Vergi numarasız adım atmak yok

Bankacılıktan pasaporta, ev ve araba alıp satmaktan noter hizmetlerine kadar pek çok işlemde vergi kimlik numarası kullanılmasını öngören yasa tasarısı Meclis Genel Kurulu'nda kabul edildi. Yasaya göre uygulamaya aykırı davrananlara 10 aya kadar hapis cezası verilebilecek.

Vergi numaralı hayat başlıyor. TBMM Genel Kurulu, herkese bir vergi kimlik numarası verilmesi ve başta bankacılık ve tapu işlemleri olmak üzere birçok alanda kimlik numarasının zorunlu olarak kullanılmasını öngören yasa tasarısını kabul etti. Vergi kimlik numarası kullanımının yaygınlaştırılmasını öngören yasa uyarınca, vergiyi doğuran olayla ilgili işlemlerin yapılması sırasında gerçek ve tüzel kişilerden vergi kimlik numaralarının aranılması, düzenlenecek belge ve tutulacak kayıtlarda vergi kimlik numarasına yer verilmesi suretiyle vergi kaybının önlenmesi amaçlanıyor.

Kamu idare ve müeseseleri ile diğer gerçek ve tüzel kişiler, Maliye Bakanlığı'nca belirlenecek işlemlerin yapılması sırasında, bu işlemlere taraf olan gerçek ve tüzel kişilerin vergi kimlik numaralarını tespit etmek ve bu işlemlere ilişkin belge, hesap ve kayıtlarında vergi kimlik numaralarına da yer vermek zorunda olacaklar. Vergi kimlik numarası olmayanların bu işlemleri yapılmayacak.

HAPİS CEZASI

Özel kanunlar veya bu kanun hükümleri uyarınca Maliye Bakanlığı tarafından getirilen vergi kimlik numarasını tespit etmek, belge, hesap ve kayıtlarda göstermek zorunluluğuna uymayanlar hakkında, 213 sayılı vergi usul kanunun 353. maddesinin 7. bendinde yazılı özel usulsüzlük cezası kesilecek. Bu kişiler hakkında ayrıca, özel kanunlarında daha ağır bir ceza öngörülmediği takdirde, üç aydan bir yıla kadar hapis cezasına hükmolunacak.

Kanuna aykırı olarak vergi kimlik numaralarını gizleyen veya bu konuda gerçeğe aykırı beyanda bulunan, sahte veya yanıltıcı belgeler ibraz eden gerçek ve tüzel kişiler hakkında ise üç aydan on aya kadar hapis cezası uygulanacak. Bu hapis cezaları, tüzel kişiler ile küçüklerin ve kısıtlıların, tüzel kişiliği olmayan teşekküllerin, kanun hükümlerini ihlal eden temsilcilerine verilecek. Kanunun uygulanması ile ilgili usul ve esasları düzenlemeye Maliye Bakanlığı yetkili olacak.

Nasıl alınacak?

Şimdiye kadar vergi kimlik numarası almış olanların, bir daha numara almaları gerekmeyecek. Vatandaşlar herhangi bir vergi dairesine, ellerinde nüfus cüzdanları ve nüfus cüzdanlarının fotokopileri ile gidecekler. Vergi dairelerinin seçiminde, bağlı bulunduğu vergi dairesi şartı aranmayacak. Vergi dairesinde kimlik numarası ile ilgili işlemlerin ortalama 10 dakika sürdüğü öğrenildi. Bazı kalabalık dairelerde en fazla yarım saatte bu numaranın alınabileceği belirtiliyor.

