Yabancı Türkiye'ye para akıttı

Toplam 7.9 milyar dolar doğrudan yatırım girişine karşın, bankaların ve özel sektörün kullandığı uzun vadeli krediler ise net 8.7 milyar dolara ulaştı. Yılın Ocak-Mart döneminde Merkez Bankası rezervleri 6.4 milyar dolar arttı. Dış borç stoku yüzde 36.1 oranında artan özel sektörün, yurt dışına yaptığı faiz ödemeleri yüzde 53.7 oranında arttı.

Merkez Bankası, 2007 yılının ilk çeyreğine ilişkin Ödemeler Dengesi Raporu'nu yayınladı. Yılın ilk çeyreğinde, ihracattaki hızlanma ve ithalattaki yavaşlama eğiliminin devam ettiği, dış ticaret açığının geçen yılın aynı dönemine göre değişmediği, cari işlemlerin 9.1 milyar dolar açık verdiği bildirildi. İhracat artışına en yüksek katkı motorlu kara taşıtları ve ana metal sanayi sektöründen geldi. Söz konusu iki kalem, ocak-mart döneminde yüzde 24.2'lik toplam ihracat artışına 8.6 puan katkı sağladı. Bunun yanı sıra, makine ve teçhizat ile elektrikli makine ve cihazlarda da yüksek artışlar gösterdi. Tekstil ve giyim sektörü ihracatı geçen yıl yüzde 4.1 oranında artarken, bu yılın ilk çeyreğinde ise bu oran yüzde 15.3'e çıktı. Raporda, Çin ve Hindistan gibi ülkelerdeki düşük iş gücü maliyetlerinin sektörün rekabet gücünü olumsuz etkilemeye devam ettiğine dikkat çekildi. Ana metal sanayi ihracatında geçen yıl gözlenen yüksek artış bu yılın ilk çeyreğinde de sürdü. Sektör ihracatı yüzde 30.8 artış gösterdi.

ARA MALI İTHALATI

Yılın ilk çeyreğinde ara malı ithalat artışı, toplam ithalattaki yüzde 17.6’lık artışa 17.4 puan katkı sağladı. Sermaye malı ithalatı, yılın ilk çeyreğinde yavaşlama eğilimini sürdürdü. Sadece yüzde 0.4 oranında arttı. İhracattaki reel artışlar hızlandı ve reel ithalat artışları üzerinde gerçekleşti. Buna bağlı olarak, geçen yılın ikinci yarısında olduğu gibi bu yılın ilk çeyreğinde de net mal ve hizmet ihracatının büyümeye olumlu katkısının sürmesi bekleniyor.

16 MİLYAR DOLARLIK SERMAYE GİRİŞİ

Rezerv değişimleri ve IMF kredileri dışında, yılın ilk çeyreğinde 16 milyar dolar sermaye girişi oldu. Bu dönemde finansman yapısında doğrudan yatırımlar ile özel sektörün ve bankaların kullandığı uzun vadeli krediler belirleyici oldu. Söz konusu dönemde, doğrudan yatırım girişmeleri net 7.9 milyar dolar, bankaların ve özel sektörün kullandığı uzun vadeli krediler ise net 8.7 milyar dolara ulaştı. Yılın Ocak-Mart döneminde Merkez Bankası rezervleri 6.4 milyar dolar arttı.

CARİ İŞLEMLER HESABI

Geçen yılın eylül ayı itibariyle yüzde 8.1 olan cari işlemler açığının GSMH'ye oranı, yılın son çeyreğinde yavaşlayarak yıl sonunda yüzde 7.9 seviyesinde gerçekleşti. Bu yılın ilk çeyreğinde ise, cari işlemler açığı geçen yılın aynı dönemine göre 0.3 milyar dolar arttı ve 9.1 milyar dolar oldu.

ABD'YE İHRACAT GERİLEDİ

AB ülkelerine ihracat artarken, ABD'ye yapılan ihracatın toplam ihracat içindeki payı ise yüzde 4.1 oranında düştü. Diğer yandan Rusya, Ortadoğu ülkelerine yapılan ihracatın toplam ihracat içindeki payı ise yılın ilk çeyreğinde arttı. İhracatta Euro'nun payı artarken, nominal ihracat yılın ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 2.7 oranında artış gösterdi.

