Yabancılardan yatırım için büyük ilgi

HÜRRİYET yazarı Noyan Doğan moderatörlüğünde gerçekleşen ‘Konutta Finansman ve Sigorta’ oturumuna, Türkiye İş Bankası KKTC Ülke Müdürü Serhan Akşahin ile Anadolu Sigorta Kuzey Kıbrıs Şube Müdürü Zafer Dalka katıldı. 1955 yılı başından bu yana Kıbrıs Türk halkının finansal ihtiyaçlarını gidermeye yönelik faaliyetlerini sürdürdüklerini vurgulayan Akşahin, konut finansmanını da içeren bireysel krediler alanında sektörde yaklaşık yüzde 25’lik bir paya sahip olduklarını ifade etti. Proje finansmanı tarafında da müteahhit firmalarla yoğun olarak çalıştıklarını ve yaygın bir müşteri portföylerinin olduğunu belirten Akşahin, bu sayede sektörün nabzını tuttuklarını ve gelişimini yakından takip ettiklerini söyledi. Pandemi döneminde demirden çimentoya kadar birçok girdideki maliyet artışları ve yükselen navlun giderlerinin konut fiyatlarına da yansıdığına dikkat çeken Akşahin, buna rağmen KKTC’de konut piyasasına özellikle yabancı yatırımcılar tarafında ciddi bir rağbet olduğunu vurguladı. Zorluklara rağmen sektörün iyi bir sınav verdiğini ifade eden Akşahin “İnşaat sektörü diğer sektöreler kıyasla pandemi döneminde, ekonominin dinamizmini sağlamak açısından üstlendiği rolü hakkıyla yerine getirmiştir” dedi.

NATAMAM MODEL

Hane halkının konut ihtiyacını proje aşamasında daha düşük bir maliyetle karşılaması ve projeyi üstlenen firmaların böylelikle fon ihtiyacını gidermesine yönelik natamam konut finansmanı modelini ilk defa 2016 yılında sektörde uyguladıklarını hatırlatan Akşahin, bu kapsamda sektörün bilinen firmalarıyla birçok ortak projeye imza attıklarını ifade etti. Düzenli döviz geliri olan ve bunu belgeleyebilen müşterilere YP cinsinden konut finansmanı sağladıklarının da altını çizen Akşahin, şöyle devam etti: “TC ve KKTC vatandaşı müşterilerimize konutun ekspertiz bedelinin yüzde 80’ine varan oranlarda 10 yıla kadar vadeli konut kredisi sağlıyoruz. Bunun yanı sıra sektördeki yabancı ilgisi paralelinde gerekli koşulları sağlayan AB ülkeleri vatandaşları ile İngiltere, İsviçre ve Norveç vatandaşlarına konutun ekspertiz bedelinin yüzde 65’i, diğer ülke vatandaşlarına yüzde 50’si nispetinde konut finansmanı sunuyoruz.” 

3 ÇEŞİT TAPU VAR

KIBRIS’ta tapu sisteminin Türkiye’den farklı olduğunu belirten Noyan Doğan, ülkede uygulanan modelleri sordu. Serhan Akşahin şu yanıtı verdi: “Kuzey Kıbrıs’ta tapuya koçan deniliyor ve üç çeşit koçan var. Bunlar ‘Türk koçanı’, ‘eşdeğer koçan’ ve ‘tahsis koçan’. Türk koçanı, 1974 yılından önce sahip olunan gayrimenkulün bir Türk’e ait olduğu anlamına geliyor. Eşdeğer koçan, 1974 yılında Güney Kıbrıs’taki gayrimenkullerinden ayrılıp Kuzey Kıbrıs’a taşınan Kıbrıslı Türklere, malları karşılığında verilen gayrimenkullerin tapu türü. Tahsis koçan ise 1974 yılından sonra devletin Kıbrıs Türklerine tahsis ettiği koçandır. Bizim açımızda Türk koçanı ve eşdeğer koçan eksprertiz değerinin yüzde 80’ine kadar kredilendirilir. Tahsis koçanının da teminat değeri var, onu da yüzde 65 oranında kredilendiriyoruz.”

TAMAMLAMA SİGORTASI İÇİN DÜZENLEME GEREK

ZAFER Dalka ise, Kıbrıs Türk halkının sigorta bilincinin Türkiye ortalamasının üzerinde olduğunu ancak bazı poliçelerin tüketiciye sunulması noktasında sorun yaşadıklarını söyledi. Ada’da gayrimenkul sektörünün en büyük ihtiyacının ise ‘bina tamamlama sigortası’ olduğunu belirten Dalka, “Tüketici gelip Kuzey Kıbrıs’ta bir ev almak istediğinde, müteahhittin kim olduğunu, mali durumunu, gelir tablosunu araştırma yeteneğine sahip değil. İnşaat halinde alınan bir konutun tamamlanamaması durumunda ne olacağını bilmek istiyorlar” dedi. 2015 yılında Türkiye’de bu gerekli adımların atıldığını ve önemli yol kat edildiğini belirten Zafer Dalka, “Müteahhit gidip bir sigorta şirketinde teminat alıyor, inşaat bitmezse nihai alıcının zararı sigorta şirketince karşılanıyor. Kuzey Kıbrıs’ta da bu konuda ciddi gereksinim var. Ancak Türkiye ve Kıbrıs arasındaki mevzuat farkları nedeniyle yasal engeller söz konusu. Bu nedenle bir düzenlemeye ihtiyaç var” dedi. İnşaat sigortası konusuna da değinen Dalka, bu alanda Türkiye’nin gerisinde olunsa da yeni bir bilinçlenme süreci yaşandığını dile getirdi. Dalka, inşaatın başlayıp etrafının çevrildiği andan, tamamlanmasına kadar geçen sürede olabilecek yangın, sel gibi doğal afet risklerine karşı poliçeleri olduğunu kaydetti.