Yabancıların payı yüzde 24

Özelleştirmeden sorumlu Devlet Bakanı Yüksel Yalova, Türkiye'nin özelleştirme hedeflerinde çok önemli bir kilomatretaşı olacak THY'nin, çoğunluk hisselerinin blok satış yoluyla özelleştirme sürecinin yarından itibaren yayınlanacak ihale ilanlarıyla başlayacağını bildirdi.

Türkiye'yi ve THY'yi kendilerinin de en az her Türk vatandaşı kadar sevdilerini ifade eden Yalova, THY'nin Türkiye için taşıdığı önem çerçevesinde şirketin gelecekteki ulusal kimliğini güvence altına almak için büyük hassasiyet gösterdiklerni kaydetti.

Geleceği teminat altına alacak düzenlemeler

Bu anlayışla aylardır yoğun olarak sürdürülen özelleştirme çalışmalarının tamamlandığını ve THY'nin başarılı geleceğini teminat altına alan bir çok düzenleme yapıldığını anlatan Yalova, bunları şöyle açıkladı:

"Öncelikle THY ana sözleşmesi değiştirilip ve yeniden düzenlenerek, şirketin bir küresel havayolu kimliğini geliştirme, yurtiçi hava taşımacılığında lider konumunu muhafaza etmek, teknik bakım ünitesini önemli bir bölgesel üs haline getirmek, her türlü sivil havacılık hizmeti alanında hizmet sağlayıcı kimliğini geliştirmek olarak şirket misyonu yeniden belirlenmiş ve bunun sürdürülmesi imtiyazlı hisse ile güvence altına alınmıştır.

Sadece bu ihale değil daha sonra yapılacak özelleştirme çalışmaları da bir bütün olarak değerlendirilmiş Türkiye'nin 79 ülke ile yaptığı ikili anlaşmalar çerçevesinde THY'nin ulusal hava taşımacısı olarak tayin edilmiş kimliğinin devamı, THY'nin ulusal havayolu olarak faaliyetini bundan sonra da sürdürebilmesi, yurtiçi ve yurtdışında sahip olduğu trafik hatlarının korunması amaçlarıyla, yabancı ortak hissesinin doğrudan veya dolaylı olarak şirket sermayesinin yüzde 40'ını aşmaması ve şirket yönetim ve kontrolünün Türk uyruklu gerçek ve tüzel kişilede kalması sağlanmıştır.''

Özelleştirme hazırlıkları

Yalova, Şirketin geleceğinin bu şekilde teminat altına alınması dışında ihaleye hazırlık sürecinde şu düzenlemelerin yapıldığını da söyledi:

''Bu ihale ile THY'nin toplam sermayesinin yüzde 51'i satışa konu edilmiş, yabancıların sahip olabileceği azami hisse oranı ise toplam sermayenin yüzde 24'ü ile sınırlandırılmıştır. Bu çerçevede, yabancların ancak Türk özel ve tüzel kişileri ile ortak girişim kurma suretiyle ihaleye katılabilmeleri ve bu ortaklıktaki hisselerin azınlık hissesi olması öngörülmüştür.

ÖYK kararı ile 4046 sayılı kanun gereğince devletin elinde kalacak azınlık hisseye söz ve onay hakkı veren 1 adet imtiyazlı hisse ihdas edildi. Bu hisse ile ana sözleşmesi yeniden belirlenen şirketin amaç ve misyonunu sürdürmesinde, ana sözleşme değişikliği yapılmasında sermayenin artırılmasında, THY'nin başka şirketlerle birleşmesi, fesih ve tasviyesinde, herhangi bir uçuş hattının kapatılmasında ve sefer sayısının belirli bir şekilde azaltılmasında ve önemli kararların alınmasında devlete nihai söz ve onay hakkı tanımaktadır.

