Yabancıya mülk satışına İspanya modeli

Maliye Bakanı Kemal Unakıtan, Kültür ve Turizm Bakanı Atilla Koç ile birlikte 28-30 Temmuz tarihleri arasında gerçekleştirdiği İspanya gezisi sırasında, yabancılara mülk satışı konusunda inceleme ve temaslarda bulundu.
Madrid ve Malaga kentlerini kapsayan seyahat sırasında, yabancıların büyük ilgisini çeken İspanya'nın, taşınmaz satışında nasıl bir model uyguladığı ve ikinci konutların nasıl değerlendirildiği mercek altına alındı.

İncelemelerde, İspanyolların yabancılara bugüne kadar 1 milyon konut sattıkları, ortalama konut bedelinin de 178 bin Avro dolayında olduğu öğrenildi. İspanya'nın bu şekilde yabancılara yönelik ikinci konut satışından 178 milyar Avro gelir elde ettiği belirtildi.

KONUTLAR DAHA PROJE AŞAMASINDA ELDEN ÇIKARILIYOR

İspanya'da özel sektör kanalıyla gerçekleştirilen yabancılara satışta, büyük bölümü yazlık niteliğindeki konutlar, daha proje aşamasında elden çıkarılıyor. Bu işi üstlenen firmalar, Almanya, İngiltere, Fransa, Hollanda gibi ülkelerde projelerine ilişkin site maketleri ile edinilecek konutun gerçek ölçütlerinde kurulan konut maketlerini sergiliyor.
Proje safhasındaki satışın ardından, gelen kaynak ile inşaatlar hemen bitirilerek, konutlar sahiplerine teslim ediliyor. İspanya modelinde söz konusu sitelerin kurulduğu bölgenin çevre düzenlemesi ile köprü, alt ve üst geçit gibi alt yapı yatırımları da yapımcı firma tarafından gerçekleştiriliyor. Sitenin işletmesi ise yine aynı ya da başka bir firma tarafından üstleniliyor.

İncelemeler sırasında İspanya'nın golf alanlarında villalar inşa edilerek, bunların kendi vatandaşları ya da yabancılara 1 ile 3 milyon dolar arasında bedelle satıldığı da gözlendi.

TÜRKİYE'DE NASIL UYGULANABİLİR?

Maliye Bakanı Unakıtan, İspanya modelinin Türkiye'de de uygulamaya konulması konusunda bürokratlardan bir çalışma yapmalarını istedi. Bu çalışmada, modelin aynen ya da benzer şekilde ülkemize nasıl adapte edileceği araştırılacak. Daha sonra da ortaya çıkan model, hayata geçirilecek.

ANAYASA MAHKEMESİ'NDE SAVUNMA

Bu arada Unakıtan, yürürlüğünün durdurulması ve iptali istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne götürülen yabancılara mülk satışını yeniden düzenleyen 5444 sayılı Tapu Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun için de Mahkemede savunma yaptı.

Savunmasında daha önce iptal edilen Kanun ile yeni Kanun arasındaki farklılıkları sıralayan Unakıtan, yeni düzenlemede, Anayasa Mahkemesi'nin iptal gerekçelerinin yerine getirildiğini ve yabancıların ülkemizde taşınmaz edinimi konusunun açık kurallara bağlandığını söyledi.

Bu Kanun ile ülkenin tarihi geçmişi, jeo stratejik konumu, diğer ülkeler ve üyesi olunan kuruluşlarla karşılıklı ilişkileri dikkate alınarak, yabancıların ülkemize yatırım yapmalarının da hedeflendiğini kaydeden Unakıtan, yapılan düzenlemelere aykırı edinilen taşınmazların da gerekirse Maliye Bakanlığı'nca tasfiye edileceğine dikkat çekti.

YABANCILARA SATIŞ

Maliye Bakanı, savunması sırasında yabancı uyruklu gerçek kişilerin edindikleri taşınmazlara ilişkin son verileri de, Anayasa Mahkemesi'ne sundu. Buna göre, yabancılar 2644 Sayılı Tapu Kanunu uyarınca, 1934 yılından bu yana ülkemizde 57 bin 472 adet taşınmaz satın aldı. Bunların 532'sini 1933 ve öncesine ait olup, bu tarihte tescili yapılan taşınmazlar oluşturdu. Yabancılara satılan gayrimenkul sayısı 1934 yılında 43, 1950 yılında 143, 1960 yılında 118, 1970 yılında 180, 1980 yılında da 327 olarak belirlendi.

1984 yılında yeni düzenlemeler sonucunda 1002'ye yükselen yabancıların edindiği taşınmaz sayısı, 1989'da 1593'e çıktı. Bu rakam, 2002'de 2 bin 885, 2003'de 3 bin 960, 2004'de 8 bin 981, Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararıyla birlikte satışların durdurulduğu 2005'de de 6 bin 343 oldu. Bu yıl yeni Kanunun yürürlüğe girdiği 7 Ocak'tan 24 Temmuz'a kadar geçen dönemde ise yabancılara 4 bin 605 adet satış yapıldı. Başlangıçtan bu yana yabancıların satın aldıklar taşınmazların toplam büyüklüğü ise 178 milyon 891 bin 778 metrekare olarak ölçüldü.