Bu dönemde, ihracatın öncü sektörlerinden motorlu kara taşıtları sektörü mevsimsellikten arındırılmış nominal ihracatı yüzde 5.6 oranında arttı.

OTOMOBİL İTHALI GERİLEDİ

Ocak-Mart döneminde, motorlu kara taşıtları sektörü ithalatı yüzde 4, binek otomobil

ithalatı da yüzde 26.9 oranında geriledi.ştir. Taşımacılık araçlarının aksam ve parçaları ithalatı ise, motorlu kara taşıtları ihracatındaki artışa paralel olarak yüzde 17.8 oranında artış gösterdi.

Dolar cinsinden nominal ithalat, 2007 yılı ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 3.3 oranında arttı. Alt kalemler itibarıyla incelendiğinde ise, ara malı ithalatında yüzde 4.3, sermaye malı ithalatında yüzde 4.8 ve tüketim malı ithalatında yüzde 5.8 oranında artış gözlendi.

1.5 MİLYAR DOLARLIK TURİZM GELİRİ

Hizmetler hesabı fazlası, 2006 yılında bir önceki yıla göre yüzde 12.5 oranında geriledi. Bu yılın ilk çeyreğinde ise hizmetler hesabı fazlası 2006 yılının ilk çeyreğine göre yüzde 1.5 oranında artarak 1.2 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Yılın ilk çeyreğinde net turizm gelirleri yüzde 3.9’luk artışla 1.5 milyar dolar oldu. İnşaat hizmetleri gelirleri ise geçen yılın aynı dönemine göre azalırken, taşımacılık gelirleri yüzde 28.1 oranında artarak 926 milyon ABD dolarına ulaştı.

YATIRIM GELİRİ HESABI ARTTI

Yatırım geliri hesabı birinci çeyrekte yüzde 25.8 oranında artarak 1.9 milyar dolar açık verdi. Bu artışta özel sektör kaynaklı olarak dış borç stokunun artması ve uluslararası faiz oranlarının yükselmesi belirleyici olurken, rezerv birikimi sonucu elde edilen faiz gelirlerinin artması sınırlayıcı etki yaptı. Geçen yıl dış borç stoku yüzde 36.1 oranında artan özel sektörün, yurt dışına yaptığı faiz ödemelerinde yüzde 53.7’lik bir artış söz konusu oldu. Geçen yıl dış borç stoku yüzde 1.6 oranında artan kamu kesiminin faiz ödemelerinde bu dönemde yüzde 15.9 oranında artış gerçekleşti. İşçi gelirleri ve resmi transferlerden oluşan cari transferler kalemi yılın ilk çeyreğinde yüzde 3.5 oranında azalarak 305 milyon dolar olarak gerçekleşti.

TÜRKİYE'NİN DIŞ FİNANSMAN İHTİYACI 7.5 MİLYAR DOLARA GERİLEDİ

Merkez Bankası'nın "Ödemeler Dengesi Raporu"na göre, sermaye hareketleri bu yılın ilk çeyreğindeki cari işlemler ile net hata ve noksan kalemleri toplamı olarak tanımlanan dış finansman ihtiyacı 7.5 milyar dolar olarak gerçekleşti. Net hata ve noksan kaleminin 1.6 milyar dolar artı bakiye vermesi finansman ihtiyacını azalttı. Söz konusu dönemde, finansman yapısında doğrudan yatırımlar, uzun vadeli kredi girişleri ve bunların ardından da portföy yatırımları belirleyici oldu. Bu kapsamda, altın dahil Merkez Bankası net rezervi yılın ilk çeyreğinde 6.4 milyar dolar artarak 70 milyar dolara yükseldi. Bankaların döviz varlıklarında ise aynı dönemde 169 milyon dolar azaldı.