Gerekli yasal düzenleme yapılıncaya kadar ve herhalükarda 31 Aralık 2003 taihine kadar Türk Silahlı Kuvvetleri'nce olası bir kriz ve gerginlik durumunda ihtiyaç duyulacak hizmetin gecikmeksizin şirket tarafından tahsisi, ihale şartnamesince güvence altın alınmıştır. Dolayısı ile bu konudaki yasal boşluğun doldurulması için yeterli süre tanınarak, bu süre içinde ulusal güvenliğimizin olumsuz yönünde etkilenmesi önlenmiş bulunmaktadır''

Özelleştirmeden sorumlu Devlet Bakanı Yüksel Yalova, Kıbrıs Türk Hava Yolları'nın (KTHY), THY'den ayrıldığını ve özelleştirme kapsam ve programındaki bir başka şirkete bağlandığını söyledi.

THY'nin mevcut Hazine garantili borçlarıyla ilgili olarak, söz konusu borçların teminat altına alınması için gerekli çalışmaların, Hazine Müsteşarlığı ile birlikte sürdürüldüğünü bildirdi.

Yalova, buna yönelik getirilecek düzenlemelerin, THY'nin satış sözleşmesinde yer alacağını da belirtti.

THY 1933 yılında kuruldu

Toplantıda THY ile ilgili bilgiler de veren Bakan Yalova, şirketin1933 yılında kurulduğunu ve 1990 yılında özelleştirilmesine karar verildiğini söyledi.

THY'nin sermayesindeki kamu payının yüzde 98.17 olduğunu belirten Bakan Yalova, şu bilgileri verdi:

''THY, 11'i mülkiyetinde, 62'si finansal kiralama olmak üzere toplam 73 uçaklık filo yapısına sahiptir. 35'i iç hat, 78'i dış hat toplam 113 noktaya uçuş yapan THY, bu yılın 9 ayında iç hatlarda 5.2 milyon, dış hatlarda da 4.3 milyon olmak üzere toplam 9.5 milyon yolcutaşımıştır. Türkiye havacılık sektörünün lider kuruluşu olan THY'nin pazar payı iç hatlarda yüzde 97, dış hatlarda ise yüzde 30'dur.''

Yüksel Yalova, THY'nin özelleştirilmesi ile ilgili düzenlediği basın toplantısında, basın mensuplarının sorularını yanıtladı.

THY'nin zararı konusunda Yalova, özelleştirme kapsamına alınan kuruluşların, kapsama alındığı günden buyana zararlarının yaklaşık 10 milyar doları bulduğunu kaydederek, THY'nin de bu kapsamda değerlendirilmesi gerektiğini söyledi.

THY'nin özelleştirme kapsama alındığı 1990 yılından bu yana, toplam 466 milyon dolar ödendiğini hatırlatan Devlet Bakanı, bunun her yıl için ortalama 46.6 milyon dolar olduğunu, bugünkü Türk Lirası karşılığının ise 32 trilyon lirayı bulduğunu belirtti.

Bu rakamla yaklaşık 22 bin kilometrelik köy yolunun yapılabileceğine işaret eden Yalova, havayollarından istifade etmeyen değişik kesimlerin vergilerinin, siyasi kararsızlık ya da istikrarsızlık nedeniyle THY'ye tahsis durumunda kalındığını kaydetti.

Devlet Bakanı Yalova, tüm bunlara karşılık THY'nin sektöründeki diğer havayolu şirketleri ile başarılı bir biçimde yarışabilmişse bunda THY yönetiminin de önemli payı olduğunu kaydetti.

Altın Hisse

Telekom'da yabancıların azınlık hissesi ile yönetim hakkı elde ettiği, THY'de ise yabancıların belli bir payın üzerine çıkamayacağı ve altın hisse uygulaması olacağı hatırlatılarak, "Yeterli alıcı bulunabilecek mi?" şeklindeki bir soru üzerine Yalova, "THY'nin bu şartlarda özelleştirilebileceğine inandığımız için kamuoyunun karşısına çıktık" dedi.

THY'nin Hazine garantili dış borçlarının ne kadar olduğu sorusunu ise Yalova, bu rakamın 1.9 milyar doları bulduğu şeklinde cevapladı.

İhale süreci

İhale sürecine ilişkin bilgi veren Yalova, tekliflerin 28 Şubat tarihine kadar alınacağını, daha sonra satışa ilişkin müzakerelerin gerçekleştirileceğini belirterek, "Sanırım satış Nisan ayı içerisinde gerçekleşir" diye konuştu.

