Yabancı sermaye liginde 18 milyar dolarla 20’nci sıraya yükseldik
Güncelleme Tarihi:
Geçen yıl dünyada uluslararası doğrudan yatırımlar 2007’ye göre yüzde 14’lük bir düşüş yaşadı. Ancak asıl düşüş 2009 yılında bekleniyor. Türkiye ise bu yatırımlarda yüzde 18 düşüş yaşamasına rağmen, UNCTAD tarafından hazırlanan 2009 Dünya Yatırım Raporu’nda en çok yatırım çeken ülkeler arasında ilk 20’ye girmeyi başardı.
ULUSLARARASI Yatırımcılar Derneği (YASED), Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü (UNCTAD) tarafından hazırlanan ve tüm dünyada eşzamanlı olarak duyurulan 2009 Dünya Yatırım Raporu’nu açıkladı. UNCTAD’ın verilerine göre, dünya genelinde uluslararası doğrudan yatırımlar, 2007 rakamlarıyla tarihteki en yüksek noktası olan 1 trilyon 979 milyar dolara ulaşmasının ardından, 2008 yılında global krizin etkileriyle yüzde 14’lük bir düşüş yaşadı. Türkiye çektiği 18 milyar dolarlık yatırım ile en çok yatırım çeken ülkeler arasında 5 basamak çıkarak 20’nci sıraya yükseldi.
10 milyar dolar
Türkiye, 2008’de dünya sıralamasında yükselmesine rağmen, uluslararası doğrudan yatırım girişleri 2007’de ulaşılan 22 milyar dolarlık rekor seviyeden yüzde 18 geriledi. Krizin etkilerinin yıl sonunda derinleşmesi nedeniyle bu düşüş sınırlı kalırken, global trende paralel olarak 2009 yılında bu yatırımların daha keskin bir düşüş ile 10 milyar doların da altında kalması bekleniyor. Yılın ilk 7 ayı itibarı ile uluslararası doğrudan yatırım girişleri ancak 4.9 milyar dolara ulaşabildi. Bu rakam, 2008 yılının aynı dönemine oranla yüzde 58 düşüş anlamına geliyor.
2011’de hızlanacak
Dünya genelinde uluslararası doğrudan yatırımlar, 2008 yılında 1.7 trilyon dolara gerilerken, 2009’da girişlerin daha keskin bir düşüş yaşaması ve global uluslararası doğrudan yatırımların 1.2 trilyon doların altında kalması bekleniyor. 2008’in kesinleşmiş verilerini içeren rapora göre, en fazla uluslararası doğrudan yatırım çeken ilk 5 ülke ABD, Fransa, Çin, İngiltere ve Rusya oldu. Öte yandan, iyileşmenin 2010’da da yavaş gerçekleşmesi ve girişlerin 1.4 trilyon doların üzerine çıkmaması, ancak 2011 yılında hız kazanarak 1.8 trilyon dolara yaklaşması da UNCTAD raporunda altı çizilen beklentiler arasında.
14.9 trilyon dolar
Uluslararası doğrudan yatırımlara, yatırım stoku açısından bakıldığında ise, UNCTAD’ın Dünya Yatırım Raporu’na göre, 2008 itibariyle global uluslararası doğrudan yatırım stoku 14.9 trilyon dolara ulaştı. ABD ve Fransa en fazla uluslararası doğrudan yatırım stokuna sahip ülkeler olurken, Türkiye 70 milyar dolarlık stoku ile 40’ıncı sırada yer aldı. Hong Kong, Çin, Singapur, Meksika, Brezilya ve Rusya Federasyonu, gelişmekte olan ülkeler arasında en fazla stoka sahip ülkeler oldu.
Türkiye 169 proje ile 27’nci oldu
UNCTAD raporunda, yeni yatırımlara proje bazında yer verildi. Çin 1483 proje ile geçen yıl olduğu gibi bu yıl da 1’inci sırada. Çin’i 958 proje ile Hindistan ve 931 proje ile ABD takip ederken, Türkiye 169 adet proje ile yeni yatırımlar sıralamasında 27’nci sırada yer aldı. Türkiye’nin uluslararası yabancı sermaye akışından aldığı paya bakıldığında ise 2008 yılı itibariyle bu oran geçen yıl ile aynı oranda yüzde 1.1 oldu. Öte yandan, 171 gelişmekte olan ülke arasında Türkiye’nin uluslararası doğrudan yatırım payı ise 2007 yılındaki yüzde 4.2’den yüzde 2.9’a geriledi. Raporda, korumacılık yönünde belirgin bir trendin olmamasına da kayda değer bir tespit olarak yer verildi.
Zor şartlar devam ediyor ancak kötüleşme hız kesti
YASED Başkanı Piraye Antika, dünyada yaşanan “yeni bir kriz olacağı” yönündeki tartışmalara ilişkin ise şunları kaydetti: “Şu anda böyle bir tartışma olduğu doğru. Ancak tek ses yok. YASED olarak tedbirli olunması gerektiğini düşünüyoruz. Türkiye ve dünya açısından henüz kesin bir toparlanma olacağıyla ilgili çok açık sinyaller olmadığını düşünüyoruz. Zor şartlar devam ediyor ama kötüleşme hızı kesildi.”
Program güven endeksi açısından yabancı sermayeyi etkileyecek
BİR yandan kısa vadede tüketimi cesaretlendirip ekonomiyi “ısıtmak”, diğer yandan da tasarrufları artırıp Türkiye’nin dış finansmana bağlılığını azaltmak gerektiğini belirten Piraye Antika, şu değerlendirmeyi yaptı: “Tüm gelişmekte olan ülkelerin, Türkiye’nin yapması gereken ev ödevleri var. Önceki gün açıklanan orta vadeli ekonomik programa ilişkin pozitif mesajlar var. Program, güven endeksi açısından yabancı sermayeyi etkileyecektir. YASED olarak daha uzun vadeli, 2023’te Türkiye’nin değişen dünyada yerinin ne olacağını içerecek geniş bir vizyona sahip, orta ve kısa vadeye de çekilebilecek bir ‘master plan’ yapılması gerekiyor.”