Çiğdem TOKER
Oluşturulma Tarihi: Mayıs 28, 2005 02:05
Gümrük müfettişlerinin 299 free-shop’ta denetim başlatmasının kaynağı olan raporda, Türkiye’ye 525 bin şişe JB ile 152 bin 500 şişe Johnny Walker ithal edilmesine karşın, aynı dönem free shop’lardan 1 milyon şişe satış yapıldığı belirtildi.
GÜMRÜK müfettişlerinin 299 free-shop’ta geniş kapsamlı denetim başlatmalarına yol açan rapor, viskideki vergi kaybının boyutları hakkında çarpıcı tesbitler içeriyor. 8 Şubat 2005 tarihli raporda, 2003’de Türkiye’ye 525 bin şişe JB ile 152 bin 500 şişe Johnny Walker ithal edilmesine karşın, aynı dönemde aynı marka viskilerden free shop’lardan 1 milyon şişe satış yapıldığı belirtildi.
AMAÇ ÖTV’DEN KAÇINMAK:
‘Dolayısıyla Türkiye’ye sadece bu iki markadan ithalattan iki kat fazla miktar viski vergisiz girmiştir’ denilen raporda, viski ithalatçısı firmaların Türkiye’deki fiyat politikalarının, ‘yüksek vergilerden kaçınma amacını ortaya koyduğu’na dikkat çekildi. Raporda, yüksek ÖTV’den kaçınmak amacıyla Türkiye’ye free-shoplar kanalıyla vergisiz giren viskilerin yol açtığı vergi kaybı konusunda net bir rakam yer almıyor. Ancak, sadece iki markadan vergisiz giren 1 milyon şişe olduğu ve bu durumun bir yılla sınırlı olmadığı dikkate alındığında, vergi kaybının birkaç yüz trilyon lirayı rahatlıkta aştığı tahmin ediliyor
.
KİMLER İNCELENDİ:
Gümrük müfettişlerince hazırlanan müfettiş raporunda başta viski olmak üzere, alkollü içki ithalatçısı Diageo Dağıtım, Maxxium Pazarlama, Allied Domeq ve Şark tütün Ticaret Sanayii firmalarının fiyat politikaları ayrıntılı biçimde analiz edildi.
FİYATLAR SÜREKLİ DÜŞÜYOR:
Viski fiyatlarının 1999’dan başlayarak, 2004’e kadar, önemli düşüşler gösterdiği belirtilen raporda, şu örnekler verildi:
Jack Daniels (12*75 kasa), 1999’da 84 dolara ithal edilirken 2000’den başlayarak 30.27 dolara kadar geriledi. Diğer birçok markada benzer fiyat eğilimleri gözlendi.
Jeam Beam ve Jack Daniels marka viskilerde en yüksek fiyatlar, free-shop amaçlı alım fiyatlarına yakın, hatta üstünde. 2-3 kata varan farklılık, ithalat birim fiyatlarındaki gerilemeyle ortaya çıkıyor.
Bazı içki markalarının birim fiyatların da ÖTV oranlarının yükselmesine paralel olarak aynı oranlarda gerilediği gözleniyor. Örneğin Famous Grouse marka viskinin birim fiyatları 2003 başında ÖTV oranlarının yüzde 30 artmasına paralel olarak, aynı oranda düştü.
Beyaz içki olarak anılan votka cin, konyak ve likör gibi içki fiyatlarında durum daha çarpıcı. 2003 ortasına kadar sadece Tekel’in ithal ettiği bu içklerde tekel kalktıktan sonra 2-3 kat fiyat farklılığı ortaya çıktı.
Tekel’in 2001-2003 döneminde 49.90 dolara ithal ettiği Absolut votka, Tekel’in ithalat tekeli kalktıktan sonra 28 dolara düştü.
Tekel’in ithal ettiği beyaz içkilerin ithalat alımlarıyla free shop amaçlı alımlarında ya hiçbir fiyat farkı bulunmuyor ya da küçük farklılıklar var. Hatta bazı markalarda free shop alımlarının ithalattan daha düşük. Raporda, ithalatçı firmaların fiyat farklılaştırmasını piyasa farklılığına bağlaması gerçekçi olmadığı vurgulanarak, bu fiyat politikalarının yüksek vergilerden kaçınma amaçlı olduğu kaydedildi.
Viskinin litresinden 71 YTL ÖTV alınıyorBU yılın şubat ayında çıkarılan Bakanlar Kurulu kararıyla viskilerde ÖTV 70 milyon 926 bin liraya çıkarıldı. Gümrük müfettişlerinin raporunda, son mevzuata göre çeşitli viski markalarının vergileri şöyle aktarılıyor:
J. Walker Red Label 12*75 viskinin maktu ÖTV’si şişe başına 21 milyon 227 bin 800 lira. Bu içkinin free-shop fiyatları rı esası alınarak (45.5 GBP kasa) advalorem ÖTV’si hesaplandığında ise 27 milyon 447 bin lira oluyor.
Jeam Beam 12*100 lük içkinin maktu ÖTV’si 28 milyon 370 bin lira. Free shop giriş fiyatları esas alınarak 68
euro kasa) yapılan advalorem hesaplamada ise 27 milyon 142 bin liraya ulaşılıyor.