Halka arz olup olmayacağı yönündeki bir soru üzerine ise Yüksel Yalova, şu anda blok satış üzerinde durulduğunu, ancak çalışanlar ile ilgili düşüncelerinin bulunduğunu kaydetti.

THY'nin bugünkü noktaya gelişinde çalışanlarının büyük emeği olduğunun altını çizen Yalova, muhtemelen gelecek yılın sonuna doğru, çalışanların Tüpraş benzeri bir modelden yararlandırılmasının düşünüldüğünü kaydetti.

Özellikle yurtdışında yayınlanan bazı haberlerde THY'nin borsa değerinin çok yüksek olduğu yönünde eleştirileri olduğunun hatırlatılması üzerine ise Yalova, "Bizim fonksiyonumuz bir malı alıp satmak gibi algılanmamalı" diye konuştu.

Yalova, güven unsurunun çok önemli olduğunu, THY'nin de 10 yıllık zamanı geride bıraktığı, ancak güvende bir sorun bulunmadığını belirtti.

Ekonomik programa göre zam

Enflasyon programı gereğince kuruluşların belirli bir oranın üzerinde zam yapamadığı hatırlatılarak, yabancı ortak tarafından alınan THY'de bunun bir soruna yol açıp açmayacağı yönündeki başka birsoru üzerine de Devlet Bakanı Yalova, Hazine'nin bu konu ile ilgili düzenlemeleri bulunduğunu hatırlattı ve "deyim yerindeyse enflasyonla mücadelede THY'ye tanınmış bir muafiyetin söz konusu" olduğunu söyledi.

Geçen yılın iki aylık bölümü de dahil olmak üzere bu yılın Haziran ayına kadar THY'de yüzde 23.8 oranında zam yapıldığını, Haziran'dan buyana yapılabilen zammın ise sadece yüzde 1.14 olduğunu, toplamda ise bunun yüzde 25'de kaldığını kaydeden Yalova, şöyle devam etti:

"1999 yılında uçak yakıtı için ödenen 177 milyon dolardı. Aynı mesafenin üzerini yüzde 5-6 ekleme yapılarak bu yıl Aralık ayı sonuna kadar ödenecek rakam ise 290 milyon dolardır. Bu yıl sadece yakıt tüketiminde yüzde 70'ler civarında bir yükü var THY'nin. Buna mukabil yüzde 25'lik zam ile yetinmek zorunda kaldık."

Yalova, belli bir tarifeye göre zam yapmanın sadece alıcı açısından sorun olmadığını kaydederek, gereken düzenlemeleri satış ihalesinden önce yapacaklarını söyledi.

OHAL bölgesine yapılan uçuşlardan kaynaklanan zararlar konusundaki bir soru üzerine de Yalova, OHAL kapsamındaki il sayısının gün geçtikçe azaldığını belirterek, bunun bir sorun teşkil etmeyeceğini belirtti.

Financial Times'a ilan

THY için Rekabet Kurulu'na başvurup vurmadıkları yönündeki bir soruyu da Yalova, "Başvurduk, uygun görüldü" diye cevapladı.

Yabancı gazetelere ilan verilip verilmeyeceği şeklindeki bir soruyu da Yalova, Financial Times'a reklam verileceğini kaydetti.

Kıbrıs Türk Hava Yollarının hangi kuruluşa bağlandığının sorulması üzerine de Bakan Yalova, "Turban'a bağlandı" dedi.

Son günlerde Özelleştirme Yüksek Kurulu'nun kararlarının tartışılmaya başladığının hatırlatılması üzerine ise Yalova, "Her günün derdi kendine yeter" cevabını verdi.

Öte yandan diğer hava yollarından THY'ye talep olup olmadığı yönündeki bir soruyu, Özelleştirme İdaresi Başkanı Uğur Bayar yanıtladı.

İhale öncesi AB ülkelerinden hava yolları ile uzak doğu ülkeleri havayollarından birinin ilgisinin bulunduğunu kaydeden Bayar, ihaleden sonra taleplerin netlik kazanacağını kaydetti.