Yabancı manken ve fotomodellere vergi yok

İngilizce karşılıklarının baş harfi nedeniyle literatürde 4P olarak da adlandırılan pazarlama karması içerisinde yer alan promosyon ya da tutundurma faaliyetlerinin önemli bir ayağını; firmalar tarafından, ürünlerinin hedef kitlesine yönelik olarak hazırlanan kataloglar ile düzenlenen defile ve tanıtımlar oluşturuyor. Firma katalogları, defile ve tanıtımların vazgeçilmez unsurları arasında ise manken ve fotomodeller önemli bir yere sahip bulunuyor.

Hareketli geçen sıcak yaz günlerini geride bırakmaya hazırlandığımız şu günlerde, özellikle tekstil ve aksesuar sektörü ile modacılar şimdiden gelecek yaz sezonuna hazırlıklar yapacak ve katalog çekimleri, tanıtımlar, defileler birbirini izleyecek.Peki, bu faaliyetlerde yabancı manken ve fotomodellere yer verilmesi durumunda firmalar için vergisel açıdan ne gibi yükümlülükler doğuyor? Yabancı manken ve fotomodellerden vergi alınıyor mu?

Yabancı Manken ve Fotomodellere Yapılacak Ödemeler Tevkifata Tabi

Yabancı manken ve fotomodele yapılan ödemeler ve sağlanan menfaatlerin brüt tutarları üzerinden; manken ve fotomodelin bir ajans ya da organizasyon kurumu gibi bir teşebbüse bağlı olarak gelmesi halinde Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 24. maddesi, bireysel olarak anlaşmak suretiyle gelmesi halinde ise Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesi uyarınca % 22 oranında tevkifat yapılması ve muhtasar beyanname ile beyan edilmesi zorunlu bulunuyor.

Tevkifatın dayanağını ise, manken ve fotomodellerin elde ettikleri kazancın serbest meslek kazancı sayılması oluşturuyor. Üstelik yalnızca nakit ödemeler değil; otel masraflarının üstlenilmesi, araba tahsis edilmesi, yemek ve yol masraflarının karşılanması gibi sağlanan menfaatlerin nakit karşılığı da tevkifat matrahı kapsamına giriyor.

Vergi Anlaşmaları Açısından Durum Nasıl?

Bugün itibariyle, taraf olduğumuz ve sayıları altmışları bulan  vergi anlaşmaları içerdiği hükümler ile bazı hallerde Türkiye’de vergilemeyi önleyebiliyor. Zira, anlaşmalarda yer alan hükümler yasa hükmündedir ve uygulama açısından iç vergi mevzuatımızdan önce gelmektedir. Vergi anlaşmalarında, manken ve fotomodelleri ilgilendirebilecek hükümler, anlaşmaların serbest meslek faaliyetlerini konu alan 14. maddesi ile artist ve sporcuların faaliyetlerini konu alan 17. maddesinde yer alıyor.

17. madde, “Sanatçı (bazı anlaşmalarda artist tabiri kullanılmıştır) ve Sporcular” başlığını taşıyor ve maddeye göre, şayet faaliyet yurt içinde gerçekleşmişse Türkiye’de iç vergi mevzuatının yukarıda belirttiğimiz gerekleri uygulanabiliyor. Maddede, artist kapsamına; sinema, radyo, televizyon, tiyatro sanatçıları ile, bazı anlaşmalarda, durumları bunlara benzeyen sanatçıların alındığını görüyoruz.

Peki, sanatçı ya da artist kavramı içerisine manken ve fotomodeller girebiliyor mu? OECD yorum notlarına baktığımızda, artist ya da sanatçı kavramının; “bireysel ya da bir grup üyesi olarak halk eğlencesi (public entertainment) gerçekleştiren kişiler” olarak tanımlandığını, faaliyetlerin bir liste halinde sıralanmak suretiyle konunun açıklanmaya çalışıldığını görüyoruz. Bu bağlamda, manken ya da fotomodellerin halka açık eğlence faaliyetleri gerçekleştirdiği iddiası ileri sürülebilirse de; faaliyetin ana amacı ürün satış ve pazarlaması olduğunda anlaşmaların 17. maddesine başvurulabilmesi OECD yorum notlarına göre mümkün görünmüyor.

Anlaşmaların 14. Maddesi Geçerli Olabiliyor

Anlaşmaların 17. madde kapsamına girmeyen mankenlik ve fotomodellik şeklindeki serbest meslek faaliyeti ifalarında 14. madde hükümleri geçerli olabilecektir. Söz konusu madde hükmüne göre, yurt içinde icra edilen serbest meslek faaliyetlerinin Türkiye’de vergilendirilmemesi ekseriyetle üç şarta bağlanmıştır. Bu üç şart; Türkiye’de bir takvim yılı içinde 183 günü aşmamak üzere kalınması, Türkiye mukimi olmayan bir kişi tarafından veya böyle bir kişi adına ödeme yapılmaması ve serbest meslek faaliyetini icra etmek üzere kullanılabilecek bir işyerinin olmaması halleri olarak anlaşmalarda yer almaktadır. Kimi vergi anlaşmalarında bu üç şarttan yalnızca ikisi (1 ve 3. şartlar) aranabilmektedir. Örneğin; ABD, Cezayir, Hollanda, İngiltere, İtalya, Mısır, KKTC, Romanya ile yapılan vergi anlaşmalarında durum böyledir. Kimi anlaşmalarda ise yalnızca tek şart (3. şart) aranmaktadır. Örneğin; Arnavutluk, Azerbaycan, Slovakya, Macaristan, Ukrayna, Moldova, Tunus ile yapılan vergi anlaşmalarında tek şart aranıyor ve serbest meslek faaliyetini icra etmek üzere kullanılabilecek bir işyeri ya da sabit yerin olmaması halinde vergileme Türkiye’de yapılamıyor.

Görüleceği üzere, ülkemize gelen yabancı manken ve fotomodelin vergi anlaşmamız bulunan bir ülkenin mukimi olması ve anlaşmada belirtilen şartların da oluşması halinde, gerek firmalar ve gerekse yabancı manken ve fotomodeller için Türkiye’de gelir ya da kurumlar vergisi açısından bir yükümlülük doğmayabiliyor.

Anlaşmalar Katma Değer Vergisini Kapsamıyor

Mankenlik ve fotomodellik kapsamında yurt dışından hizmet alınması halinde ilgili ülke ile vergi anlaşmamızın bulunması Türkiye’de vergilemeyi önleyebilmekle birlikte, vergi anlaşmaları harcamalar üzerinden alınan katma değer vergisini kapsamıyor. Buna göre, yapılacak ödemeler üzerinden hesaplanacak katma değer vergisi, sorumlu sıfatıyla bağlı bulunulan vergi dairesine beyan edilerek ödenecek ve aynı tutar 1 no’lu katma değer vergisi beyannamesinde indirilecek KDV olarak dikkate alınacaktır.

Konu hakkında geniş ve teknik bilgiye Vergi Sorunları Dergisi Eylül sayısında yer verilmiştir. Hemen belirtelim, çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları çok geniş ve detay içeren bir alan olup sağlıklı ve doğru bir sonuca ulaşabilmek için gerçekleşen faaliyetlerin niteliği itibariyle anlaşma hükümlerinin titizlikle irdelenmesi önemli bulunmaktadır.

Not: 31.08.2005 tarihli Referans Gazetesinde yayımlanmıştır. Bu bölüm Gelirler Kontrolörleri Derneği yayın organı Vergi Sorunları dergisi tarafından hazırlanmıştır.