Vergi iadesi sistemi 2004'de deÄŸiÅŸiyor

Bazı Vergi Kanunlarını deÄŸiÅŸtiren, bu çerçevede vergide yeni bir sistem getiren Vergi Kanunu, bugünkü Resmi Gazete'de yayımlandı. Kanun ile gelir vergisinde yeni oranlar yürürlüğe girerken ücretlilerin vergi iadesi sistemi, 2004 başında deÄŸiÅŸiyor.Bazı hükümleri bugün, bazıları ise 1 Temmuz 2003 ve 1 Ocak 2004 tarihlerinde yürürlüğe girecek olan ''Bazı Kanunlarda DeÄŸiÅŸiklik Yapılması Hakkında Kanun'' ile gelir vergisi oranları, bugünden geçerli olmak üzere yeniden düzenlendi. Buna göre gelir vergisinde ilk oran işçi ve memurlar dışındaki kesimler için yüzde 15 yerine 20'den baÅŸlayacak ve yüzde 45'de sona erecek. Ãœcret gelirlerinin vergilendirilmesinde ise vergi oranları 5 puan indirilmek suretiyle uygulanacak.      VERGÄ° Ä°ADESÄ° SÄ°STEMÄ° 2004 yılı başından itibaren ücretlilerin vergi iadesinde de yeni sistem devreye girecek. Yeni sistemde, işçi ve memurların yanı sıra emekliler de yılda 1 kez fatura ve fiÅŸ verecek. Ancak emekliler, 3 ayda bir avans niteliÄŸinde iade almaya devam edecek. İşçi ve memurlar ise eÄŸitim, saÄŸlık, gıda, giyim ve kira harcamaları için verecekleri belgelerin 3 milyar liraya kadarki bölümü için yüzde 8, 3 ile 6 milyar lira arası için yüzde 6, 6 milyar liranın üstü için de yüzde 4 vergi iadesi alacak.  YATIRIM Ä°STÄ°SNASI Yatırım indirimi istisnasını da yeniden düzenleyen Kanun ile yatırım indiriminden yararlanmak için teÅŸvik belgesi alma zorunluluÄŸu kaldırılıyor. Ä°stisna tutarının hesaplanmasında, amortismana tabi iktisadi kıymetin bedeli esas alınacak. Yatırım indirimi oranı ise yüzde 40 olacak. Otomatik olarak yapılan ve yüzde 19.8 olan istisna stopajı da son bulacak. Aynı ÅŸekilde 5 milyar liradan az olan iktisadi deÄŸerler, daha önce kullanılmış olan iktisadi kıymetler, gayri maddi haklar, mal üretimi ile doÄŸrudan ilgisi olmayan eÅŸya, bedelsiz iktisap edilen iktisadi kıymetler, inÅŸa edilen binalar, arazi veya arsalar, binek otomobili ve benzeri kara taşıtları, motorlu deniz araçları ve hava taşıtları ile yurt dışındaki yatırımlarda kullanılmak üzere alınan iktisadi kıymetler için, yatırım indirimi hesaplanmayacak.     Yatırım indirimi istisnasına konu olan iktisadi kıymetleri, aktife alındıkları tarihten itibaren iki yıl içinde elden çıkaran mükellefler, bunlarla ilgili yatırım indirimi istisnası haklarını kaybedecekler.      Antrepolar (büyük gümrük depoları) aracılığıyla mal satan ihracatçılar da ihracat yapmış sayılarak vergi iadesinden yararlanacak.  KDV iadesi alacak iÅŸletmelerin SSK prim borçları da, vergi iadesi alacağından mahsup edilebilecek.         BEYANA TABÄ° GELÄ°RLER Yeni düzenleme uyarınca, tek iÅŸverenden alınan ücretler, gerçek usulde vergilendirilmeyen zirai kazançlar, bireysel emeklilik sisteminden elde edilen gelirler, istisna tutarını geçmeyen gelirler, beyan dışı kalacak. Beyan eÅŸiÄŸi, 2003 yılı için 8.5 milyar liradan 12 milyar liraya çıkacak. Beyana tabi gelirler için beyan sınırı ise 600 milyar lira olarak uygulanacak. Dava vekilleri, müşavirler, kurumlar ve tüccarlarla serbest meslek erbabının ticari ve mesleki iÅŸlerini takip eden ve konser veren müzik sanatçılarının kazançları ile diÅŸ protezciliÄŸinden elde edilen kazançlar ticari kazanç olarak nitelenerek vergilendirilecek.        