Yapay zekâlı domates

Arzu Aslan Kesimer Türkiye’de gıda sektörünün en güçlü kadın liderlerinden. Ekonomist Dergisi’nin sıralamasına göre de 2019 yılının en güçlü 50 kadın CEO’su arasında yer alıyor. Tat Gıda Yönetim Kurulu üyesi ve CEO’su olan Arzu Aslan Kesimer ile son dönemde dijital tarım konusunda yaptığı atılımlarla dikkat çeken Tat’ı konuştuk.

- 1967’de Tat’ın fabrikasını açan Vehbi Koç için markanın yeri özel. Bu size büyük bir sorumluluk yüklüyor mu?

Kurucumuz Vehbi Koç’un 1967’de fabrikamızın kuruluşunda yaptığı konuşma çalışma odamda hep gözümün önünde. Tarımı geliştirip, tarım ürünleri ihracatıyla tarım girdilerini arttırma hedefi var.

DÜNYADA 5’İNCİ SIRADAYIZ

- Bunlar gerçekleşmiş mi?

Tat hedefleri tutturmuş.Dünyada ilk 5’teyiz. Amerika, Çin, İtalya, İspanya ve Türkiye. Türkiye 2-3 basamak ileri gidebilir. Bu yıl 2.2 milyon ton sanayi dometisi üretildi Türkiye’de. Daha da iyi olabiliriz.

- Türkiye’de tarımda büyük sancılar var. Eksiklik nerede?

Burada hepimize düşen görevler var. Biz verimlilik ve sürdürülebilirlik kapsamında kendimizi sürekli yeniliyoruz. Çiftçilerimize sürekli eğitim veriyoruz. Koç Topluluğu CEO’muz Levent Çakıroğlu öncülüğünde dijital dönüşümü başlatmıştı. Biz de Tat olarak dijital çiftçiliği başlattık.

- Neler yapıyorsunuz?

Tarımın gelişmesi ve geleceğimiz için tarımda dijital dönüşüm şart. Çiftçilerimizle 50 yıldır hukukumuz var. Lider çiftçi uygulaması başlatık. Sözleşmeli 600 çiftçimiz vardı ilk etapta 400 çiftçi bu uygulamaya geçti. Mustafakemalpaşa, Torbalı ve Karacabey’de faaliyet gösteriyoruz. Fabrikamıza ilk açıldığından bu yana domates getiren aileler var. Şimdi torunları domates getiriyor. Çiftçilerle iklim, toprak analizleri ve zararlı böceklerle ilgili bilgi paylaşımı yapıyoruz. Yapay zekâ, iklimlendirme istasyonu gibi yeniliklere başladık.

- En çok ne değişti?

Sensör teknolojisini çok kullandık. Sensörler tarlanın “burası kuru burası iyi sulanıyor” gibi bilgileri direkt mühendislerimize taşıdı.
Vahşi sulama yapıyorduk, damla sulamaya geçtik. Su kullanımı 100 birimden 40’a indi. 

DRONE TARLALARDA

- Akıllı teknoloji tarlada!

Evet. Tarlalarda drone
uçurup uydu görüntüsü alıyoruz.  Renklere göre analiz yapılıyor. Bitkilerin gelişimini izledik. Ona göre bakım ve ilaçlama yapıldı. Tüm tarlayı ilaçlama yerine yalnızca sorun olan yere müdahale edildi. İklim istasyonları kurduk. drone gezerek görüntü alıyor. İleride drone ile ilaçlama da
yapacağız. Haşarelere özel kokular veriliyor. Böylece yararlı canlılar ölmüyor.

- Sonuç nasıl oldu?

Türk Traktör’le birlikte otomatik dümenleme yaptık tarlalarda. Bunla da yüzde 5 alan kazandık daha çok fide ektik. Verim yüzde 35 arttı. Maliyet yüzde 10 düştü.

- Bu yıl hedefler neler?

3’üncü yıla giriyoruz bu uygulamalarda. 2 bin dekar hedefliyoruz. Amacımız üretimimizin büyük bölümünü sözleşmeli çiftçilerle yapmak. gösteriyor.

- Yeni nesil çiftçilerle çalışıyor musunuz?

Beyaz yakalıların çiftçi olmasını önemsiyoruz. Tarımda topraklar çok bölünmüş durumda en büyük sorun bu. Dijitalleşmeyle yeni kuşaklar tarıma ilgi gösteriyor. Tarımdaki dönüşüm de onlar için heyecan verici oluyor.

Su kullanımını düşürüyoruz

1 kilo salça için kullanılan su miktarını düşürmeye çalışıyoruz. Bir birim suyu 4 kere çevirebiliyoruz. İspanya bunu 5 kere yapabiliyor. Biz de buna çalışıyoruz. İspanya domatesle ilgili teknolojide çok ileri. Biz onları onlar da bizim dijital tarım uygulamalarını yakından takip ediyor.

24 SAAT İÇİNDE İŞLEYİN

- Evde domates salçası ve şişe domatesi yapanlar da çok. Rakip becerikli ev hanımları mı?

Biz tarladan aldıktan sonra domatesi 24 saat içinde işliyoruz. 24 saati geçince yapmıyoruz. Evinde hazırlayanlar var. Ama dalından koptuktan sonra 24 saat içinde yapmalarını tavsiye ederiz.

- Bir kilo salça kaç kilo domatesten çıkar?

8 kilo domatesten bir kilo salça çıkar. Ancak sanayi domatesi farklı. Sanayi domatesi üretip, sanayi domateslerini kullanıyoruz. Bizim domateslerimiz sofralık olanlardan daha kalın kabuklu.

ARZU ASLAN KESİMER KİMDİR?

Arzu Aslan Kesimer Marmara İngilizce İktisat Fakültesi mezunu. Boğaziçi Üniversitesi’nde master yaptıktan sonra 2 yıl Marmara Bank’ta çalıştı. 1995 yılında Koç Topluluğu’na katıldı. Koçtaş’ta 17 yıl çalıştı. Sonra Tat Gıda’ya geçti. Koç Grubu’nda 25’inci yıllık geçmişi olan Arzu Aslan Kesimer’in 2 kızı var. STK’larda aktif çalışan Kesimer, Yönetim Kurulu’nda Kadın Derneği’nin Başkan Yardımcısı. TÜSİAD ve İSO üyesi, TÜSİAD’ta Gençlikte İş Var’da rehber, İSO’da Tarıma Dayalı Meslek Komitesi’nin de başkanı.