Vergi zamları ve kur artışı tetikledi, 2011 enflasyonun ‘çift hane’ye dönüş yılı oldu
Güncelleme Tarihi:
Türkiye, 3 yıllık aradan sonra 2011’de yeniden çift haneli enflasyona dönüş yaptı. TÜİK’in hesaplamalarına göre, TÜFE 2011’i yüzde 10.45, ÜFE de yüzde 13.33 artışla tamamladı. Aralık ayında TÜFE yüzde 0.58, ÜFE ise yüzde 1 artış gösterdi. TÜFE, en son 2008’deki 10.06’lık düzeyin ardından çift haneye veda etmişti. Enflasyonun çift haneye dönüşünde vergi zamları ve kur artışı rol oynadı.
SON yıllarda, enflasyonla mücadelesinde başarılı adımlar atan Türkiye, 2011’de tek hanede tutamadı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), tarafından açıklanan verilere göre, 2011’de tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) yüzde 10.45, üretici fiyatları endeksi (ÜFE) de yüzde 13.33 arttı. Böylelikle 2010 yılını yüzde 6.40 enflasyonla son 41 yılın en düşük seviyesinden kapatan Türkiye, 2011’de 2008’den buyana en yüksek yıllık düzeye ulaşıp yeniden çift haneyi gördü. 2009 yılını yüzde 6.53 ile tek hanede kapatan Türkiye son olarak 2008’de yüzde 10.06’yla yılı çift haneyle tamamlamıştı. Enflasyonun 2011’i çift haneyle tamamlamasında vergi zamlarıyla döviz kurlarının tırmanması etkili oldu.
Aralıkta ÜFE yüzde 1
TÜİK’in 2003 baz yıllı verilerine göre, Aralık 2011’de TÜFE yüzde 0.58, ÜFE ise, yüzde 1 artış gösterdi. TÜFE’de bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 10.35 artış meydana gelirken, aralık ayı itibarıyla 12 aylık ortalamalara göre yıllık enflasyon ise, tüketici fiyatlarında yüzde 6.47, üretici fiyatlarında, yüzde 11.09 düzeyinde gerçekleşti. Enflasyondaki artışın özellikle 2011 yılının son çeyreğinde geldiği ve bunda enerji fiyatlarındaki artışlarla vergilerdeki artışın yanı sıra kurdaki hareketliliğin de etkili olduğu belirtildi.
Alkol ve tütün
Bir önceki yılın aynı ayına göre TÜFE’de en yüksek artış yüzde 18.50 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti. Çeşitli mal ve hizmetler yüzde 17.14, ulaştırma yüzde 12.22, gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 12.21, ev eşyası yüzde 11.04 ile en yüksek artışın gözlendiği harcama grupları oldu. Aralıkta endekste yer alan 445 maddeden 73’ünün ortalama fiyatlarında değişim olmadı, 255 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 117 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti.
Mevsimlik ürünler
Aralık ayına ilişkin özel kapsamlı tüketici fiyatları endeksi göstergelerine bakıldığında, ‘çekirdek enflasyon’ yerine açıklanan TÜFE göstergeleri geçen ay, mevsimlik ürünler hariç yüzde 0.30, işlenmemiş gıda ürünleri hariç ise yüzde 0.18 arttı. Fiyatlar, enerji hariç yüzde 0.58, işlenmemiş gıda ürünleri ve enerji hariç yüzde 0.10 artış gösterdi. Yıllık bazda özel kapsamlı tüketici fiyatları endeksi göstergelerine bakıldığında, “çekirdek enflasyon” yerine açıklanan TÜFE göstergeleri geçen ay, mevsimlik ürünler hariç yüzde 9.78, işlenmemiş gıda ürünleri hariç ise yüzde 9.87 arttı.
Merkez Bankası ‘hedef tutmadı’ mektubu yazacak
MERKEZ Bankası Başkanı Erdem Başçı, enflasyonun hedefinden belirgin bir şekilde sapması nedeniyle hükümete mektup yazacak. Merkez Bankası’nın 2006 yılı başından itibaren uyguladığı açık enflasyon hedeflemesi rejimi kapsamında, enflasyon hedefinden belirgin olarak sapıldığında veya sapma olasılığı ortaya çıktığında Merkez Bankası Kanunu’nun 42’nci maddesi uyarınca “hesap verme yükümlülügü” mekanizması devreye giriyor. Merkez Bankası başkanı hükümete açık mektup yazıyor. Merkez Bankası yılın 4’üncü Enflasyon Raporu’nda yüzde 70 olasılıkla 2011 yılı sonu enflasyon tahmininin orta noktasının 8.3 olacağını açıklamıştı. Enflasyon aralığını ise yüzde 7.8 ile yüzde 8.8 olacağını öngörmüştü. TÜİK’in açıkladığı aralık ayı verilerine göre 2011 yılı enflasyonu yüzde 10.45 düzeyinde gerçekleşerek, bu belirsizlik aralığının üzerine çıktı. Hükümetin Orta Vadeli Program’da 2011 yılı sonu hedefi ise yüzde 7.8’di.
Erzurum-Erzincan-Bayburt enflasyon rekortmeni oldu
TÜRKİYE’de 2011 yılında fiyatların en fazla arttığı bölge yüzde 12.07 ile ‘Erzurum, Erzincan, Bayburt’ oldu. yüzde 12.05 ile ‘Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir’ ve yüzde 11.79 ile ‘Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan’ yer aldı. Artışın sınırlı kaldığı yerlerin başında ise yüzde 9.81 ile İstanbul oldu. İstanbul’u yüzde 9.88 ile ‘Bursa, Eskişehir, Bilecik’ bölgesi, yüzde 9.89 ile ‘Konya, Karaman’ bölgesi izledi. Başkent Ankara’da ise yıllık bazda TÜFE artışı yüzde 10.65, İzmir’de ise yüzde 10.15 oldu. Aylık bazda TÜFE’nin en fazla arttığı bölge yüzde 1.39 ile ‘Şanlıurfa, Diyarbakır’ oldu. Onu yüzde 1.05 ile ‘Adana, Mersin’ bölgesi izledi. TÜFE’nin aylık bazda en az artış gösterdiği bölge ise yüzde 0.10 ile ‘Antalya, Isparta, Burdur’ oldu.