Temizel: Yük getirmeyecek

Muhalefet sözcüleri, hükümetin, kanunla, ilave 4.5 katrilyon vergi toplayacağını ileri sürerken Maliye Bakanı Zekeriya Temizel, hiçbir ilave vergi yükümlülüğü getirmediklerini vurguladı. Temizel son bir ay içinde 292 bin mükellefe vergi numarası verdiklerini belirterek, kişileri rencide edecek hiçbir uygulamanın sözkonusu olmadığını ifade etti. Bu arada yasa tasarısının birinci maddesi görüşülürken FP'li milletvekilleri salonda yeterli çoğunluğun bulunmadığı gerekçesiyle yoklama talebinde bulundular. Bu arada ANAP Grup Başkanvekili Ülkü Güney FP sıralarına gelerek milletvekillerini yoklama istemlerinden vazgeçirmeye çalıştı. Bunun üzerine bir süre tereddütte kalan FP'lilerden Kahramanmaraş Milletvekili Mustafa Kamalak, Başkanvekili Kamer Genç'e yoklama istemlerinden vazgeçtiklerini bildirdi.

Maliye’ye ne faydası var?

Maliye Bakanlığı, vergi kimlik numarasının uygulamaya girmesiyle özellikle denetimler açısından büyük bir imkan kazanmış olacak. İncelemeye alınan kişilerin her türlü mal alım satımları, havale işlemleri, ekonomik faaliyetleri izlenerek, kişi ve şirketlerin gelir ve harcama durumlarının gerçek anlamda saptanması mümkün olabilecek. Maliye Bakanlığı bu sayede kayıtdışı ekonominin kayda alınması için almayı planladığı önlemleri daha rahat hayata geçirmi imkanı kazanırken, kara parayla mücadele çerçevesinde mevcut tabloyu da daha iyi görme imkanına kavuşacak. Maliye daha sağlıklı denetimlerle matrahı büyüterek, vergi tahsilatını da artırmayı planlıyor. Maliye Bakanı Zekeriye Temizel, bu tasarıyı ‘‘Vergi reformunun 3 ayağından biri’’ olarak nitelendiriyor.

Bankalar, ‘geçiş süreci’ istiyor

Bazı bankalar daha önce havale gibi işlemlerde, vergi ile hiç ilgisi olmamış ve olmayacak bazı vatandaşlardan bu numaraların istenmesinin uygulamada sorun yaratacağını kaydederek, bazı işlemler için geçiş süresi verilmesini istemişlerdi. Maliye Bakanlığı bu konuyu inceliyor.

Bu arada tasarı TBMM'de görüşülürken bazı milletvekilleri de yine havale gibi işlemleri örnek göstererek, ‘‘İhtiyar kadın, Almanya'daki oğlundan gelen havaleyi alırken vergi kimlik numarası verecekse, bu eziyettir’’ türünden eleştiriler getirdiler. Maliye Bakanlığı da bu konuyu inceleyeceğini söyledi. Maliye Bakanlığı'nın uygulamada sorun yaratabilecek, bu tür bazı bankacılık işlemleri için bir geçiş süresi verebileceği söyleniyor.

Vatandaşlık numarasına ilk adım

Şu anda diğer ayakları hazır olmasa da, vatandaşların tüm hayatlarını kapsayacak numaralı yaşam için vergi kimlik numarası bir başlangıç olacak. İçişleri Bakanlığı bünyesinde yıllardır yürütülen, nüfus kayıtlarının bilgisayar ortamına dökülmesini öngören MERNİS projesinin daha sonra vergi kimlik numarası uygulaması ile entegre edilmesi düşünülüyor. Buna güvenlik kurumlarının entegre edilmesiyle birlikte ABD'deki ‘‘sosyal güvenlik numarası’’ gibi, vatandaşların her alanda kullanmak zorunda oldukları bir numaralı yaşamın son adımı da atılmış olacak. Sistemin tümüyle tamamlanması için daha sonra başka yasa ve diğer mevzuat düzenlemelerinin de uygulamaya sokulması gerekecek.

Vergi numarasız neler yapılamayacak?

Banka işlemleri

Noter işlemleri

İcra ve iflas

Tapu işlemleri

Trafik işlemleri

Çek işlemleri

Pasapot işlemleri

Döviz alım satımı

Bazı posta işlemleri