DOĞRUDAN YATIRIMLAR

Geçen yıl sermaye girişlerinin üçte birinden fazlasını kapsayan doğrudan yatırımların toplam finansman içindeki payı, bu yılın ilk çeyreğinde de artmaya devam etti. Bu dönemde gerçekleşen net sermaye girişi (IMF kredileri ve rezerv hareketleri hariç) yüzde 49.7’si doğrudan yatırımlardan kaynaklandı. Borç yaratmayan sermaye kalemi olarak nitelendirilen doğrudan yatırım girişlerindeki yüksek artış, cari işlemler açığının finansmanı ve sürdürülebilirliği açısından önemini korudu.

981 MİLYON DOLAR DOĞRUDAN SERMAYE GİRİŞİ

Özelleştirme ve şirket birleşmelerinin yanı sıra, yabancıların yurt içinde gayrimenkul alımları doğrudan yatırım girişlerinde önemli yer tuttu. Söz konusu dönemde, gayrimenkul alımları aracılığıyla 981 milyon dolar doğrudan sermaye girişi gerçekleşti.

HAZİNE 3 AYDA 3.4 MİLYAR DOLAR BORÇLANDI

Yılın ilk çeyreğinde 4.2 milyar dolar tutarında portföy yatırımı kaynaklı net sermaye girişi gerçekleşti. Bu dönemde yurt dışı yerleşikler net 2.4 milyar doları tutarında DİBS alımı gerçekleştirirken, Hazine yurt dışında 3.4 milyar dolar karşılığı tahvil ihracı gerçekleştirdi.

Raporda, "BoJ, 2006 yılında 0.25 düzeyine çıkardığı faiz oranını Şubat 2007’de 25 baz puan daha artırarak yüzde 0.5 düzeyine çıkarmıştır. BoJ’un önümüzdeki dönemde ekonomik büyüme ve fiyat gelişmeleri ışığında faiz oranlarını kademeli olarak yükseltmesi beklenmektedir" denildi.

DİĞER YATIRIMLAR

Bu yılın ilk üç ayında, diğer yatırımlar kalemi altında net 1.7 milyar dolar tutarında sermaye girişi gerçekleştiği kaydedilen raporda, bu dönemde, Türkiye’de yerleşik özel sektör ve bankalarca yurt dışından net 8.7 milyar dolarlık uzun vadeli kredi kullanıldığı belirtildi. Ayrıca, aynı dönemde vadeli ithalat kaynaklı net 489 milyon dolar ticari kredi kullanıldığına işaret edilen raporda, özel sektör ve bankacılık 2007 yılının ilk çeyreğinde net 1.5 milyar dolar kısa vadeli kredi geri ödemesi yaptığı bildirildi.

Bu dönemde yurtdışında ticari kredi kullanımı artmaya devam ederek 489 milyon dolar olarak gerçekleştiği belirtilen raporda, diğer taraftan bu dönemde ihracattaki yüzde 24.2 oranındaki artışla beraber yurt dışına açılan ticari kredilerde, bir önceki yıla göre aynı oranda artış olduğu kaydedildi. Raporda, aynı dönemde yatırım malları ithalatı miktar endeksinde ortalama yüzde 7.5 düzeyinde gerileme olduğuna işaret edildi.

Rapora göre, "Uzun vadeli kredi kullanımında son dönemde gözlenen gerileme, yatırım malları ithalatındaki düşüşe paralel seyretmektedir. Bu durum, 2007 yılının ilk çeyreğinde yatırım harcamalarında bir gerilemeye işaret etmektedir. Kısa vadeli kredi kullanımı ve yatırım harcamaları arasındaki ilişkinin ise zayıfladığı gözlenmektedir.

Raporda ayrıca, bu yılın ilk çeyreğinde IMF’ye net 2.3 milyar dolar kredi geri ödemesi yapıldığı belirtildi.

Raporda, yurt dışında çalışan işçilerin Merkez Bankasında açtıkları uzun vadeli kredi mektuplu döviz tevdiat hesapları (KMDTH) ile süper döviz hesaplarından (SDH) bu yılın ilk çeyreğinde net 250 milyon dolar çıkış gerçekleştiği belirtildi. Rapora göre, yurtdışı yerleşiklerin yurt içi bankalardaki mevduatının söz konusu dönemde 4 milyar dolar düzeyinde çıkış gerçekleşti.