Vergide reform çalışmaları

Türk vergi sisteminin yeniden düzenlenmesi çalışmaları ve bu konuda IMF'ye verilen taahhütler çerçevesinde hem mevcut vergi sistemi, hem de vergi idaresi yeniden ele alınıyor.

Bu çalışmalarda ÖTV'nin ardından Ekim ayında Meclis'e gelir vergisi oranlarından, işçi ve memurların vergi iadesini kaldırmaya, faiz gelirleri için beyanname verme iÅŸleminden vergideki istisna ve muafiyetleri daraltmaya kadar birçok alanda yeni düzenleme öngörülüyor.Â

Söz konusu değişiklikler kapsamında serbest bölgelerde uygulanan istisnaların gelir ve kurumlar vergisi istisnası dahil kaldırılması planlanırken, serbest bölge kazançlarının bölgede şirket kurulması ve yurt içi pazara satış oranının yüzde 15'ini geçmemesi koşuluyla düşük oranda vergiye tabi tutulması düşünülüyor.

Serbest bölgelerde çalışanların ücretlerinin de tam olarak vergilendirilmesi amaçlanıyor. Ancak bu yönde bir sınırlamaya iş dünyası karşı çıkıyor.

Yeni düzenleme kapsamında basit usule tabi mükelleflerin KDV'den muaf tutulması da hedefleniyor.

Aynı şekilde önümüzdeki yıl yapılacak düzenlemeler ile 2003 ya da 2004'ten itibaren beyana dayalı gelir ve kurumlar vergisinde taksit sayısının azaltılması da planlanıyor.
   Â
İDAREDEN ŞİKAYET
 
Bu arada vergide yeniden yapılanma çalışmalarında vergi idaresi ile denetim sisteminin de büyük ölçüde değişmesi planlanıyor.

Yeni düzenlemelere yönelik hazırlanan raporda, vergi idaresinin mevcut yapısı şu şekilde anlatılıyor:

''Vergi idaresinin zamanla gelişen çok yönlü, karmaşık görev ve fonksiyonları dikkate alındığında mevcut yönetim kapasitesinin güçlendirilmesine kesin ihtiyaç vardır.

Özlük haklarının yetersizliği nedeniyle özellikle yönetici, denetim elemanı, uzman, bilgi işlem elemanı ve diğer teknik personelin idareden ayrılma oranı yüksek boyutlara ulaşmıştır.

Vergi idaresi, uzman personel istihdamında fonksiyonunun ağırlığının gerektirdiği noktanın gerisinde kalmıştır.

Vergi politikası fonksiyonu yeteri ölçüde geliştirilememiştir. Vergi idaresi, etkin bir denetim stratejisinin oluşturulabilmesi ve modern denetim tekniklerinden yararlanılabilmesi için gerekli bilgi işlem alt yapısı, elektronik bilgi akışı, mükellef veri tabanı, elektronik beyanname, elektronik muhasebe, üçüncü taraf bilgileri de içeren veri ambarı açılarından yeterli düzeye ulaşamamıştır. Bu nedenle sistematik, koordineli bir denetim planı hazırlama güçlüğü ortaya çıkmıştır.''
   Â
NE YAPILACAK ?
 
Bu çerçevede yeni dönemde vergi idaresinin fonksiyonel yapıya uygun şekilde yeniden örgütlenmesi, merkez ve taşrada uzmanlaşmaya gidilmesi ve kurumda yeterli tip ve sayıda uzmanlık kadroları oluşturulması planlanıyor.

İdareye yönelik yeniden yapılanma çalışmalarında diğer tedbirler de şöyle sıralanıyor:

-Geçici sürelerle sözleşmeli eleman istihdam edilecek ve bu elemanlara yeterli ücret ödenecek.

-Vergi kimlik numarası uygulaması yaygınlaştırılarak denetim birimlerinin bu bilgileri etkin şekilde kullanması için gerekli teknik altyapı oluşturulacak.
  Â
-VEDOP-2 ile vergi dairelerinin çoğu otomasyona geçirilecek. Veri ambarı kurulacak ve Vergi İstihbarat Merkezi güçlendirilecek.

-Elektronik muhasebe sistemine geçilecek.

-Vergi beyannamelerinin kademeli olarak internet-intranet yoluyla toplanması sağlanacak.
   Â
DENETİME ÇEKİDÜZEN
 
-Etkin ve kurumsallaşmış bir denetim için gerekli altyapı oluşturulacak. Bu nedenle Bakanlık düzeyinde bir Denetim Koordinasyon Birimi oluşturulacak ve bu birim merkezi ve yerel denetimin etkin ve verimli yapılması için koordinasyonu sağlayacak. Koordinasyon biriminde Müsteşar, Teftiş ve Hesap Uzmanları Kurulu Başkanları ile Gelirler Genel Müdürü yer alacak.

-Yıllık denetim planları hazırlanacak. Mükellef gruplarına göre veri tabanı geliştirilecek ve bu gruplara dönük ayrı denetim stratejileri oluşturulacak.

-Elektronik beyanname ve elektronik muhasebe sisteminin geliştirilmesi ile toplanacak veriler veri tabanında değerlendirilecek.

-Denetlenen mükellefler ve denetim sonuçları izlenerek denetim istatistik tabanı oluşturulacak ve denetim için ileriye dönük risk alanları belirlenecek.

-Vergi İstihbarat Merkezinde toplanan bilgilerin denetim için kullanılmasına dönük olarak, bilgileri sınıflandıran, riskli mükellef ve alanları denetim için seçen ve ön bilgisayar denetiminden geçiren programlar oluşturulacak.

KAMU DA Ä°ZLENECEK
 
-Kamu kesimi harcamaları da vergi kimlik numarası altında izlenecek. Bu kapsamda, Devlet Malzeme Ofisi alımları, sosyal güvenlik kurumlarının eczanelere ilaç ödemeleri, kamu ihaleleri sonucu yapılan alımlar da veri tabanında toplanacak.

-İç denetim de, vergi idaresinin etkinlik ve verimliliğinin arttırılması amacıyla geliştirilecek. Her sene belli sayıda denetim elemanı, iç denetimde görevlendirilecek.
 
-Büyük mükellef hizmetleri, vergi gelirlerinin artırılması, vergi borçlarının daha iyi yönetilmesi ve izlenmesine dönük iyileştirilecek. Büyük mükelleflerin bulunduğu vergi dairelerindeki orta düzey mükellefler ayıklanacak.
 
-Vergi borcu izleme sistemi analitik hale getirilecek. Borcun yaşını gösterecek, zaman serileri yaratacak programlar geliştirilecek.

-Kamu kurumlarının vergi borçlarının azaltılmasına dönük genel ya da her kurum için ayrı strateji geliştirilmesi üzerinde çalışılacak. Bu konuda diğer kurumlarla işbirliği yapılacak.
                                  Â