
‘‘Yerel mahkemelerden, bu konuyla ilgili davaları bekletmelerini istiyoruz. Böyle 20 bin dosya var. Bizde de bekleyenlerle birlikte yaklaşık 40 bin dosya, çekle ilgili. Tasarı yasalaştığında, 40 bin dosya önümüze gelecek. Vatandaş, bu kanunu bekliyor. Ödemek istiyorlar ama nasıl ödeneceğini bilmiyorlar.’’
Güngör'ün, ‘‘Tasarının bir an önce çıkması için size yalvarıyorum’’ sözleri ise komisyonda gülüşmelere neden oldu.
BAŞKAN'DAN DÜZELTME
TBMM Adalet Komisyonu Başkanı Emin Karaa, geçen haftaki toplantıda söylediği, ‘‘Karşılıksız çek ahlak sorunudur’’ sözlerine açıklık getirdi. Karaa sözlerinin çarpıtılarak, ‘‘Türk Milleti ahlaksızdır’’ şeklinde yorumlandığını savundu. Karaa, ‘‘Gazeteciler cin gibidirler, gözüme bakıyorlar. Niye böyle bir şey yaptılar anlayamadım’’ dedi.
Karaa geçen haftaki toplantıda, ‘‘Çek sahtekarlığı Türk milletinin bilinçsizliğidir, ahlaksızlıdığır’’ demişti. Karaa, bir Amerikalı yargıca ‘‘Sizde karşılıksız çek olayı oluyor mu?’’ diye sorduğunu ve yargıcın da, ‘‘Benim bankada 90 dolarım varsa ben nasıl 100 dolarlık çek verebilirim ki?’’ diye karşılık verdiğini belirtmişti. Karaa bu örneği verdikten sonra, ‘‘İş budur ne derseniz deyin, yanlış bir şey de söylemek istemiyorum burada’’ diye eklemişti.
Karşılıksız çeke çek hesabı yasağı
TBMM Adalet Komisyonu'nda kabul edilen Tasarı şu hükümleri içeriyor:
BANKALARIN SORUMLULUĞU:
Bankalar, çek hesabı açacakları kişiler hakkında bir yasal engel bulunup bulunmadığını Merkez Bankası'ndan sormakla yükümlü olacak. Bankalar, çek verirken özen gösterecek.
DEFTERLERE YENİ DÜZEN:
Bankalarca basılacak çek defterlerinde, Türk Ticaret Kanunu'da öngörülen şekil şartlarının yanısıra hesap sahibinin vergi kimlik numarası da yer alacak. Bankalar, çek hesabı açtıkları kişileri, Merkez Bankası'na bildirecek ve buna ilişkin belgeleri 5 yıl saklayacak. Banka, çek karşılığını almak isteyenin vergi kimlik numarasını saptayıp ödeme yapacak.
TARİHİN GEÇERLİLİĞİ:
İleri ödeme tarihli çeklerde yürürlükteki, ‘‘İbrazında ödeme yapılır’’ hükmü korundu. Bir kişi, isterse çeki, tarihinden önce tahsil edebilecek. Eğer bu tarihte çekin bankada karşılığı bulunmuyorsa yasal işlem başlatılamayacak. Yasal işlem ancak çekin üstündeki vade tarihi geldiğinde yapılabilecek.
ELEKTRONİK ORTAM:
Çek bilgileri, muhatap bankaya elektronik ortamda da gönderilebilecek ve bu işlem takas odasında ibraz niteliği taşıyacak.
KARŞILIKSIZ ÇEK PLANI:
Çeki karşılıksız çıkan bir kişi, en geç 15 gün içinde karşılıksız çıkan kısmın yüzde 10'nu kadar tazminatı ve gecikme faizini ödemek koşuluyla, ‘‘düzeltme hakkı’’ kullanabilecek. Böylece bu kişiye, yeniden çek düzenleme olanağı verilecek.
HAPİS CEZASI KALKACAK:
Karşılıksız çek kullananlara hapis cezası verilemeyecek. Bu kişiler hakkında çek bedeli kadar ağır para cezası verilecek. Ancak bu miktar 50 milyar liradan fazla olamayacak. Mahkeme, suça göre 1-5 yıl arasında çek hesabı açtırma yasağı koyabilecek. Kısmen veya tamamen karşılıksız çıkan her çek yaprağı, ayrı bir suç olarak ele alınacak.
TAHLİYE EDİLECEKLER:
Yasadan önce İcra İflas Kanunu'nda düzenlenen borcun ödenmemesi suçu nedeniyle hükümlü ve tutuklu bulananlar tahliye edilecek.
ÇEK HESABI YASAĞI:
Çeki karşılıksız çıkanlar, bankanın uyarısını aldıktan itibaren yedi gün içinde çek defterini teslim edecekler. Bunu yapmamaları durumunda, ilgili bankanın ihbarı üzerine 300 milyon liradan 3 milyar liraya kadar ağır para cezasına çarptırılacak. Hakkında çek hesabı açtırma yasağı bulunanlara hesap açtıranlara, 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası verilecek. Bu bankalara ise 300 milyon liradan 3 milyar liraya kadar ağır para cezası uygulanacak.
BANKA SORUMLULUĞU:
Bankalar, karşılıksız çeklerle ilgili sorumlu olacaklar. Muhatap banka, çekin 150 milyon liraya kadar olan bölümünü ödemekle yükümlü olacak.
Yasa bir kişiyi hapisten kurtaracak
ADALET Bakanı Hikmet Sami Türk, karşılıksız çekten cezaevinde sadece bir kişi bulunduğunu ve Çek yasa tasarısının bu kişiyi cezaevinden kurtaracağını açıkladı. Çek yasasının TBMM Adalet Komisyonundaki görüşmeleri sırasında AKP Şanlıurfa Milletvekili Yahya Akman, ‘‘Cezaevinde çek suçundan kaç kişi bulunuyor?’’ diye sordu. Bakan Türk, bu soruya ‘‘Cezaevinde sadece bir kişi bulunmaktadır. O da ödeyeceğini söylemiştir’’ karşılığını verdi. Türk'ün yanıtı üzerine bazı milletvekilleri, ‘‘Desenize, özel bir af oluyor bu yasa’’ diyerek espri yaptılar.