SAYI BÜYÜDÜ, ALAN KÜÇÜLDÜ

1 yılda kapladığı alan itibarıyla en fazla taşınmaz satışı 24 milyon 348 bin metrekare ile 1962'de yapıldı. 1965'de satılan taşınmazların büyüklüğü 8 milyon 384 bin metrekare, 1955'de satılanların büyüklüğü de 7 milyon 29 bin metrekare olarak tespit edildi. 2002'de yabancılar 1 milyon 746 bin metrekarelik taşınmaza sahip olurken, bu rakam 2003'de 2 milyon 70 bin, 2004'de 4 milyon 825 bin, 2005'de de 3 milyon 952 bin metrekare oldu.
2006'nın 7 aylık döneminde yabancılara satılan taşınmazların kapladığı alan ise 2 milyon metrekareye yaklaştı.

70 MİLLET MÜLK SAHİBİ

Verilere göre, başlangıçtan bu yana 70 değişik millete mensup 62 bin 486 kişi Türkiye'de mülk edindi. Ülkemizde gayrimenkule yatırım yapanlar içinde İngilizler 14 bin 456 kişi ile başı çekerken, Almanlar, 14 bin 387 kişi ile İngilizleri takip etti.

Bu süreçte, ülkemizde mülk edilen Yunanlı sayısı 13 bin 905, Hollandalı sayısı 3 bin 123, Suriyeli sayısı da 2 bin 485 olarak tespit edildi. Almanlar, İngilizler, Yunanlılar ve Hollandalılar daha çok konutu tercih ederken, Suriyelilerin boş ya da meskenli arsa ve arazilere yöneldiği dikkat çekti.

Kayıtlarda Suriyelilerin, 149 milyon 131 bin metrekaresi arsa ve arazi olmak üzere ülkemizde 149 milyon 133 bin metrekare büyüklüğünde taşınmaz edindiği bilgisi yer aldı. Bu rakam yabancıların 24 Temmuz 2006 tarihi itibariyle ülkemizde edindiği toplam taşınmazların da yüzde 83,3'ünü oluşturdu.

Söz konusu oran Almanlar için yüzde 5,4, İngilizler için yüzde 2,4, Yunanlılar ve Lübnanlılar için de yüzde 2,2 olarak hesaplandı. Maliye yetkilileri, Suriyelilerin 1939'dan sonra ülkemizde taşınmaz satın almadığını, bu tarih itibarıyla hem ülkemizde Suriyelilere, hem de Suriye'de Türklere ait taşınmazların bloke edildiğini ifade etti. Ancak kayıtlara göre, bu yıl da 1 Suriyeliye 32 bin metrekarelik arsa-arazi satışı yapıldı.

Yetkililer, Türkiye'de mülk edinen Yunanlıların önemli bölümünü de Batı Trakya'daki Türkler ile Türkiye'de ikamet ederken Yunanistan'a göç eden Yunanlıların meydana getirdiğini vurguladı. Ülkemizde taşınmaz satın alan yabancılar arasında, Brezilya, El Salvador, Filipinler, Guatemala, Güney Afrika, Japonya, Güney Kore, Meksika, Nijerya ve Yeni Zelandalıların da olduğu görüldü. Bu arada Türkiye'de mülk edinen İsrailli sayısı 106, bunların edindiği mülk sayısı 142, kapladığı alan da 80 bin 487 metrekare olarak belirtildi.

2006'DA DURUM

Öte yandan Türkiye'de mülk edinen gerçek kişilerin 6 bin 53'ü, yeni Kanunun yürürlüğe girdiği 7 Ocak 2006'dan 24 Temmuz'a kadar geçen dönemde bu taşınmazlara sahip oldu. Bu dönemde yabancılara satılan taşınmaz sayısı 4 bin 605, bunların toplam büyüklüğü de 1 milyon 800 bin 742 metre kare olarak ölçüldü. Yeni düzenleme döneminde Türkiye'ye mülk edinenlerin bin 876'sı İngiliz, 801'i İrlandalı, 749'u Alman, 357'si Hollandalı, 296'sı Norveçli, 176'sı Belçikalı, 90'ı da Yunanlı olarak belirlendi.

Yabancıların Türkiye'de edindiği taşınmaz adedi, 2004 yılında en üst noktasına ulaştı. Sözkonusu yıl yabancıların satın aldığı gayrımenkul sayısı 8 bin 981'e yükselirken, bu yılın 7 Ocak-24 Temmuz tarihleri arasında ise bu rakam 4 bin 605 olarak belirlendi. Maliye Bakanı Kemal Unakıtan tarafından Anayasa Mahkemesi'ne sunulan verilere göre, yabancıların yıllar itibarıyle ülkemizde satın aldıkları taşınmaz sayıları ile bunların büyüklükleri şöyle: