Yabancı bankalar: Krizi anlatamıyoruz

Türkiye'deki yabancı bankalar, 25 dakikalık bir MGK toplantısında yaşanan gerginliğin doğurduğu ekonomik krizi şaşkınlıkla izliyor. Yabancı banka yöneticilerin büyük bölümü, genel merkezlerine yaşanan krizi anlatmakta güçlük çektiklerini belirtiyorlar.

Türkiye'de faaliyette bulunan yabancı bankaların temsilcileri, yaşanan son krizi genel merkezlerine izah edemediklerini belirterek, Türkiye'de gerek yabancı gerekse yerli yatırımcıların çok hassas bir vaziyete geldiğini söylediler. Bazı yetkililer programın revizyondan başka seçeneğininin kalmadığı görüşünü savunurken, bir çoğu da krizin gereksiz yere yaratıldığını belirtiyorlar.

Artık Türkiye'yi izahı olmayan problemlerle zorlamamak gerektiğini belirten yetkililer, ‘‘Yaşanan son kriz hassasiyeti ortaya çıkardı. Zaten yabancı yatırımcılar Türkiye'ye para yatırırken hassas davranıyorlardı şimdi bu hassasiyetleri daha da arttı’’ açıklamasını yaptılar.

Türkiye'nin üç ayda bir kriz yaşamasının yabancıları tedirgin ettiğini belirten yabancı banka yetkilileri, ‘‘Türkiye'nin artık her an kriz yaşanacak görünümünden kurtulup yabancılara yatırım için garanti vermesi gerekiyor’’ diye konuştular.

PROGRAM GECİKİYOR

Yetkililer son gelişmeleri şöyle değerlendirdi: ‘‘Yabancılar Türkiye'de darboğazın geçtiğine inanmıyor. Herkezin bu aşamada sorumlu davranması ve izah edilmeyen problemler çıkarmaması lazım. 2000 yılı sonunda yaşanan kriz sonrasında yabancıların tekrar geleceğinden ümitsizdik ama birşekilde geldiler. Bundan sonra ise ortaya çıkan güvensizlik gelmelerini uzun süre erteleyeceğini gösteriyor. Bunun dışında ekonomik programın sonuçları her krizle biraz daha gecikiyor. Önceki gün yapılan açıklamalar ve düzenelenen ihaleyle birlikte problemler sadece geri atıldı. Yapılanlar doğruydu ancak bir ay içinde faizlerin yeniden eski seviyelerine inmesi lazım.’’

Türkiye'de faaliyette bulunan bir başka yabancı banka temsilcisi ise ekonomik programın revizyon yoluna doğru gittiğini belirterek, ‘‘Umarım bir revizyon sözkonusu olmaz. Ancak reel faizlerin bu denli yüksek seviyesi dünyanın başka herhangi bir ülkesinde yok. Sonuçta ya revizyon olacak ya da faizler bir an önce indirilecek’’ dedi.

Türkiye'nin çok zor bir dönemden geçtiğini belirten banka temsilcisi şunları söyledi: ‘‘Ekonomik programın kolay geçilmeyeceği biliniyordu. Ancak hükümetin bu programı sıkı tutarak halka anlatması ve satması gerekiyordu. Bu yapılacağına kendi aralarında kriz yarattılar ve programı zora soktular. Yabancı yatırımcılar ise dikkatli ve parmakları sürekli tetikte. Türkiye'de Kasım ayında yaşanan kriz yabancıların çok hassas davranıp anında piyasadan para çekmelerinden kaynaklandı. Bu yüzden çok dikkatli ve hassas olan yabancı yatırımcıyı Türkiye'de tutmak gerekiyor. Kısa sürede önlemlerin alınması gerekiyor.’’

Türkiye, Brezilya Reali'ni de vurdu

Türkiye'de meydana gelen krizin etkileri gelişmekte olan ülkeleri de vurmaya başladı. Dün Brezilya para birimi Real son 24 ayın en düşük seviyesine gerilerken, başta Arjantin ve Polonya olmak üzere diğer gelişmekte olan ülkelerde de Türkiye krizinin yansımalarının görüleceği belirtildi. Brezilya piyasasından bir yetkili yaptığı açıklamada, ‘‘Türkiye'deki gecelik faizler fırladı ve oradaki yatırımcılar pozisyonlarını belirlemekte zorlukla karşılaşıyorlar. Bu da diğer gelişmekte olan ülkelerdeki fonları zora sokuyor. Bu yüzden gelişmekte olan ülkelerin piyasaları tedirgin bekleyişte’’ dedi. Dün Brezilya Real'i Türkiye'deki krizin etkisiyle yüzde 0.65 düşerek gün içinde son 24 ayın en düşük seviyesine ulaştı.