SPORCULARA MUAFÄ°YET Yeni Kanuna göre, sporculara, 2007 sonuna kadar ücret olarak yapılan ödemeler gelir vergisinden müstesna tutulacak. Bu ücretler üzerinden yüzde 15 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılacak. Bu oran, Bakanlar Kurulu'nca yüzde 25'e kadar artırılabilecek veya yarısına kadar indirilebilecek.      FON PAYI KALKIYOR Gelir ve kurum kazançlarının vergilendirilmesinde, yüzde 10'luk  fon payı kalkacak. Kurum kazançları dağıtımı halinde ödenen gelir vergisi ile birlikte yüzde 65'e ulaÅŸan vergi yükü, yeni bir mekanizma ile yüzde 45'e inecek. Ancak kurumlar vergisinde yüzde 25 olan geçici vergi oranı yüzde 30'a çıkacak.     3 aydan fazla elde tutulan borsaya kayıtlı hisse senetlerinin satış kazancının vergilendirilmemesi uygulaması devam edecek. Benzer uygulama borsaya kayıtlı olmayan hisse senetleri için de geçerli olacak. Elde tutma süresi bunlar için bir yıl olarak uygulanacak. Buna göre, borsada kayıtlı olmayan ve bir yıldan fazla elde tutulan hisse senetlerinin satışından doÄŸan kazanç vergilendirilmeyecek.       EĞİTÄ°M VE SAÄžLIK HARCAMALARI İÇİN Ä°NDÄ°RÄ°M Kamu kurumlarına bağışlanan okul ve 100 yataktan az olmamak üzere öğrenci yurdu (kalkınmada öncelikli yörelerde 50 yatak) inÅŸası dolayısıyla yapılan harcamalar, bu tesisler için yapılan bağış ve yardımların tamamı, kurum kazancının tespitinde hasılattan gider olarak indirilebilecek.  Gelirin yüzde 5'i ile sınırlı olmak kaydıyla eÄŸitim ve saÄŸlık harcamaları da gelir vergisi matrahından indirilecek.          VERGÄ° ÖDEME DÖNEMLERÄ° DEĞİŞİYOR Söz konusu düzenleme, bazı vergilerin beyanname verme ve ödeme dönemlerinde de deÄŸiÅŸiklik yaptı. Buna göre, her ayın 20'sinde verilen muhtasar beyanname ile 25'inde verilen katma deÄŸer vergisi beyannameleri birleÅŸtirilecek ve yeni beyanname her ayın 23'ünde verilecek.  2004 başından itibaren kurumlar vergisi mükellefleri halen 3 taksitte tahsil edilen vergiyi beyannamenin verildiÄŸi ay olan Nisan'da, gelir vergisi mükellefleri de beyanname ayı Mart ile Temmuz'da ödeyecek.      Ä°STEÄžE BAÄžLI SÄ°GORTALILIK  Ä°steÄŸe baÄŸlı sigortalılık baÅŸvurusu için, en az bin 80 gün prim ödemiÅŸ olma koÅŸulu aranacak. 3 ay süreyle prim ödemeyenlerin sigortalılıkları sona erdirilecek, ancak yeni bir dilekçe halinde sigortalılığa devam edilebilecek. Ä°steÄŸe baÄŸlı sigortalıların emekli oldukları zaman saÄŸlık hizmetlerinden yararlanabilmeleri için ise prim kesinti oranı yüzde 20'den 30'a çıkarılacak.      Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden ölüm, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin yüzde 25'i, gelir vergisinden müstesna tutulacak. Ayrıca diÄŸer sigorta ÅŸirketlerine 10 yıl süreyle prim ödeyenler ile ölüm, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin yüzde 10'u ve tek primli yıllık gelir sigortalarından yapılan ödemeler de gelir vergisine tabi olmayacak.  Bir baÅŸka düzenlemeyle de, çalışma gücünün asgari yüzde 80'ini kaybedenler birinci derece, yüzde 60'ını kaybedenler ikinci derece, yüzde 40'ını kaybedenler ise 3. derece sakat olarak tanımlanacak. Sakatlık indirimi 1. derece sakatlar için 440 milyon, 2. derece sakatlar için 220 milyon, 3. derece sakatlar için de 110 milyon lira olacak.Â